Πολύ συχνά ακούμε την φράση, «με την κόρη μου είμαστε φίλες», και σε πρώτο επίπεδο φαίνεται όμορφο, έχει όμως πολλούς κινδύνους, όπως τονίζει η Ψυχολόγος Έλενα Λεβεντάκη. Η σχέση μάνας και κόρης, είναι μια ιδιαίτερη σχέση και πιο σύνθετη από την σχέση που έχει…
η κόρη με τον πατέρα. Είναι μια σχέση που περνάει από διάφορες φάσεις, προσκόλλησης, ανταγωνισμού, συγκρούσεων και φτάνει να οριστικοποιηθεί στην ενηλικίωση.
Οι ανάγκες που έχει η κόρη από την μητέρα της είναι η φροντίδα, η σταθερότητα, η αγάπη, η αποδοχή και η κατανόηση. Όταν το κορίτσι νιώσει άβολα στην εφηβεία με το στήθος της, ή την έναρξη της περιόδου, έχει ανάγκη να την κατανοήσει η μητέρα και να την υποστηρίξει, να την εμψυχώσει και να τονίσει την όμορφη πλευρά της, αυτό δεν σημαίνει όμως ότι είναι και φίλες.
Η μητέρα πρέπει να δώσει και να μοιραστεί με την κόρη της συναισθήματα και εξομολογήσεις που θα την βοηθήσουν ή θα την απενοχοποιήσουν, όχι μυστικά που θα την βαρύνουν ή που αφορούν την σχέση της μητέρας με τον πατέρα. Η μητέρα δεν χρειάζεται να παίξει τον ρόλο της φίλης. Πολλές φορές τα κορίτσια εξομολογούνται μυστικά στην μητέρα, που αργότερα σε έναν καβγά τα βρίσκουν μπροστά τους αφού μπορεί η μητέρα πάνω στον θυμό της να χτυπήσει στο ευάλωτο κομμάτι του κοριτσιού. Αυτό βιώνεται από το κορίτσι σαν προδοσία και έλλειψη ασφάλειας και σταθερότητας, αφού η μητέρα παίζει πότε τον ρόλο της φίλης και πότε του εξουσιαστή. Ενώ η μητέρα σε μια τέτοια κατάσταση προσπαθεί να οριοθετήσει την κόρη παίρνοντας τον ρόλο του εξουσιαστή, τιμωρού, προδότη.
Πολλά κορίτσια περιγράφοντας τέτοιες καταστάσεις, αναφέρουν ότι τις βιώνουν σαν «συναισθηματικό άδειασμα» και χάνουν την εμπιστοσύνη τους στην φιλία αλλά και στους ανθρώπους αφού η προδοσία επιβεβαιώνει ότι ο καλύτερος φίλος είναι ο εαυτός μας.
Η μητέρα αποτελεί πρότυπο για την κόρη, επομένως μια μητέρα που και η ίδια δεν έχει φίλες και επενδύει στην φιλία με την κόρη της, εκτός του ότι αποτελεί λανθασμένο πρότυπο, πνίγει συναισθηματικά την κόρη και δημιουργεί ενοχές.
Η φράση «είσαι η ζωή μου», μπορεί να φαίνεται όμορφή, όμως από πίσω κρύβει το κενό και την ενοχή, γιατί αυτό σημαίνει ότι η ζωή της μητέρας μου χωρίς εμένα είναι κενή και άρα οτιδήποτε βιώνω που με ευχαριστεί το βιώνω ενοχικά γιατί δεν συμμετέχει σε αυτό και η μητέρα μου. Έτσι η απόλαυση της κόρης φαντάζει στο μυαλό της σαν εγκατάλειψη της μητέρας και της δημιουργεί ενοχές.
Ο ανταγωνισμός στην σχέση μητέρας και κόρης είναι μια παραδοχή ταμπού αφού είναι πολύ δύσκολο μια μητέρα να το παραδεχτεί, είναι όμως υγιές;
Ο ανταγωνισμός στην σχέση μητέρας κα κόρης δείχνει ότι η σχέση τους δεν είναι υγιής, οι λόγοι που μπορεί να υπάρχει ανταγωνισμός είναι πολλοί, όπως τα βιώματα της μητέρας με την δική της μάνας που την έχουν επηρεάσει στην σχέση με την κόρη της όχι σκόπιμα, ο λάθος ρόλος του πατέρα ανάμεσα στην σύζυγο και την κόρη ή το πολύ ισχυρό πρότυπο ομορφιάς και θηλυκότητας της μητέρας σε συνδυασμό με την χαμηλή αυτοεκτίμηση της κόρης. Όταν υπάρχει ανταγωνισμός στην σχέση της μητέρας με την κόρη, υπάρχει και από τις δύο πλευρές. Τις περισσότερες φορές ο ανταγωνισμός δεν είναι εμφανής και συνήθως δεν είναι παραδεκτός αφού κοινωνικά δεν είναι αποδεκτός.
Ο Winnicott έχει καταρρίψει τον όρο ιδανική μητέρα απενοχοποιώντας του γονείς και υποστήριξε ότι το να είναι μια γυναίκα «απλώς επαρκής» μητέρα είναι το πιο ικανοποιητικό που θα μπορούσε να επιδιώξει. Επομένως επανερχόμαστε στον τίτλο του άρθρου, ούτε φίλη, ούτε αντίζηλος, απλά μητέρα, εμπιστευόμενη το μητρικό της ένστικτο, σεβόμενη τον εαυτό της και την κόρη της και χωρίς να προσπαθεί υπερβολικά να έχει περισσότερους ρόλους στη ζωή της κόρης της γιατί ο σημαντικότερος είναι αυτός της μητέρας.