Ο παρωχημένος πια χαρακτηρισμός «αδύναμο φύλο» για τις γυναίκες ίσως να μην ήταν τόσο αδόκιμος σε μια συζήτηση περί ψυχικής υγείας, με μια σειρά από έρευνες να διαπιστώνουν πως το άγχος, η κατάθλιψη, ο θυμός, η μοναξιά, ο διαταραγμένος ύπνος και άλλα νευρολογικά και ψυχολογικά συμπτώματα δείχνουν να τις προτιμούν.
«Κάτι περίεργο συμβαίνει στην έρευνα για την ευτυχία των γυναικών» αναφέρει χαρακτηριστικά σε άρθρο της στο Conversation η Lowri Dowthwaite-Walsh, Ανώτερη Λέκτορας Ψυχολογικών Παρεμβάσεων στο Πανεπιστήμιου του Κεντρικού Λάνκασαϊρ, αναζητώντας τις αιτίες πίσω από την ευάλωτη ψυχική τους υγεία, ακόμα και σήμερα οπότε έχουν μεγαλύτερη ελευθερία και περισσότερες ευκαιρίες απασχόλησης από ποτέ ή περίπου έτσι· τα δικαιώματα που κερδήθηκαν δεν σήμαναν και το τέλος σε υποχρεώσεις και καθήκοντα του κοινωνικά διαμορφωμένου φύλου τους.
Πρόσφατη μελέτη από την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία έδειξε ότι οι περισσότερες γυναίκες στις ΗΠΑ νιώθουν δυστυχισμένες από τον τρόπο που τις αντιμετωπίζει η κοινωνία. Η διαπίστωση μάλλον δεν εκπλήσσει.
Οι γυναίκες εξακολουθούν να αναλαμβάνουν τη φροντίδα των παιδιών και των ηλικιωμένων γονέων, παραμένοντας κύριες εκπρόσωποι της γενιάς «σάντουιτς» και υπομένοντας πολλαπλάσια οικονομική και ψυχολογική πίεση. Παράλληλα, θα πρέπει να συνδυάσουν οικογένεια και νοικοκυριό με επαγγελματικές υποχρεώσεις και να επιβιώσουν σε εργασιακά περιβάλλοντα με παντελή έλλειψη ενσυναίσθησης και κατανόησης, όπου συνάδελφοι και πελάτες συχνά τις αποπροσωποποιούν, τους φέρονται δηλαδή ως αντικείμενα, δείχνοντας ψυχρή στάση και χρησιμοποιώντας υποτιμητική γλώσσα. Σύμφωνα με ερευνητικά στοιχεία που παραθέτει η Walsh, τρεις στις πέντε γυναίκες έχουν βιώσει σεξουαλική παρενόχληση, εκφοβισμό ή λεκτική κακοποίηση στην εργασία τους.
Η πανδημία αποκρυστάλλωσε τις έμφυλες ανισότητες στα εργασιακά. Έρευνα που διεξήχθη το 2021, δεύτερο έτος κορωνοϊού, σχετικά με τους εργασιακούς παράγοντες που μπορούν να εντείνουν το στρες, την κατάχρηση αλκοόλ και την τριβή μεταξύ των δικηγόρων, κατέληξε ότι ήταν οι γυναίκες που σκέφτηκαν να εγκαταλείψουν το επάγγελμά τους λόγω ψυχικών διαταραχών, εξάντλησης ή άγχους στην προσπάθειά τους να ισορροπήσουν μεταξύ καριέρας και οικογένειας, καταφεύγοντας παράλληλα στο αλκοόλ συχνότερα από τους άνδρες.
Αντίστοιχη ήταν η κατάσταση και στην Ελλάδα, σύμφωνα με μελέτη της ίδιας χρονιάς που έδειξε ότι οι γυναίκες επιβαρύνθηκαν περισσότερο από τους άνδρες εργαζόμενους, καθώς ανέλαβαν την περίοδο των lockdowns να συνδυάσουν παιδιά, νοικοκυριό, ηλικιωμένους συγγενείς και τηλεργασία.
Δύο προστατευτικοί μηχανισμοί
Παρά τη δυσανάλογη επιβάρυνση, οι γυναίκες ανέκαμψαν γρηγορότερα χάρη στη συναισθηματική τους ανθεκτικότητα. Σύμφωνα με τη Walsh, είναι οι ισχυροί κοινωνικοί δεσμοί που αναπτύσσουν οι γυναίκες το δίχτυ ασφαλείας τους απέναντι στις αντιξοότητες. Δεν είναι τυχαίο ότι τις ημέρες του κορωνοϊού οι γυναίκες ανησυχούσαν περισσότερο για τις επιπτώσεις της πανδημίας στα αγαπημένα τους πρόσωπα.
Οι γυναίκες θα αναζητήσουν ευκολότερα στήριξη από το κοντινό περιβάλλον και έτσι θα καταφέρουν να ξεπεράσουν γρηγορότερα τις δύσκολες καταστάσεις. Είναι ο ίδιος μηχανισμός που τους επιτρέπει να ξεπεράσουν ευκολότερα έναν χωρισμό συγκριτικά με τους άνδρες, οι οποίοι συχνά υπομένουν μόνοι το βάρος της απώλειας και, σύμφωνα με άλλη έρευνα, δεν έχουν σε ποιον να απευθυνθούν για να αποσυμφορηθούν από τη συναισθηματική τους φόρτιση.
Ένα δεύτερο στοιχείο που φαίνεται να τις θωρακίζει ψυχικά ακόμα και εν μέσω κοινωνικών ανισοτήτων, είναι η στοχοθεσία. Πρόσφατη μελέτη ισχυρίζεται ότι οι γυναίκες θέτουν συχνότερα στόχους και βρίσκουν σκοπό στη ζωή τους, κάτι που έχει συνδεθεί καλύτερη ψυχική υγεία και λιγότερο στρες. Οι γυναίκες τείνουν συχνότερα το χέρι στον συνάνθρωπο και βρίσκουν ένα νόημα μέσα από τις αλτρουιστικές πράξεις που έχουν αποδειχθεί σωτήριες για την ψυχική διάθεση.
Τέσσερα χρήσιμα tips
Η τελευταία μελέτη έδειξε επιπλέον ότι οι γυναίκες θυσιάζουν συχνά τις επιθυμίες τους για τους άλλους. Ωστόσο, καθώς κάθε γυναίκα πρέπει να αφιερώνει χρόνο στον εαυτό της για την ευημερία της, η Wαlsh μοιράζεται τέσσερις πολύτιμες συμβουλές:
- Διάφορες μορφές ψυχοθεραπείας όμως ομαδικές συνεδρίες ή ψυχοθεραπεία μέσω της τέχνης
- Σύνδεση με τη φύση που ηρεμεί το μυαλό και βελτιώνει την ψυχική υγεία
- Σωματική άσκηση, η οποία αποτελεί ασπίδα έναντι της συχνότητας ορισμένων ψυχικών διαταραχών
- Περιορισμός στην κατανάλωση αλκοόλ καθώς, πέραν του ότι αυξάνει τον κίνδυνο για 60 ασθένειες, οι γυναίκες που πίνουν οινόπνευμα βιώνουν προβλήματα υγείας ταχύτερα, συχνά πιο σοβαρών από των ανδρών που πίνουν την ίδια ποσότητα αλκοόλ.