Οι πονοκέφαλοι είναι εξαιρετικά συχνοί στους ανθρώπους και μπορούν να λάβουν πολλές μορφές: από ήπιους έως εξουθενωτικούς και διάρκειας από λίγα λεπτά έως μέρες ολόκληρες. Όταν το κρανίο σας πονάει, είναι εύκολο να σκεφτείτε ότι ο ίδιος ο εγκεφαλικός σας ιστός πρέπει να πονάει. Αλλά δεν είναι έτσι τα πράγματα.
Παραδόξως, ο εγκέφαλος “αισθάνεται” τον πόνο σε όλο το σώμα, αλλά στην πραγματικότητα δεν έχει τους δικούς του υποδοχείς πόνου. Γιατί, λοιπόν, οι πονοκέφαλοι πονάνε;
Οι πονοκέφαλοι μπορεί να προέρχονται από μια υποκείμενη ιατρική κατάσταση, για παράδειγμα, πρησμένα ιγμόρεια, χαμηλό σάκχαρο στο αίμα ή τραυματισμό στο κεφάλι. Αλλά σε γενικές γραμμές, οι περισσότεροι πονοκέφαλοι προκύπτουν λόγω του “αναφερόμενου πόνου”. Αυτό σημαίνει ότι αισθάνεστε τον πόνο σε διαφορετικό μέρος από αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα, είπε νευρολόγος και ειδικός στον πονοκέφαλο στο Vanderbilt Health στο Τενεσί των ΗΠΑ. Είναι παρόμοιο με το πώς μια κήλη δίσκου στην πλάτη σας μπορεί να προκαλέσει ισχιαλγία, πόνο στο πόδι σας.
Για τους περισσότερους πονοκεφάλους, ένα πρόβλημα κάπου αλλού στο σώμα (όπως το σαγόνι, οι ώμοι και ο αυχένας) προκαλεί πόνο στους μυς και τα νεύρα γύρω από τον εγκέφαλο, είπε ο ίδιος.
Πάρτε για παράδειγμα τους πονοκεφάλους τάσης, που σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, είναι ο πιο κοινός τύπος επαναλαμβανόμενων πονοκεφάλων. Οι πονοκέφαλοι τάσης εμφανίζονται συχνά ως πόνος στους μύες στο πάνω μέρος του κεφαλιού ή του μετώπου, είπε ο νευρολόγος. Ο πόνος προκαλείται από σφιγμένους μύες στο πρόσωπο, τον αυχένα και το τριχωτό της κεφαλής και μπορεί να σχετίζεται με το στρες. Αλλά ο πόνος στο κεφάλι και η σύσφιξη των κρανιακών μυών μπορεί να είναι δευτερεύοντα σε μια άλλη απόκριση στρες, όπως οι σφιγμένοι ώμοι ή ένα σφιγμένο σαγόνι, είπε ο νευρολόγος.
Τα νεύρα που ανιχνεύουν τον πόνο στους μύες και τα αιμοφόρα αγγεία γύρω από το κεφάλι, τον λαιμό και το πρόσωπο μπορούν να ενεργοποιηθούν από διαφορετικές διεργασίες, όπως διευρυμένα αιμοφόρα αγγεία, στρες ή μυϊκή ένταση. Μόλις ενεργοποιηθούν, αυτά τα νεύρα στέλνουν μηνύματα στον εγκέφαλο, αλλά αυτό μπορεί να το αισθάνεστε σαν ο πόνος να προέρχεται από βαθιά μέσα στον εγκεφαλικό ιστό.
Οι ημικρανίες είναι ένας άλλος τύπος πονοκεφάλου, αν και, τυπικά, ο πονοκέφαλος είναι μόνο ένα σύμπτωμα αυτών.
Οι πονοκέφαλοι ημικρανίας μπορούν να γίνουν αισθητοί με διάφορους τρόπους και σε διαφορετικά σημεία: βαθύς πόνος, επιφανειακός πόνος, στο πίσω μέρος, αριστερά ή δεξιά του κεφαλιού, ή πίσω από τα μάτια. Αυτό που ξεχωρίζει τις ημικρανίες, είπε ο νευρολόγος, είναι η σοβαρότητά τους.
Ο πόνος της ημικρανίας είναι πιο έντονος από άλλους πονοκεφάλους και μπορεί να διαρκέσει περισσότερο. Η διαταραχή είναι συχνά γενετική και μπορεί να προκαλέσει πρόσθετα συμπτώματα, όπως ναυτία. Οι υποκείμενες αιτίες των ημικρανιών δεν είναι πλήρως κατανοητές, αλλά μια θεωρία είναι ότι ο πόνος συνδέεται με το τρίδυμο νεύρο (το αισθητήριο νεύρο για το κεφάλι και το πρόσωπο) και τους μήνιγγες (το προστατευτικό στρώμα του εγκεφάλου όπου τα αιμοφόρα αγγεία διαστέλλονται και συστέλλονται).
Μια πιθανή εξήγηση για τον πόνο από ημικρανία είναι ότι ένα ηλεκτρικό συμβάν στον εγκέφαλο διεγείρει τις οδούς του τριδύμου νεύρου και πυροδοτεί μια φλεγμονώδη αντίδραση:
Η φλεγμονή εξαπλώνεται μέσω των αιμοφόρων αγγείων της σκληράς μήνιγγας και οι ίνες του τριδύμου νεύρου στέλνουν σήματα πίσω στο εγκεφαλικό στέλεχος.
Στη συνέχεια, η φλεγμονή εξαπλώνεται σε ευαίσθητες στον πόνο μήνιγγες, προκαλώντας πονοκέφαλο.
Αυτό το σαρωτικό φαινόμενο από φλεγμονώδη αιμοφόρα αγγεία και ερεθισμένα νεύρα είναι «σαν μια φωτιά που καίει ανεξέλεγκτα», είπε ο νευρολόγος. Είναι σαν ένας βρόγχος ανατροφοδότησης που γίνεται όλο και πιο ερεθισμένος, προκαλώντας εμπειρία μιας ημικρανίας, είπε. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πολλές θεραπείες ημικρανίας λειτουργούν καλύτερα εάν εφαρμοστούν νωρίτερα.
Αν και η συσχέτιση μεταξύ του πόνου γύρω στο σώμα και του πόνου στο κεφάλι είναι καλά εδραιωμένη, οι μηχανισμοί που προκαλούν πονοκεφάλους εξακολουθούν να μην είναι πλήρως κατανοητοί, είπε ο νευρολόγος.
Αλλά τα καλά νέα είναι ότι “είμαστε πολύ καλοί στη θεραπεία αυτών”, είπε. Για παράδειγμα, αλλαγές στον τρόπο ζωής (π.χ. γιόγκα), φάρμακα χωρίς ιατρική συνταγή (π.χ. ιβουπροφαίνη ή ασπιρίνη) και συνταγογραφούμενα φάρμακα για πιο σοβαρές διαταραχές πονοκεφάλου μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην μείωση της σοβαρότητας και της συχνότητας των πονοκεφάλων.