Σοκ και μεγάλη αμηχανία προκαλεί στο άκουσμά της η νόσος σκλήρυνση κατά πλάκας. Μπορεί η αιτιολογία τής ασθένειας να είναι άγνωστη, όμως οι γιατροί σήμερα έχουν τα μέσα να αντιμετωπίσουν τα συμπτώματα.
Η πρόγνωση για τα πρώτα στάδια είναι πάρα πολύ ευνοϊκή και, αν αντιμετωπιστεί η ασθένεια με ψυχραιμία, η εξέλιξη είναι κατά κανόνα ευχάριστη, λέει ο δρ Δημήτρης Κουντούρης, νευρολόγος-ψυχίατρος και συνεχίζει: «Τα τελευταία εκατό χρόνια αποτελεί ένα από τα κύρια θέματα της νευρολογίας σε όλον τον πολιτισμένο κόσμο. Χιλιάδες εργατοώρες έχουν ξοδευτεί από όλους τους μεγάλους και επώνυμους νευρολόγους όλων των εθνικοτήτων για τα αίτια και τη θεραπεία αυτής της ασθένειας. Παρ’ όλα αυτά, αίτιο και θεραπεία παραμένουν ακόμη στο σκοτάδι. Ωστόσο, η διάγνωση της σκλήρυνσης κατά πλάκας σήμερα με τα τεχνικά μέσα που έχουμε (νευροφυσιολογία, μαγνητική τομογραφία, βιοχημικές εξετάσεις κ.λπ.) είναι εύκολη».
Μας μπερδεύουν τα συμπτώματα
Η σκλήρυνση κατά πλάκας είναι η πιο κοινή νευρολογική ασθένεια που προσβάλλει περίπου 80.000 ανθρώπους στη Βρετανία και 250.000 στις Η.Π.Α. Τα αρχικά συμπτώματα μπορεί να είναι ασαφή και να μπερδεύουν τόσο τους ασθενείς όσο και τον γιατρό τους.
Είναι δύσκολο να εξηγήσουμε στον γιατρό αυτά τα αόρατα ή υποκειμενικά συμπτώματα, όπως για παράδειγμα την κούραση, τις διαταραχές της όρασης (διπλοψία) και της αίσθησης (αλλαγή στην αίσθηση των χεριών ή των ποδιών, όπως μούδιασμα). Στην αρχή μπορεί και να μη μας δώσουν μεγάλη σημασία χαρακτηρίζοντάς μας «νευρωτικούς» ή «υποχόνδριους».
Τα συμπτώματα προκαλούνται από την απομυελίνωση, με άλλα λόγια από τις «ουλές» που εμφανίζονται στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Μερικά συμπτώματα, εκτός από τα παραπάνω, είναι κοινά σε πολλούς ασθενείς: α) αδυναμία ή ανικανότητα ενός άκρου, β) ζάλη ή αστάθεια, γ) ανάγκη για συχνή ή βιαστική ενούρηση.
Ο ρόλος της μυελίνης
Η σκλήρυνση κατά πλάκας είναι μια χρόνια ασθένεια του κεντρικού νευρικού συστήματος. Το κεντρικό νευρικό σύστημα αποτελείται από τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Κάθε νεύρο μπορεί να παρομοιαστεί με ένα καλώδιο ηλεκτρικού ρεύματος.
Το εσωτερικό μέρος του νεύρου, ο άξονας, είναι φτιαγμένος από ένα είδος ιστού που επιτρέπει την επικοινωνία και μεταφέρει τα μηνύματα ή τις διεγέρσεις σε όλο το σώμα -όπως ακριβώς τα σύρματα του καλωδίου.
Ο άξονας κάθε νεύρου καλύπτεται από ένα στρώμα μιας παχιάς ουσίας, της μυελίνης, όπως ακριβώς και το πλαστικό επικάλυμμα του καλωδίου. Η μυελίνη βοηθάει στη μεταφορά των μηνυμάτων από νεύρο σε νεύρο, αλλά και μονώνει και προστατεύει το νεύρο.
Στη σκλήρυνση κατά πλάκας μέρος της μυελίνης των νεύρων προσβάλλεται και ερεθίζεται. Οταν ο ερεθισμός υποχωρήσει μπορεί και να μην αφήσει καμία ουλή. Συνήθως εμφανίζεται γύρω στην ηλικία των 25 και μέχρι των 40. Σπανιότερα εμφανίζεται στην ηλικία των 12 και μετά τα 50.
Η σκλήρυνση αντιμετωπίζεται στο σύνολό της με στεροειδή που δίνονται όταν υπάρχει φλεγμονή και τα συμπτώματα είναι οξέα. Υπάρχουν διάφορα φάρμακα που δίνονται για την αντιμετώπιση των διαφορετικών συμπτωμάτων, όπως για παράδειγμα μυοχαλαρωτικά για τις κράμπες και τους σπασμούς ή αναλγητικά που δίνονται όταν ο πόνος είναι ένα από τα συμπτώματα.
Πολλοί ασθενείς δοκιμάζουν εναλλακτικές μορφές θεραπείας, όπως φυσιοθεραπεία που παίζει σπουδαίο ρόλο στην αντιμετώπιση της σκλήρυνσης κατά πλάκας.
Ωστόσο, η ζωή μας δεν τελειώνει με τη σκλήρυνση. Ο χρυσός κανόνας είναι να ακολουθούμε όσο το δυνατόν περισσότερο μια υγιεινή ζωή. Αυτό θα εμποδίσει άλλες αρρώστιες και έτσι θα είμαστε πιο δυνατοί να τα βγάλουμε πέρα με τη σκλήρυνση.
«Κακός σύμβουλος», ανεργία και άγχος
Με την πάροδο του χρόνου παρατηρείται απώλεια της εγκεφαλικής μάζας σε όλους τους ανθρώπους, όμως στους ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση αυτή η διαδικασία επιταχύνεται, επηρεάζοντας τις πνευματικές δυνάμεις των ασθενών.
Η επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης, η ανεργία και το άγχος αποτελούν εκλυτικό αλλά όχι και αιτιολογικό παράγοντα της σκλήρυνσης κατά πλάκας και των αυτοάνοσων νοσημάτων, επεσήμαναν ο αναπληρωτής καθηγητής νευρολογίας στο ΑΠΘ Νίκος Γρηγοριάδης και ο καθηγητής νευρολογίας στο πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Αλέξανδρος Παπαδημητρίου.