Ψυχολογία

Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή: Όταν οι σκέψεις γίνονται εφιάλτης – Αίτια και αντιμετώπιση

Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή: Όταν οι σκέψεις γίνονται εφιάλτης – Αίτια και αντιμετώπιση

Η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (στην αγγλική βιβλιογραφία, η διαταραχή είναι γνωστή με τα αρχικά OCD από το Obsessive-Compulsive Disorder), ανήκει στην κατηγορία των αγχωδών διαταραχών μαζί με τις υπόλοιπες διαταραχές: Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή, Διαταραχή Πανικού, Φοβίες.

Συνιστά μία διαταραχή που περιλαμβάνει επαναλαμβανόμενες ιδέες, εικόνες, ή σκέψεις (ιδεοληψίες) ή επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές ή πράξεις (ψυχαναγκασμοί ή καταναγκασμοί).

Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή είναι πιο συχνή στις γυναίκες από ότι στους άνδρες και επηρεάζει το 2-3% του γενικού πληθυσμού. Η μέση ηλικία έναρξης είναι αυτή των 20 ετών, αλλά το 25% των περιπτώσεων εμφανίζεται στην ηλικία των 14 ετών.

Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή παρουσιάζει συννοσηρότητα  με άλλες διαταραχές (διαταραχή άγχους, κατάθλιψη, διπολική διαταραχή, βουλιμία, Tourette κλπ) σε ένα ποσοστό περίπου 30%.

Ιδεοληψίες
Επαναλαµβανόµενες και επίµονες σκέψεις, παρορµήσεις ή εικόνες που βιώνονται σε κάποια στιγµή κατά τη διαταραχή. Είναι παρείσακτες και ακατάλληλες και προκαλούν αξιοσηµείωτο άγχος ή δυσφορία. Το άτοµο προσπαθεί να αγνοήσει ή να καταστείλει τέτοιες παρορµήσεις, σκέψεις ή εικόνες και να τις εξουδετερώσει µε κάποια άλλη σκέψη ή πράξη. Αναγνωρίζει ότι οι ιδεοληπτικές σκέψεις, παρορµήσεις ή εικόνες είναι παράγωγα του δικού του νου.

Καταναγκασμοί
Επαναλαµβανόµενες εκδηλώσεις συµπεριφοράς (πχ πλύσιµο χεριών, τάξη, έλεγχο) ή νοητικές πράξεις (π.χ προσοχή, µέτρηµα, επανάληψη λέξεων από µέσα) που το άτοµο αναγκάζεται να εµφανίσει ως αντίδραση σε µια ιδεοληψία. Οι συµπεριφορές αυτές ή οι νοητικές πράξεις έχουν ως στόχο την εµπόδιση ή µείωση του άγχους. Σε άλλες περιπτώσεις την εµπόδιση κάποιου καταστροφικού γεγονότος ή κατάστασης. Αυτές οι συµπεριφορές, όµως, δεν συνδέονται ρεαλιστικά µε τα γεγονότα, άρα είναι υπερβολικές.

Οι ιδεοληψίες και οι καταναγκασµοί προκαλούν αξιοσηµείωτη δυσφορία, απαιτούν κατανάλωση αρκετού χρόνου (περισσότερο από µία ώρα την ηµέρα) ή παρεµβαίνουν σηµαντικά στην καθηµερινή ζωή του ατόµου, στην επαγγελµατική ή σχολική του λειτουργικότητα ή στις συνήθεις κοινωνικές δραστηριότητες ή σχέσεις.

Αιτιολογία-Παράγοντες
Βιολογικοί: O εγκέφαλός μας έχει ένα κύκλωμα που μεταφέρει πληροφορίες από το πιο μπροστινό τμήμα του μετωπιαίου λοβού (κογχομετωπιαίος φλοιός) σε άλλους σχηματισμούς που βρίσκονται πιο βαθειά, στο κέντρο του εγκεφάλου (ραβδωτό σώμα, θάλαμος, κερκοφόρος πυρήνας, βασικά γάγγλια). Στα άτομα με ΙΨΔ αυτό το κύκλωμα δεν αποφορτίζεται εύκολα και προξενεί επαναλαμβανόμενες σκέψεις που συχνά οδηγούν σε επαναλαμβανόμενες πράξεις.

Νευροχημικοί: Ενας από τους πιο σημαντικούς νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου μας είναι η σεροτονίνη. Η σεροτονίνη επηρεάζει το άγχος, τον ύπνο, τη μνήμη κλπ. Η σεροτονίνη λοιπόν όταν βρίσκεται και δρα σε μικρότερες ποσότητες, συνιστά παράγοντα εκδήλωσης των συμπτωμάτων της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής. Όταν χρησιμοποιούνται αντικαταθλιπτικά φάρμακα ελέγχου της σεροτονίνης, τα συμπτώματα της ΙΨΔ μειώνονται αρκετά.

Περιβαλλοντικοί: Κάποιο τραυματικό περιστατικό-συμβάν το οποίο προξένησε φοβία και άγχος στο άτομο. Αυτό θα μπορούσε να αυξήσει την πιθανότητα εκδήλωσης της διαταραχής κατά τουλάχιστον 30-50%. Η συσχέτιση συγκεκριμένων ουδέτερων ερεθισμάτων με κάτι το αρνητικό μπορεί επίσης να καθιερώσει έναν νέο τρόπο εκδήλωσης ψυχαναγκασμών και καταναγκασμών.

Θεραπεία

Η θεραπεία γίνεται είτε μέσω φαρμακευτικής αγωγής σε συνδυασμό με ψυχοθεραπεία, είτε μόνο με ψυχοθεραπεία. Τα φάρμακα που συνήθως χρησιμοποιούνται είναι τα αντικαταθλιπτικά τα οποία έχει αποδειχθεί ότι μετριάζουν αρκετά τις ιδεοληψίες και τους ψυχαναγκασμούς. Αυτό δε σημαίνει φυσικά πως όλοι χρειάζονται φάρμακα.

Σε κάποιους ασθενείς φερειπείν δε λειτουργούν τόσο τα φάρμακα αλλά θέλουν έναν συνδυασμό φαρμάκων-ψυχοθεραπείας. Η ψυχοθεραπεία συνήθως είναι γνωσιακή-συμπεριφορική κατά την οποία το άτομο αλλάζει τα καθορισμένα νοητικά σχήματα. Αυτό έχει  στόχο να μειώσει τις ιδεοληψίες και άρα κατ’επέκτασιν και τους ψυχαναγκασμούς. Σ άλλες περιπτώσεις λειτουργεί η ψυχοδυναμική προσέγγιση, σε άλλες η ψυχανάλυση κλπ.

Ενημέρωση
Όπως και σε κάθε άλλη αντίστοιχη περίπτωση, πρέπει να πάψει να υπάρχει στίγμα σχετικά με τις ψυχικές νόσους, διότι καταλήγουν δυσλειτουργικές κυρίως για το ίδιο το άτομο και έπειτα για τα άτομα του περιβάλλοντός του. Η ΙΨΔ όταν είναι βαριάς μορφής μπορεί να προκαλέσει τρομερά προβλήματα στην καθημερινή ζωή του ατόμου.

Προβλήματα όπως στον χώρο της εργασίας, της κοινωνικοποίησης, των διαφυλικών σχέσων γενικά, ακόμη και με τον ίδιο τον σύντροφό του. Η συγκεκριμένη διαταραχή ως μόνο «θετικό» θα μπορούσε να ειπωθεί, είναι το γεγονός πως είναι αρκετά θεραπεύσιμη εν σχέσει με άλλες διαταραχές. Ειδικά η ψυχοθεραπεία έχει θεαματικά αποτελέσματα.

Ψυχολογία

07.02.2024

Κατάθλιψη: Πώς συνδέεται με την θερμοκρασία του σώματος

Σύμφωνα με νέα μελέτη ερευνητών του Πανεπιστημίου του Σαν Φρανσίσκο, οι άνθρωποι με κατάθλιψη έχουν υψηλότερη θερμοκρασία σώματος, κάτι που υποδηλώνει ότι η μείωση της θερμοκρασίας σε όσους έχουν την εν λόγω διαταραχή, θα μπορούσε να φανεί ωφέλιμη. Οι ερευνητές δεν κατέληξαν αν η κατάθλιψη αυξάνει τη θερμοκρασία του σώματος ή αν η υψηλότερη θερμοκρασία […]

29.01.2024

Οι λόγοι που αισθανόμαστε ότι ο Ιανουάριος διαρκεί περισσότερο από τους άλλους μήνες – Τι λένε οι ειδικοί

Πολλοί άνθρωποι έχουν την αίσθηση ότι ο Ιανουάριος είναι ένας ατελείωτος μήνας, σαν να διαρκεί περισσότερο από τους υπόλοιπος και υπάρχει εξήγηση για αυτό. Δύο κλινικές ψυχολόγοι, η Chloe Carmichael και η Pauline Wallin σημειώνουν στο Yahoo Life πέντε λόγους για τους οποίους ο Ιανουάριος μπορεί πράγματι να μοιάζει σαν να διαρκεί περισσότερο. Συγκεκριμένα, αποδίδουν […]

Κατάθλιψη: Πώς μπορεί να γίνει διάγνωση στα μάτια;
15.01.2024

Κατάθλιψη: Πώς μπορεί να γίνει διάγνωση στα μάτια;

«Η κατάθλιψη των Χριστουγέννων»: Με αυτές τις 10 συμβουλές θα την αντιμετωπίσετε
20.12.2023

«Η κατάθλιψη των Χριστουγέννων»: Με αυτές τις 10 συμβουλές θα την αντιμετωπίσετε

Στρες: Τι επίδραση έχει στον οργανισμό σας όταν τρώτε παχυντικά φαγητά για παρηγοριά
11.12.2023

Στρες: Τι επίδραση έχει στον οργανισμό σας όταν τρώτε παχυντικά φαγητά για παρηγοριά

Ψυχοθεραπεία: Πόσο σημαντική είναι στην εμμηνόπαυση;
27.11.2023

Ψυχοθεραπεία: Πόσο σημαντική είναι στην εμμηνόπαυση;

Ο ΠΟΥ προειδοποιεί: «Η μοναξιά απειλεί σοβαρά την δημόσια υγεία»
16.11.2023

Ο ΠΟΥ προειδοποιεί: «Η μοναξιά απειλεί σοβαρά την δημόσια υγεία»

Νέα μελέτη αποκαλύπτει: Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο των ανθρώπων που αυτοκτονούν
16.11.2023

Νέα μελέτη αποκαλύπτει: Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο των ανθρώπων που αυτοκτονούν

Έρευνα: Σε ποιες χώρες υπάρχει περισσότερη μοναξιά – Πού βρίσκεται η Ελλάδα
07.11.2023

Έρευνα: Σε ποιες χώρες υπάρχει περισσότερη μοναξιά – Πού βρίσκεται η Ελλάδα

Νέα μελέτη: Ο λιγοστός ύπνος το βράδυ αυξάνει τον κίνδυνο κατάθλιψης
20.10.2023

Νέα μελέτη: Ο λιγοστός ύπνος το βράδυ αυξάνει τον κίνδυνο κατάθλιψης

Δημοφιλή

Υγεία
1

Αυτό είναι το θαυματουργό έλαιο που προστατεύει από το Αλτχάιμερ

Kαρδιά
2

Ποιοι είναι οι φυσιολογικοί καρδιακοί παλμοί και ποια τα επικίνδυνα όρια – Πότε πρέπει να ανησυχήσετε

Φάρμακα
3

Ανατροπή δεδομένων στα εμβόλια mRNA: Οι εμβολιασμένοι πεθαίνουν πλέον στις ΗΠΑ από COVID-19

Διατροφή
4

Πετιμέζι: Το καλύτερο φυσικό φάρμακο

Περισσότερα

01.03.2024

Ποιοι είναι οι φυσιολογικοί καρδιακοί παλμοί και ποια τα επικίνδυνα όρια – Πότε πρέπει να ανησυχήσετε

Πώς μπορούμε να γνωρίζουμε αν οι καρδιακοί παλμοί μας είναι φυσιολογικοί ή κάτι δεν πάει καλά; «Αν κάνετε μία γρήγορη αναζήτηση στο Ίντερνετ, θα βρείτε αρκετές πηγές που αναφέρουν ότι οι φυσιολογικοί παλμοί για τους ενήλικες κυμαίνονται μεταξύ 60 και 100 το λεπτό», αναφέρει ηλεκτροφυσιολόγος από το Τμήμα Καρδιαγγειακής Ιατρικής της Cleveland Clinic, στο Οχάιο. Στα […]

27.02.2024

Νέα έρευνα προειδοποιεί: Η διαβίωση κοντά σε μπαρ και εστιατόρια fast food αυξάνει το κίνδυνο για καρδιακή ανεπάρκεια

Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας «Circulation: Heart Failure» όσοι ζουν πιο κοντά σε εστιατόρια fast food, είναι πιθανότερο να κινδυνεύσουν από καρδιακή ανεπάρκεια. Εστιατόρια γρήγορου φαγητού και μπαρ συνήθως παρέχουν ανθυγιεινά τρόφιμα και ποτά, που έχουν συνδεθεί με καρδιαγγειακά νοσήματα, όπως επισημαίνει ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Λου Κι, […]

Δείτε ποια είναι τα οφέλη που έχουν για την υγεία οι αγκινάρες – Οι 9 λόγοι για να τις βάλετε στο τραπέζι σας
27.02.2024

Δείτε ποια είναι τα οφέλη που έχουν για την υγεία οι αγκινάρες – Οι 9 λόγοι για να τις βάλετε στο τραπέζι σας

Βρώμη: Είναι τελικά υγιεινή και ποιο είδος είναι το καλύτερο; (βίντεο)
27.02.2024

Βρώμη: Είναι τελικά υγιεινή και ποιο είδος είναι το καλύτερο; (βίντεο)

Αποξηραμένα φρούτα: Έχουν οφέλη για την υγεία μας ή αποτελούν θερμιδικές βόμβες;
26.02.2024

Αποξηραμένα φρούτα: Έχουν οφέλη για την υγεία μας ή αποτελούν θερμιδικές βόμβες;

Μπρόκολο: Ποια συστατικά του μειώνονται αναλόγως με τον τρόπο μαγειρέματος – Ποιος είναι ο σωστός τρόπος
26.02.2024

Μπρόκολο: Ποια συστατικά του μειώνονται αναλόγως με τον τρόπο μαγειρέματος – Ποιος είναι ο σωστός τρόπος

H SCYTALYS διοργανώνει «Bootcamp» στην Ανάπτυξη Λογισμικού
22.02.2024

H SCYTALYS διοργανώνει «Bootcamp» στην Ανάπτυξη Λογισμικού

Μηνιγγίτιδα: Δείτε ποια είναι τα συμπτώματα και πότε να πάτε στο γιατρό
22.02.2024

Μηνιγγίτιδα: Δείτε ποια είναι τα συμπτώματα και πότε να πάτε στο γιατρό

Τα τρία δημοφιλή συμπληρώματα βιταμινών που προκαλούν διαταραχές ύπνου
20.02.2024

Τα τρία δημοφιλή συμπληρώματα βιταμινών που προκαλούν διαταραχές ύπνου

«Δεν θέλω να είμαι ένας ακόμα που πέθανε ξαφνικά εξαιτίας του εμβολίου κατά Covid» είπε ο Βρετανός που «κόντραρε» τον Ρ.Σούνακ
20.02.2024

«Δεν θέλω να είμαι ένας ακόμα που πέθανε ξαφνικά εξαιτίας του εμβολίου κατά Covid» είπε ο Βρετανός που «κόντραρε» τον Ρ.Σούνακ