Η παραμορφωτική κάμψη της σπονδυλικής στήλης προς τα πλάγια δεξιά ή αριστερά ονομάζεται σκολίωση. Συγκεκριμένα, η σκολίωση είναι η τρισδιάστατη παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης που εξελίσσεται κατά την σκελετική ανάπτυξη του παιδιού με διάφορες μορφές. Σε επιβαρυμένες περιπτώσεις χρειάζεται η τοποθέτηση κηδεμόνων Σ.Σ. και σε πολύ σοβαρές σκολιώσεις , χειρουργική θεραπεία.
Ειδικότερα, η σκολίωση διαχωρίζεται σε οργανική (έχει να κάνει με τους σπονδύλους) και λειτουργική (προέρχεται από την κακή στάση του σώματος).
Η οργανική σκολίωση μπορεί να είναι γνωστής η αγνώστου αιτιολογίας. Γνωστής αιτιολογίας είναι οι για παράδειγμα οι συγγενείς σκολιώσεις. Σκολιώσεις που οφείλονται σε ατελή σχηματισμό (ημισπόνδυλοι) ή διαχωρισμό (μπλοκ) των σπονδύλων κατά την διάρκεια της κύησης. Δεν έχουν κληρονομικό υπόβαθρο και παρουσιάζονται ήδη κατά την νηπιακή ηλικία, όπου λόγω του κακού σχηματισμού τους δημιουργείται μια πλάγια κλίση με κορυφαίο σπόνδυλο της γωνίας τον προβληματικό σπόνδυλο.
Άλλες σκολιώσεις, για τις οποίες γνωρίζουμε την αιτία εμφανισής τους, είναι οι νευρομυϊκές σκολιώσεις, που δημιουργούνται συνεπεία ατροφίας ομάδων μυών του κορμού, σε ένα παιδί που πάσχει από μια νευρολογική πάθηση, όπως η εγκεφαλική παράλυση, η Νωτιαία ατροφία, η συριγγομυελία κ.ά., ή σκολιώσεις που οφείλονται σε άλλες παθήσεις όπως τα σφηνοειδή κατάγματα των σωμάτων των σπονδύλων, η καταστροφή των σπονδύλων από μικροβιακές φλεγμονές ή όγκους κλπ. Οι σκολιώσεις γνωστής αιτιολογίας αποτελούν μόνο το 20% περίπου των σκολιώσεων γενικά.
Οι περισσότερες είναι οι σκολιώσεις άνευ γνωστής αιτιολογίας, γνωστές ως ιδιοπαθείς σκολιώσεις, παρ’ ότι η κληρονομικότητα και η γονιδιακή αιτιολογία φαίνεται να είναι η απάντηση.
Οι Ιδιοπαθείς σκολιώσεις αρχίζουν την εμφάνιση τους με μια αδιόρατη αρχικά στροφή, η οποία σιγά- σιγά μεγαλώνει, παρασύροντας τους εκατέρωθεν σπονδύλους και σε φάσεις ταχείας ανάπτυξης σε νήπια, παιδιά ή ιδιαίτερα σε εφήβους αρχίζει να παίρνει κλίση η σπονδυλική στήλη σχηματίζοντας κυρτώματα στην πλάτη (θωρακική σκολίωση) στην μέση (οσφυϊκές σκολιώσεις) ανάμεσα στην πλάτη και στην μέση (θωρακοοσφυϊκές σκολιώσεις) ή και στα δύο (διπλές θωρακικές και οσφυϊκές). Οι στροφές των σπονδύλων σε συνάρτηση με την κλίση και την συμμετοχή των πλευρών στα θωρακικά κυρτώματα και των μυών στα οσφυϊκά κυρτώματα, δημιουργούν ύβους (καμπούρες) από την πλευρά του κυρτού της καμπύλης.
Συνήθως όλες τις σκολιώσεις έχουμε συνηθίσει να τις κατατάσσουμε ανάλογα με την γωνία (Cobb) της πλάγιας κλίσης (πράγμα το οποίο εμπεριέχει την μισή αλήθεια για την σκολίωση εφόσον και η στροφή συμμετέχει στην τρισδιάστατη παραμόρφωση). Έτσι λοιπόν έχουμε τις μικρές σκολιώσεις με γωνία μέχρι και 25° τις μεσαίες με γωνία μέχρι 35°, τις μεγάλες μέχρι 45° και τις πολύ μεγάλες περισσότερο από 46°.
Θεραπεύονται οι σκολιώσεις;
Οι σκολιώσεις στην αρχή της εμφάνισής τους και μέχρι τις 25° έχουν ελαστικές ιδιότητες δηλαδή επανέρχονται στα φυσιολογικά όρια μετά από κατάλληλη θεραπεία.
Μεγαλώνοντας όμως η γωνία κλίσης και περνώντας αρκετός χρόνος από την εμφάνισή τους δημιουργούν μόνιμες πλαστικές παραμορφώσεις στους σπονδύλους με αποτέλεσμα την αδυναμία επαναφοράς τους έστω και με κατάλληλα θεραπεία. Δηλαδή μπορεί να επανέλθει η γωνία κλίσης και η στροφή αλλά όχι η παραμόρφωση των σπονδύλων πράγμα το οποίο σημαίνει θα πρέπει ο ασθενής να είναι σε μόνιμη συντήρηση του αποτελέσματος.
Έτσι λοιπόν σε όλες τις σκολιώσεις θα πρέπει να επεμβαίνουμε ιδιαίτερα έγκαιρα και αποτελεσματικά πριν δημιουργηθούν μη αναστρέψιμες βλάβες.
Η θεραπεία βασίζεται σε ειδικούς κηδεμόνες που με κατάλληλες πιέσεις σε διαφορετικά επίπεδα να εξουδετερώνουν την κλίση και την στροφή της σκολίωσης.
Η εκτέλεση ειδικών προγραμμάτων ασκήσεων για την σκολίωση όπως οι μέθοδοι Schroth και S.E.A.S. μεγιστοποιούν το αποτέλεσμα που είναι η εξουδετέρωση της σκολίωσης και η διατήρηση της μέχρι την οστική ωρίμανση.
Μετά από πολλά χρόνια, συνήθως 15 με 20 μετά την οστική ωρίμανση και ειδικά σε γυναίκες μετά από εγκυμοσύνες και αύξηση βάρους, συνθηκών εργασίας κλπ η σκολίωση αυξάνεται δραματικά.
Αυτό συμβαίνει λόγω του ότι το κέντρο βάρους του σώματος περνώντας από το κοίλο της καμπύλης αρχίζει να συνθλίβει και να παραμορφώνει τους δίσκους με αποτέλεσμα την αύξηση της γωνίας, την πλαγιολίσθηση των σπονδύλων και την εκφύλιση των οπισθίων σπονδυλικών αρθρώσεων με συνέπεια τον πόνο. Έτσι έχουμε την λεγόμενη Σκολίωση ενηλίκων.
Σε κάθε περίπτωση η θεραπεία πρέπει να είναι συντηρητική με ειδικά προγράμματα και ειδικούς κηδεμόνες σκολίωσης, που σκοπό έχουν να εξαλείψουν τον πόνο και να επαναφέρουν την αισθητική συμμετρία του σώματος.