O πρόωρος τοκετός αποτελεί μια από τις πλέον σύνθετες καταστάσεις και προκλήσεις στη μαιευτική και ορίζεται ο τοκετός που επισυμβαίνει προ της 37ης (36 6/7) εβδομάδας κυήσεως.
Η διάγνωση βασίζεται κυρίως σε κλινικά κριτήρια, σύμφωνα με τα οποία, πρώιμες συσπάσεις της μήτρας οδηγούν σε διαστολή ή/και εξάλειψη του τραχηλου.
“Η γέννηση ενός πρόωρου νεογνού είναι δυνατό να επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία και τη νευρολογική ανάπτυξη του εμβρύου (π.χ. σημαντική αύξηση των εισαγωγών στη Μονάδα Νεογνών), καθώς και απώτερο κοινωνικό και οικονομικό κόστος“, αναφέρει ο Δήμος Φ. Σιούτης MD, MSc, PhD, Μαιευτήρας- Χειρουργός Γυναικολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης Γαία Μαιευτική – Γυναικολογική.
-Ποιοι οι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση πρόωρου τοκετού;
Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε εγκυμοσύνη, αλλά συχνότερα συνδέεται με:
- Ιστορικό προηγούμενου πρόωρου τοκετού
- Πολύδημη κύηση (δίδυμη, τρίδυμη κτλ)
- Μειωμένο μήκος τραχήλου
- Ανωμαλίες μήτρας ή πλακούντα
- Λοιμώξεις από το κατώτερο γεννητικό ή το αμνιακό υγρό
- Κολπική αιμόρροια κατά την εγκυμοσύνη
- Χρόνιες καταστάσεις όπως υπέρταση, διαβήτης, αυτοάνοσα νοσήματα, κατάθλιψη, κάπνισμα
- Μεσοδιάστημα μικρότερο των 12 μηνών από την προηγούμενη εγκυμοσύνη
- Στρεσσογόνα γεγονότα (π.χ. απώλεια οικείου)
-Ποια τα συμπτώματα με τα οποία είναι δυνατό να εμφανίζεται ο πρόωρος τοκετός;
“Κύρια συμπτώματα και κλινικά σημεία του πρώρου τοκετού τα οποία θα πρέπει να θορυβήσουν την έγκυο ώστε να απευθυνθεί στο θεράποντα αποτελούν τα ακόλουθα”, σημειώνει ο κ. Σιούτης και αναφέρει τα συμπτώματα:
- Η έναρξη συχνών, ακανόνιστων ή/και συντονισμένων συστολών του μυομητρίου
- Αίσθημα πίεσης, άλγους στην κάτω κοιλία ή την πύελο
- Κολπική αιμόρροια
- Πρόωρη ρήξη υμένων
- Αυξημένες διαφοροποιημένες κολπικές εκκρίσεις (π.χ. βλεννώδεις, οροαιματηρές)
-Πώς τίθεται η διάγνωση;
Με την εμφάνιση συμπτωμάτων κρίνεται σκόπιμη η αξιολόγηση της εγκύου με μια σειρά εξετάσεων και διαγνωστικών εργαλείων που περιλαμβάνουν:
-τη λήψη ενδελεχούς ιατρικού ιστορικού,
-φυσική εξέταση (καταγραφή ζωτικών σημείων κ.α.),
-γυναικολογική εξέταση (αξιολόγηση διαστολης/εξαλειψης τραχήλου, ρήξης υμένων, πιθανής κολπικής αιμόρροιας),
-υπερηχογραφικό έλεγχο,
-καρδιοτοκογράφημα (nst),
-εργαστηριακές εξετάσεις (γενική αίματος, CRP, test φιμπρονεκτίνης κ.α.).
-Ποια τα θεραπευτικά μέσα για την αντιμετώπιση του πρόωρου τοκετού;
- Κορτικοστεροειδή: η χορήγηση κορτικοστεροειδών (συνήθως σχήμα βηταμεθαζόνης ή δεξαμεθαζόνης ενδομυϊκά) βελτιώνει την πνευμονική ωρίμανση του εμβρύου και μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης συνδρόμου αναπνευστικής δυσχέρειας
- Τοκολυτική αγωγή: διάφορα φαρμακευτικά σκευάσματα έχουν προταθεί για την αναστολή των πρόωρων συστολών της μήτρας. Σε αυτά περιλαμβάνονται η προγεστερόνη, οι αναστολείς διαύλων ασβεστίου (νιφεδιπίνη), το θειϊκό μαγνήσιο, αναστολείς προσταγλανδινών (συχνότερα ινδομεθανκίνη), οι β-αδρενεργικοί αγωνιστές (ριτοδρίνη, τερβουταλίνη)και οι ανταγωνιστές οξυτοκίνης (atosiban).
- Μη φαρμακευτική- επεμβατική θεραπεία: περίδεση τραχήλου, τοποθέτηση πεσσού arabin
- Άλλα συμπληρωματικά μέτρα: κατάκλιση, ενυδάτωση
“Θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε συγκεκριμένες περιπτώσεις η εφαρμογή τοκολυτικής αγωγής αντενδείκνυται και θα πρέπει να εφαρμόζεται όπως για παράδειγμα: εργαστηριακά τεκμηριωμένη χοριοαμνιονίτιδα, χρωμοσομική ή ανατομική ανωμαλία του εμβρύου, εμβρυϊκή δυσχέρεια, παθολογικές καταστάσεις από την έγκυο (π.χ. σοβαρή προεκλαμψία, εκλαμψία), αποκόλληση πλακούντα, κολπική αιμόρροια, προχωρημένη διαστολή τραχήλου“, επισημαίνει ο κ. Σιούτης.
-Υπάρχει δυνατότητα πρόληψης του πρόωρου τοκετού;
Τα αίτια εμφάνισης του πρόωρου τοκετού δεν είναι πάντοτε σαφή και τα θεραπευτικά μέτρα δεν είναι πάντοτε επαρκώς αποτελεσματικά.
“Σε κάθε περίπτωση, η συνεπής παρακολούθηση κι αξιολόγηση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, η υγιεινή διατροφή κι η αποφυγή βλαβερών ουσιών (π.χ. κάπνισμα), ένα επαρκές μεσοδιάστημα μεταξύ των κυήσεων, ο έλεγχος των πολυδήμων κυήσεων σε περιπτώσεις υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, καθώς και η αντιμετώπιση χρονίων παθολογικών καταστάσεων (υπέρταση, παχυσαρκία, διαβήτης κ.α.) συντελούν σημαντικά στην ολοκλήρωση μιας υγιούς, τελειόμηνης εγκυμοσύνης“, καταλήγει ο κ. Σιούτης.