Οι αυτόματες αποβολές, συνήθως στο 1ο τρίμηνο της κύησης (μέχρι και την 13η εβδομάδα), αποτελούν συνήθη επιπλοκή και αφορά την αυτόματη (χωρίς παρέμβαση) αποβολή του κυήματος (εμβρύου) πριν το στάδιο βιωσιμότητάς του (24η εβδομάδα).
Διακρίνονται σε επαπειλούμενη, ατελή, συντελεσθείσα, παλίνδρομη κ.ά.
Τα αίτια είναι πολυπαραγοντικά και στο μεγαλύτερο ποσοστό άγνωστα (>50%).
Προφανώς προκύπτουν από μια σύνθετη αλληλεπίδραση μεταξύ της ηλικίας των γονέων, γενετικών, ανοσολογικών, ορμονικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.
Η συχνότητα εμφανίζεται αντικρουόμενη μεταξύ των διαφόρων μελετών κυρίως λόγω ανομοιογενούς μεθοδολογίας και καταγραφής των αποτελεσμάτων.
Κατά γενική εκτίμηση στο σύνολο των γυναικών της Αναπαραγωγικής ηλικίας (15-45 ετών) το 10-15% των κλινικά διαγνωσθέντων κυήσεων καταλήγει σε αυτόματη αποβολή.
Ωστόσο υπάρχουν πολύ περισσότερες που διαφεύγουν πριν διαγνωστούν κλινικά, συνήθως με κολπικό υπερηχογράφημα.
Εκτιμάται ότι τελικά, μόνο το 30% του συνόλου των συλλήψεων καταλήγει στη γέννηση ζώντος παιδιού.
Τα παραπάνω ποσοστά εμφανίζουν ευρεία διακύμανση με την αύξηση της ηλικίας.
Για παράδειγμα, ενώ στην ηλικία πριν τα 30 δεν υπερβαίνουν το 10% του συνόλου των κυήσεων στην ηλικία των 45 και μετά, υπερβαίνουν το 50% !.
Γυναίκες με προηγούμενο ιστορικό αποβολής εμφανίζουν τάση υποτροπής.
Εκτιμάται ότι, χωρίς θεραπεία, μετά από δύο αποβολές ο κίνδυνος διπλασιάζεται και μετά από τρεις τετραπλασιάζεται!
Ενδιαφέρον είναι το ότι, σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, η προδιάθεση αυτή των γυναικών αυξάνει επίσης σημαντικά σε γυναίκες που εμφάνισαν άλλης μορφής επιπλοκές σε προηγούμενη κύηση όπως πρόωρο τοκετό, Καισαρική τομή, διαβήτη της κύησης, μικρό βάρος γέννησης της ίδιας της εγκύου, κ.ά. .
Εν όψει των παραπάνω συσχετίσεων μεταξύ αποβολών και διαφόρων μαιευτικών επιπλοκών σε προηγούμενη κύηση, πιθανολογείται η ύπαρξη κοινού παθολογικού υποστρώματος, γεγονός που χρήζει και ήδη αποτελεί αντικείμενο έρευνας σε εξέλιξη.
Υπό το φως των νέων αυτών παρατηρήσεων που αναδεικνύονται τελευταία, εφεξής, γυναίκες με ανάλογο ιστορικό χρήζουν ίσως επιπρόσθετης παρακολούθησης και αντιμετώπισης.
Ο ρόλος της παχυσαρκίας
Άλλος προγνωστικός δείκτης αυξημένου κινδύνου ανεξαρτήτως ηλικίας, θεωρείται η έκπτωση της ωοθηκικής λειτουργίας (ωοθηκικής εφεδρείας)- βάσει των επιπέδων της ΑΜΗ (Αντι-Μυλλεριανής Ορμόνης).
Πρόσφατες μελέτες επίσης δείχνουν ότι η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο τόσο σποραδικών όσο και επαναλαμβανόμενων αυτόματων αποβολών.
Σε ζευγάρια με επαναλαμβανόμενες αποβολές 1ου τριμήνου, σε ένα ποσοστό περίπου 2-5% ένας από τους δύο είναι φορέας ισοζυγισμένης δομικής χρωματοσωμικής ανωμαλίας: συνήθως ισοζυγισμένης αμοιβαίας ή Robertsonian μετάθεσης.
Η ηλικία του άνδρα και ο κίνδυνος αποβολών
Στις τελευταίες 10ετίες παρατηρείται διαρκώς αυξανόμενη ηλικία γάμου και τεκνοποιίας των γυναικών αλλά και των ανδρών, με αποτέλεσμα να καταφεύγουν, όχι σπάνια, σε χρονοβόρες και κοστοβόρες μεθόδους λόγω αυξανόμενης έκπτωσης της αναπαραγωγικής των ικανότητας, ιδίως μετά τα 35.
Τα ζευγάρια οφείλουν να ενημερώνονται για τους επιπρόσθετούς κινδύνους που σχετίζονται με τη μητρότητα αλλά και με την πατρότητα σε προχωρημένη ηλικία.
Είναι στατιστικά αποδεδειγμένο ότι η ηλικία του άνδρα μετά τα 50 αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα αυξημένου κινδύνου αποβολών.
Μια επισήμανση που συχνά παραμελείται.
Επιπρόσθετα, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες έχει υποστηριχθεί ότι, η προχωρημένη αναπαραγωγική ηλικία του άνδρα (>40), μπορεί να σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο μαιευτικών επιπλοκών και προβλημάτων υγείας στο νεογνό όπως λ.χ. μικρή αύξηση του κινδύνου σπάνιων ανατομικών ανωμαλιών, (κρανίου, άκρων και της καρδιάς), αυτισμού, διανοητικών διαταραχών (πρώιμης εκδήλωσης συμπτωμάτων σχιζοφρένειας αργότερα), οξείας λεμφοβλαστικής λευχαιμίας κ.ά., πιθανώς λόγω μεταλλάξεων που συμβαίνουν συχνότερα σε άνδρες μεγαλύτερης ηλικίας.
Ωστόσο, το πεδίο αυτό έρευνας παραμένει σχετικά περιορισμένο με αντικρουόμενα αποτελέσματα.
O κίνδυνος αυτών των επιπλοκών θεωρείται μικρός και αμφισβητούμενος ιδιαίτερα σε σύγκριση με τους κινδύνους που σχετίζονται με την προχωρημένη ηλικία της μητέρας και χρήζει περαιτέρω διερεύνησης.
Η αναζήτηση όμως γενετικής συμβουλής όταν ο άνδρας προχωρημένης αναπαραγωγικής ηλικίας (>40) επιδιώκει κύηση, δεν είναι χωρίς νόημα
H αυτόματη δηλαδή, παρά την επιθυμία του ζευγαριού αποβολή, συνοδεύεται κατά κανόνα από υψηλή συναισθηματική φόρτιση, ιδιαίτερα όταν επαναλαμβάνεται ή όταν συνοδεύεται από μακροχρόνια προσπάθεια τεκνοποίησης λόγω υπογονιμότητας.
Τα ζευγάρια αυτά χρήζουν ψυχολογικής υποστήριξης και γενετικής συμβουλής.
Συμπερασματικά:
Η αυτόματη αποβολή της κύησης αποτελεί συχνή επιπλοκή της με τάση υποτροπής.
Σχετίζεται άμεσα με την ηλικία της μητέρας αλλά και του πατέρα σε μικρότερο βαθμό.
Πιθανολογείται κοινό παθολογικό υπόβαθρο με άλλες επιπλοκές της κύησης.
Του Ιωάννη Μ. Τζαφέτα MD, FRCOG, PhD, Ομότιμου Καθηγητή ΑΠΘ Μέλος του Δ.Σ. της Hellenic Representative Committee – Royal College of Obstetricians & Gynaecologists τ. Διευθυντής της Β’ Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής του ΑΠΘ- Επιστημονικός Υπεύθυνος της μονάδας IVF ‘FIVI’-στο Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης