Οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε ότι η πρόληψη της καρδιακής υγείας απαιτεί υγιεινή διατροφή, άσκηση και περιορισμό των γνωστών παραγόντων κινδύνου για το καρδιαγγειακό, όπως η υπέρταση.
Ωστόσο, ο εγκέφαλος παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της υγείας του παραπάνω συστήματος.
Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερες έρευνες δείχνουν ότι οι διαταραχές της ψυχικής υγείας συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου.
Το γεγονός αυτό δεν προκαλεί έκπληξη, καθώς είναι γνωστό ότι οι ψυχικές νόσοι μπορεί να επηρεάσουν τη συμπεριφορά.
Για παράδειγμα, ένας ασθενής με κατάθλιψη συνήθως ασκείται λιγότερο ή καταναλώνει περισσότερο αλκοόλ.
Επιπλέον, ορισμένοι παράγοντες που επηρεάζουν την ψυχική υγεία, καθώς και ορισμένες ψυχικές διαταραχές, μπορεί να προκαλέσουν αλλαγές στον οργανισμό που αυξάνουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο με διάφορους μηχανισμούς.
Άγχος
Το χρόνιο άγχος μπορεί:
-να αυξήσει την αρτηριακή πίεση,
-να περιορίσει τη ροή του αίματος στην καρδιά,
-να προκαλέσει αρρυθμίες,
-να επηρεάσει το σύστημα της πηκτικότητας και,
-να αυξήσει τα επίπεδα της φλεγμονής.
Ορισμένες έρευνες, μάλιστα, έχουν δείξει ότι το χρόνιο άγχος είναι πιο επιβλαβές για την καρδιακή υγεία σε σχέση με άλλους παράγοντες του τρόπου ζωής.
Για παράδειγμα, μία μελέτη διαπίστωσε ότι οι σύζυγοι ασθενών με αναπηρία που πρέπει να φροντίσουν την υγεία του συζύγου για τουλάχιστον 9 ώρες την εβδομάδα, έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφράγματος του μυοκαρδίου ή θανάτου από καρδιαγγειακή νόσο, συγκριτικά με τις γυναίκες που δεν έχουν την παραπάνω υποχρέωση.
Η πανδημία αύξησε τα ποσοστά καρδιακής νόσου που σχετίζονται με το άγχος
Αντίστοιχα, μία έρευνα του 2020 που δημοσιεύτηκε στο JAMA Network Open διαπίστωσε ότι τα ποσοστά μίας καρδιακής νόσου που σχετίζεται με το άγχος (stress cardiomyopathy), αυξήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Συγκεκριμένα, οι επιστήμονες διαπίστωσαν 4 φορές αυξημένα ποσοστά της παραπάνω νόσου το Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2020, συγκριτικά με τα 3 προηγούμενα έτη.
Τραυματικές Εμπειρίες της Παιδικής Ηλικίας
Οι τραυματικές εμπειρίες της παιδικής ηλικίας, όπως για παράδειγμα η φυσική, σεξουαλική ή συναισθηματική κακοποίηση και η ενδοοικογενειακή βία έχουν συνδεθεί με αρκετές συνήθειες που θωρούνται επιβλαβείς για την υγεία, όπως για παράδειγμα οι καταχρήσεις ουσιών.
Μία μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2020 στο JAMA Cardiology έδειξε ότι οι ενήλικες που είχαν 4 ή περισσότερες τραυματικές εμπειρίες κατά τη διάρκεια της παιδικής τους ηλικίας είχαν σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου και πρωίμου θανάτου συγκριτικά με μία ομάδα ελέγχου.
Κατάθλιψη
Η σύνδεση ανάμεσα στην καρδιαγγειακή νόσο και την κατάθλιψη είναι αμφίδρομη. Σύμφωνα με πρόσφατα δεδομένα, η κατάθλιψη διπλασιάζει τον κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου.
Άλλες έρευνες έχουν δείξει ότι οι ασθενείς που πάσχουν από καρδιαγγειακή νόσο έχουν 3 φορές αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν κατάθλιψη.
Επιπλέον, ένας στους 5 ασθενείς που επιβιώνει από έμφραγμα του μυοκαρδίου παρουσιάζει την παραπάνω διαταραχή του συναισθήματος.
Η κατάθλιψη αποτελεί επίσης ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για νέα επεισόδια σε ασθενείς με ιστορικό εμφράγματος.
Τα παραπάνω αποδίδονται πιθανώς στο γεγονός ότι οι ασθενείς με κατάθλιψη έχουν μειωμένη πιθανότητα να διακόψουν το κάπνισμα, να πάρουν φάρμακα ή να ασκηθούν, ακόμα και μετά από ένα έμφραγμα του μυοκαρδίου.
Επιθετικότητα
Τα άτομα με αυξημένη επιθετικότητα και οργή έχουν 2-3 φορές αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν έμφραγμα του μυοκαρδίου ή άλλα καρδιαγγειακά συμβάματα, σύμφωνα με μία μελέτη.
Κοινωνική Απομόνωση
Δεδομένα έχουν δείξει ότι οι άνδρες και οι γυναίκες που ζουν μόνοι τους έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφράγματος του μυοκαρδίου.
Αντιθέτως, οι ηλικιωμένοι που έχουν ευρύ κοινωνικό κύκλο έχουν σημαντικά μειωμένο κίνδυνο θανάτου συγκριτικά με αυτούς που μένουν στο σπίτι και δεν έχουν επαφές με άλλα άτομα.
Πως μπορείτε να βελτιώσετε την καρδιακή σας υγεία
Αν έχετε οποιονδήποτε από τους παραπάνω παράγοντες κινδύνου, υπάρχουν προσεγγίσεις τις οποίες μπορείτε να ακολουθήσετε προκειμένου να βελτιώσετε τόσο την ψυχική όσο και την καρδιακή σας υγεία:
- Μιλήστε με έναν επαγγελματία. Ένας ψυχίατρος ή ψυχολόγος μπορεί να σας βοηθήσει να ξεπεράσετε αρκετά προβλήματα, μεταξύ των οποίων και τραυματικές εμπειρίες από το παρελθόν σας. Τυπικές θεραπείες που χορηγούνται από τους παραπάνω επαγγελματίες είναι η ψυχοθεραπεία ή διάφορα φάρμακα.
- Κάντε αλλαγές στον τρόπο ζωής. Αν έχετε κατάθλιψη ή άλλες συναισθηματικές διαταραχές, συχνά μπορεί να αμελήσετε την άσκηση ή την υγιεινή διατροφή. Ωστόσο, με μερικές μικρές αλλαγές στην καθημερινότητά σας μπορείτε να βελτιώσετε σημαντικά τη γενικότερη υγεία σας. Για παράδειγμα, ακόμα και μικρές αλλαγές όπως η αύξηση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών ή το περπάτημα μέσα στο σπίτι, μπορούν να προσφέρουν οφέλη. Προσπαθήστε να βρείτε μεθόδους άσκησης που απολαμβάνετε και σας βοηθούν να μείνετε σε εγρήγορση.
- Απασχολήστε τον εγκέφαλό σας. Οι δραστηριότητες που απαιτούν προσπάθεια από τον εγκέφαλο μπορούν να βελτιώσουν την υγεία του. Ξεκινήστε ένα νέο χόμπι, αλλάξτε το δρόμο που ακολουθείτε για το σπίτι ή δοκιμάστε κάποια νέα δραστηριότητα.
- Περιορίστε το άγχος. Αυτός είναι ίσως ο δυσκολότερος στόχος για σχεδόν όλους τους ανθρώπους. Η άσκηση, η υγιεινή διατροφή, καθώς και ο επαρκής ύπνος αποτελούν καλές προσεγγίσεις για τον περιορισμό του άγχους.
Πηγή: Αντώνιος Δημητρακόπουλος – Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center