Η χοληδόχος κύστη είναι ένα μικρό σαν αχλάδι όργανο ακριβώς κάτω από το συκώτι. Περιέχει ένα πράσινο υγρό που ονομάζεται χολή και ένζυμα για την πέψη των τροφών.
Η χολή μαζί με το παγκρεατικό υγρό απελευθερώνεται μέσα στο λεπτό έντερο μετά τη λήψη τροφής, ώστε να αρχίσει η διαδικασία της πέψης.
Όταν η χολή είναι πολύ πυκνή, σχηματίζεται χολική λάσπη μέσα στη χοληδόχο κύστη και έτσι δημιουργούνται πέτρες, οι χολόλιθοι.
Οι πέτρες στη χολή έχουν διάφορα μεγέθη και είναι από πολύ μικρές σαν κόκκοι άμμου έως τόσο μεγάλες όσο μια μπάλα του γκολφ.
Σε μερικούς ασθενείς δημιουργείται ένας μεγάλος χολόλιθος, ενώ άλλοι αναπτύσσουν πολλούς μικρούς χολόλιθους ταυτόχρονα.
Συμπτώματα
Οι πέτρες στη χολή μπορεί να μην προκαλούν κανένα σύμπτωμα και να ανακαλύπτονται τυχαία σε κάποιο υπερηχογράφημα κοιλίας.
“Αυτό συμβαίνει όταν οι πέτρες παραμένουν μέσα στη χοληδόχο κύστη χωρίς να μετακινούνται.
Σε πολλές περιπτώσεις όμως οι χολόλιθοι μπορεί να μετακινηθούν, το οποίο συνήθως συμβαίνει μετά από ένα μεγάλο, βαρύ γεύμα“, αναφέρει ο Παναγιώτης Κ. Γλεντής MD, PhD
Ειδικός Χειρουργός, Ελάχιστα Επεμβατικής – Λαπαροσκοπικής Χειρουργικής Επιστημονικός Συνεργάτης ΒιοΚλινική Αθηνών – Πειραιά, προσθέτοντας:
Στην περίπτωση αυτή τα συμπτώματα μπορεί να είναι από πολύ ελαφρά, όπως μία απλή δυσπεψία, μέχρι πολύ θορυβώδη όπως:
- Οξύς, έντονος πόνος στο πάνω δεξιό τμήμα της κοιλιάς
- Οξύς, έντονος πόνος στο κέντρο της κοιλιάς ακριβώς κάτω από τον θώρακα
- Έντονος πόνος στον δεξιό ώμο, τη δεξιά πλευρά του θώρακα ή στο κέντρο της πλάτης
- Έντονη ναυτία ή έμετος
Ο πόνος μπορεί να διαρκέσει από μερικά λεπτά έως πολλές ώρες και μπορεί να είναι από ήπιος έως πολύ δυνατός, ώστε να οδηγήσει τον ασθενή στο νοσοκομείο.
Αν συνυπάρχουν τα εξής συμπτώματα:
- Κιτρίνισμα του δέρματος και του λευκού των ματιών (ίκτερος)
- Υψηλός πυρετός με ρίγος
- Χρώμα των ούρων σαν κονιάκ (υπέρχρωση ούρων)
- Γκριζωπό χρώμα των κοπράνων σαν στόκος (αποχρωματισμός κοπράνων)
- Κνησμός (φαγούρα) σε όλο το σώμα
τότε σημαίνει ότι η χολολιθίαση έχει προκαλέσει κάποια πιο σοβαρή επιπλοκή και συνυπάρχει πρόβλημα στο συκώτι ή και στο πάγκρεας.
Αιτίες
Τα συχνότερα αίτια που δημιουργούν πέτρες στη χολή είναι:
-Υψηλή χοληστερίνη (χοληστερόλη). Η χοληστερίνη απεκκρίνεται από το ήπαρ στη χολή και όταν βρίσκεται σε μεγάλη συγκέντρωση δεν μπορεί να διαλυθεί καλά στο υγρό, οπότε σχηματίζει κρυστάλλους που γίνονται λάσπη και τελικά πέτρες.
-Όταν η χολή περιέχει πολλή χολερυθρίνη. Η χολερυθρίνη είναι μια ουσία που παράγεται στο σώμα μας από την καταστροφή των γερασμένων ή παθολογικών ερυθρών αιμοσφαιρίων του αίματος. Για τον λόγο αυτό είναι πολύ συχνή η δημιουργία χολολιθίασης σε ασθενείς με μεσογειακή ή δρεπανοκυτταρική αναιμία, αλλά ακόμα και σε υγιή άτομα με ετερόζυγο β-θαλασσαιμία (στίγμα μεσογειακής αναιμίας).
-Όταν η χολή δεν αδειάζει σωστά. Υπάρχουν ιδιοπαθείς καταστάσεις στις οποίες η χοληδόχος κύστη δεν έχει καλή κινητικότητα, αλλά και καταστάσεις μετά από κάποιες επεμβάσεις (συνήθως επεμβάσεις στομάχου) στις οποίες παραβλάπτεται η φυσιολογική νεύρωση και άρα η κινητικότητα της χοληδόχου κύστης.
Αυτό δημιουργεί καθίζηση λάσπης με αποτέλεσμα να δημιουργούνται πέτρες στη χολή.
Τύποι χολόλιθων
Οι πέτρες που σχηματίζονται στη χοληδόχο κύστη μπορεί να είναι:
-Χοληστερινικοί χολόλιθοι. Είναι οι πιο συνηθισμένες πέτρες της χολής, σχηματίζονται από κρυστάλλους αδιάλυτης χοληστερόλης και έχουν κίτρινο χρώμα.
-Χολόλιθοι χρωστικών ουσιών. Αυτές είναι πέτρες που περιέχουν χολερυθρίνη και έχουν συνήθως χρώμα σκούρο καφέ ή μαύρο.
Παράγοντες κινδύνου
Ορισμένες καταστάσεις μπορεί να δημιουργήσουν αυξημένο κίνδυνο για χολολιθίαση:
- Οι γυναίκες εμφανίζουν συχνότερα χολολιθίαση σε σχέση με τους άντρες
- Ηλικία άνω των 40
- Παχυσαρκία
- Διατροφή πλούσια σε λιπαρά και χοληστερίνη
- Διατροφή πτωχή σε φυτικές ίνες
- Καθιστική ζωή
- Εγκυμοσύνη
- Οικογενειακό ιστορικό χολολιθίασης
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Ορισμένες διαταραχές του αίματος, όπως δρεπανοκυτταρική αναιμία ή λευχαιμία
- Πολύ γρήγορη απώλεια κιλών (βαριατρικές επεμβάσεις παχυσαρκίας, δίαιτες)
- Φάρμακα που περιέχουν οιστρογόνα (π.χ. αντισυλληπτικά κ.ά.)
- Ηπατική νόσος (π.χ. κίρρωση κ.λπ.)
Επιπλοκές της χολολιθίασης
“Οι πέτρες ή η λάσπη στο εσωτερικό της χοληδόχου κύστης, εάν μετακινηθούν (πράγμα το οποίο συμβαίνει συχνά μετά από ένα μεγάλο λιπαρό γεύμα), μπορεί να προκαλέσουν από σοβαρές έως και πολύ επικίνδυνες για τη ζωή καταστάσεις”, επισημαίνει ο κ. Γλεντής και αναφέρει τις επιπλοκές:
-Οξεία χολοκυστίτιτδα. Είναι μια σοβαρή επιπλοκή που προκαλείται από απόφραξη της εξόδου της χοληδόχου κύστης από έναν χολόλιθο ή λάσπη.
Ο ασθενής παρουσιάζει έντονο πόνο στο άνω δεξιό μέρος της κοιλιάς, ακριβώς κάτω από τα πλευρά, εμετούς και πολλές φορές πυρετό με ρίγος.
Η οξεία χολοκυστίτιδα είναι μια σοβαρή φλεγμονή που μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη αποστήματος μέσα στη χοληδόχο κύστη και ρήξη του οργάνου που θα προκαλέσει χολοπεριτόναιο και περιτονίτιδα στον ασθενή με επακόλουθη σήψη.
-Οξεία χολαγγειίτιδα. Αν η λάσπη ή οι πέτρες της χοληδόχου κύστης μετακινηθούν σε πιο κεντρικό σημείο, τότε συμβαίνει απόφραξη της εξόδου του συκωτιού με βασικά συμπτώματα, εκτός από τον δυνατό πόνο, τον υψηλό πυρετό με ρίγος και τον ίκτερο (κιτρίνισμα του δέρματος).
Επίσης υπάρχει έντονος κνησμός (φαγούρα), τα ούρα του ασθενούς γίνονται σκούρα σαν κονιάκ και τα κόπρανά του μπορεί να χάσουν το χρώμα τους και να γίνουν γκρι σαν τον στόκο.
Η κατάσταση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε βλάβη του συκωτιού και βαριά λοίμωξη η οποία οδηγεί σε σηπτική καταπληξία.
-Οξεία παγκρεατίτιδα. Στην περίπτωση αυτή οι πέτρες ή η λάσπη της χοληδόχου κύστης έχουν μετακινηθεί ακόμη περισσότερο, φράζοντας εκτός από το συκώτι και την έξοδο του παγκρέατος.
Η απόφραξη του παγκρέατος μπορεί να οδηγήσει στη βαριά νέκρωσή του, επειδή τα παγκρεατικά υγρά που λιμνάζουν μέσα του είναι εξαιρετικά διαβρωτικά και το καταστρέφουν.
Η οξεία παγκρεατίτιδα όταν εκδηλώνεται στη νεκρωτική της μορφή είναι μια κατάσταση με πολύ υψηλά ποσοστά θνησιμότητας, που στις βαριές περιπτώσεις μπορεί να φτάνει και το 40%.
-Καρκίνος της χοληδόχου κύστης. Αν και πολύ σπάνια μορφή καρκίνου, έχει βρεθεί ότι οι ασθενείς με χολολιθίαση έχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου στη χοληδόχο κύστη.
Σύγχρονη Θεραπευτική Αντιμετώπιση
-Λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή
Η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή είναι μια χειρουργική επέμβαση με την οποία, μέσα από μικρές οπές στην κοιλιά, αφαιρείται η χοληδόχος κύστη.
Πρόκειται για μια πολύ συνηθισμένη χειρουργική επέμβαση η οποία γίνεται με μεγάλη ασφάλεια και στις περισσότερες περιπτώσεις ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι την ίδια ημέρα της επέμβασης.
Ο πιο συνηθισμένος λόγος για να γίνει αφαίρεση της χοληδόχου κύστης είναι η χολολιθίαση.
“Ακόμα και όταν η διάγνωση γίνει τυχαία σε έναν απλό προληπτικό έλεγχο, όταν ο ασθενής δεν έχει κανένα σύμπτωμα ή βρίσκεται στην αρχή των συμπτωμάτων, όπου παρουσιάζεται το πρόβλημα μόνο σαν μια απλή δυσπεψία, η χοληδόχος κύστη πρέπει να αφαιρείται.
Υπάρχει η λανθασμένη άποψη σε πολύ κόσμο πως δεν πρέπει να γίνεται επέμβαση χολοκυστεκτομής αν ο ασθενής είναι ασυμπτωματικός“, επισημαίνει ο κ. Γλεντής, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου:
“Αυτό μπορεί να είναι εξαιρετικά επικίνδυνο, γιατί οι πέτρες στη χοληδόχο κύστη μπορεί να δημιουργήσουν πολύ σοβαρές και επικίνδυνες για τη ζωή επιπλοκές, ξαφνικά και χωρίς καμία προειδοποίηση“.
-Λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή διά μίας οπής
Είναι μία παραλλαγή της λαπαροσκοπικής χολοκυστεκτομής, στην οποία, με χρήση ειδικού εξοπλισμού, μπορούμε να αφαιρέσουμε τη χοληδόχο κύστη κάνοντας μόνο μία μικρή οπή στο κοιλιακό τοίχωμα, συνήθως στο σημείο του ομφαλού, ώστε μετεγχειρητικά να μην υπάρχει ούτε ένα ανεπαίσθητο σημάδι στο δέρμα του ασθενή.
-Λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή διά φυσικών οπών
Στη συγκεκριμένη μέθοδο, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε φυσικές «εισόδους» στο ανθρώπινο σώμα, όπως ο γυναικείος κόλπος ή το στομάχι και το παχύ έντερο, για να εισέλθουμε στην περιτοναϊκή κοιλότητα και να αφαιρέσουμε τη χοληδόχο κύστη, χωρίς να κάνουμε καμία οπή εξωτερικά στο δέρμα του ασθενή.
-Ρομποτική χολοκυστεκτομή
“Από το 2007, οπότε και πρωτοήρθε στην Ελλάδα το ρομποτικό χειρουργικό σύστημα Da Vinci, ξεκινήσαμε να κάνουμε την επέμβαση της χολοκυστεκτομής, με ρομποτική μέθοδο.
Το χειρουργικό ρομπότ Da Vinci είναι ένα πολύ εκλεπτυσμένο χειρουργικό σύστημα, το οποίο δεν λειτουργεί αυτόνομα αλλά κάτω από τον απόλυτο έλεγχο του χειρουργού.
Αυτή τη στιγμή το ρομποτικό σύστημα Da Vinci είναι ένα από τα πιο προηγμένα συστήματα ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής και διαρκώς προχωράμε σε νέες καινοτόμες χρήσεις του“, σημειώνει ο κ. Γλεντής.
Σε όλες τις μεθόδους, ο μετεγχειρητικός πόνος είναι ελάχιστος και ο ασθενής μπορεί να γυρίσει στις δραστηριότητες και την εργασία του μέσα σε 2-3 ημέρες.
Οφέλη της χολοκυστεκτομής
-Το πρώτο και σημαντικότερο όφελος για τον ασθενή μετά τη χολοκυστεκτομή είναι ότι πλέον δεν έχει κανέναν κίνδυνο να παρουσιάσει κάποια από τις σοβαρές επιπλοκές της χολολιθίασης.
-Μπορεί να τρώει άφοβα, ακόμα και τροφές που μέχρι πριν από την επέμβαση απαγορεύονταν, χωρίς τον φόβο να συμβεί κάτι.
–Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα αντιμετωπίσουν προβλήματα με την πέψη τους μετά από χολοκυστεκτομή.
Απεναντίας, θα νιώσουν ότι η πέψη τους γίνεται με πολύ καλύτερο και αποδοτικότερο τρόπο
