Εξαιρετικά ανησυχητικές συμπεριφορές επιδεικνύουν πολλοί έφηβοι, καθώς χρησιμοποιούν το διαδίκτυο για να πληγώσουν τον ίδιο τους τον εαυτό, προειδοποιούν επιστήμονες από τις ΗΠΑ.
Σε μελέτη που πραγματοποίησαν ανακάλυψαν ότι σχεδόν ένας στους δέκα έχει προβεί σε ψηφιακό αυτοτραυματισμό, δηλαδή έχει αναρτήσει αρνητικά, ανώνυμα σχόλια για τον εαυτό του. Ένα στους είκοσι, εξ άλλου, φτάνει στον ψηφιακό αυτοεκφοβισμό – πάντοτε ανώνυμα.
Αυτού του είδους οι συμπεριφορές έχουν τις ίδιες συνέπειες στον ψυχισμό τους με τον σωματικό αυτοτραυματισμό και τον εκφοβισμό στην αληθινή ζωή, λένε οι επιστήμονες. Συνοδεύεται επίσης από αυξημένο κίνδυνο αυτοκτονικού ιδεασμού ή ακόμα και απόπειρας αυτοκτονίας.
Στην πραγματικότητα, η μελέτη έδειξε ότι οι έφηβοι που προέβαιναν σε ψηφιακό αυτοτραυματισμό ή αυτοεκφοβισμό είχαν:
- Έως επταπλάσιες πιθανότητες να σκέφτονται να αυτοκτονήσουν (αυτοκτονικός ιδεασμός)
- Έως 15πλάσιες πιθανότητες να κάνουν απόπειρα αυτοκτονίας
«Δεν μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι η μία συμπεριφορά προκαλεί την άλλη. Ξέρουμε όμως θετικά ότι σχετίζονται μεταξύ τους», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Dr. Justin Patchin, διευθυντής στο Κέντρο Έρευνας Κυβερνοεκφοβισμού στο Πανεπιστήμιο του Ουϊσκώνσν, στο Eau Claire.
Τα πιθανά αίτια
Για ποιον λόγο, όμως, θα ήθελε ο οποιοσδήποτε να μειώσει τον εαυτό του στο διαδίκτυο; Ο Dr. Patchin λέει ότι οι έως τώρα μελέτες έχουν αναγνωρίσει αρκετά πιθανά κίνητρα, ορισμένα εκ των οποίων είναι πολύ ανησυχητικά.
Μερικοί έφηβοι μισούν τον εαυτό τους. Άλλοι επιζητούν την προσοχή, λέει. Κάποιοι πάσχουν από κατάθλιψη, μερικοί προσπαθούν να είναι αστείοι και άλλοι απλώς βαριούνται.
Υπάρχουν επίσης εκείνοι που παραδέχονται πως «ρίχνουν άδεια για να πιάσουν γεμάτα». Οι έφηβοι αυτοί παριστάνουν ότι μιλούν υποτιμητικά για τον εαυτό τους για να καταγράψουν τις αντιδράσεις των συνομηλίκων τους. Με αυτό τον τρόπο μαθαίνουν τι λένε πραγματικά πίσω από την πλάτη τους.
Για να μάθουν περισσότερα για το θέμα, ο Dr. Patchin και οι συνεργάτες του έθεσαν σειρά ερωτημάτων σε σχεδόν 5.000 μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου. Οι έφηβοι είχαν ηλικία 12-17 ετών και απάντησαν σε ερωτήματα και για τον αυτοκτονικό ιδεασμό.
Τα ευρήματα
Οι ερευνητές δημοσιεύουν τα ευρήματά τους στην ιατρική επιθεώρηση Child and Adolescent Mental Health. Όπως αναφέρουν, το 9% των εφήβων παραδέχθηκαν ότι έχουν προβεί σε ψηφιακό αυτοτραυματισμό. Ένα άλλο 5%, όμως, είπαν πως είχαν φτάσει στο σημείο να εκφοβίσουν τον εαυτό τους διαδικτυακά.
Επιπλέον, το 8% είπαν ότι είχαν σκεφτεί σοβαρά να αυτοκτονήσουν κατά το τελευταίο έτος. Το 5% είπαν ότι είχαν κάνει απόπειρα αυτοκτονίας.
Τα ποσοστά αυτά ήταν παρόμοια στα δύο φύλα, αλλά πολύ υψηλότερα στους εφήβους που δήλωσαν ομοφυλόφιλοι: το 24% από αυτούς είπαν ότι είχαν αυτοκτονικό ιδεασμό και το 10% ότι είχαν κάνει απόπειρα αυτοκτονίας.
Οι ερευνητές προσπάθησαν στη συνέχεια να δουν αν ο ψηφιακός αυτοτραυματισμός και αυτοεκφοβισμός σχετίζονται με τις αυτοκτονικές σκέψεις και απόπειρες. Έτσι διαπίστωσαν πως:
- Οι έφηβοι που είχαν προβεί σε ψηφιακό αυτοτραυματισμό είχαν πενταπλάσιες πιθανότητες να σκέπτονται να αυτοκτονήσουν. Είχαν επίσης εννεαπλάσιες πιθανότητες να κάνουν απόπειρα αυτοκτονίας
- Όσοι είχαν προβεί σε ψηφιακό αυτοεκφοβισμό είχαν επταπλάσιες πιθανότητες να σκέπτονται να αυτοκτονήσουν. Είχαν επίσης 13 φορές περισσότερες πιθανότητες να κάνουν απόπειρα αυτοκτονίας
Η σημασία της αυτοαξίας
Στην καρδιά των συμπεριφορών αυτών βρίσκεται η αυτοαξία, εκτιμά η Dr. Robin Kowalski, καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Clemson στη Νότια Καρολίνα.
«Είναι ο βαθμός κατά τον οποίο ένας άνθρωπος αισθάνεται σημαντικός. Και ο βαθμός κατά τον οποίο οι άλλοι τον κάνουν να αισθάνεται σημαντικός», λέει. «Όταν αισθάνεται πως δεν έχει αξία και παλεύει με την χαμηλή αυτοεκτίμηση, μπορεί να προχωρήσει σε αρνητικές αναρτήσεις για τον εαυτό του online, σε μια προσπάθεια να λάβει συμβουλές ή επιβεβαίωση των συναισθημάτων του».
Το ότι κάτι τέτοιο σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο αυτοκτονικότητας, δεν προκαλεί έκπληξη, συνεχίζει. «Οι έφηβοι που αυτοκτονούν αισθάνονται ότι αποτελούν βάρος για τους άλλους. Νιώθουν ότι ο κόσμος θα είναι καλύτερος χωρίς αυτούς», λέει. «Αναρτώντας κάτι αρνητικό για τον εαυτό τους και λαμβάνοντας επιβεβαίωση ότι ισχύει, επαληθεύουν την άποψή τους ότι δεν ανήκουν σε αυτό τον κόσμο».
Τι μπορείτε να κάνετε
Τι μπορούμε, λοιπόν, να κάνουμε; «Εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν, διότι είναι δύσκολο να εντοπιστεί ο ψηφιακός αυτοτραυματισμός», απαντά ο Dr. Patchin.
Όλοι μας όμως μπορούμε να σπεύσουμε να υποστηρίξουμε όσους εκφοβίζονται διαδικτυακά. «Αν δείτε ότι έφηβοι πέφτουν θύματα διαδικτυακού εκφοβισμού, σπεύστε να τους υποστηρίξετε», συνιστά. «Να κάνετε αναφορά στην ιστοσελίδα, στο app, στο παιχνίδι όπου εκδηλώνεται αυτή η συμπεριφορά. Οι ανήλικοι που θα δουν τέτοιες συμπεριφορές, ας μιλήσουν με έναν ενήλικα που εμπιστεύονται για να βοηθήσουν μαζί. Μην στέκεστε απλοί θεατές, αφήνοντας τον εκφοβισμό να συνεχίζεται».
Το να είμαστε καλοί με τους άλλους είναι το κλειδί για να τους δείξουμε ότι έχουν αξία, κατά την Dr. Kowalski. «Μπορούμε να τους κάνουμε να αισθανθούν ότι έχουν αξία και είναι σημαντικοί. Αυτό πρέπει να είναι ξεκάθαρο, ώστε να ξέρουν ότι δεν αποτελούν βάρος αλλά αναπόσπαστο κομμάτι του κόσμου μας», τονίζει.