Σύμφωνα με μία νέα έρευνα, η «σχέση» του παιδιού με την οθόνη ξεκινά πολύ νωρίτερα από ότι συνέβαινε λίγα χρόνια πριν.
Συγκεκριμένα, διαπιστώνεται ότι ο επιπολασμός της χρήσης της οθόνης σε παιδιά ηλικίας κάτω των δύο ετών: «είναι υψηλός και φαίνεται να αυξάνεται σταθερά σε όλες τις ηλικιακές ομάδες».
Η έγκαιρη έκθεση στην οθόνη έχει, επίσης, διευκολυνθεί από την έλευση νέων προϊόντων για βρέφη και μικρά παιδιά όπως την παιδική βάση για το iPad που προσαρμόζεται στο ριλάξ (τη Newborn-to-toddler Apptivity Seat for iPad) και τη θήκη για το iPad στο γιογιό (τη 2-σε-1» iPotty).
Ακόμη, η Ofcom ανέφερε πρόσφατα ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο «το ένα τρίτο (34%) των παιδιών προσχολικής ηλικίας (ηλικίας 3-4 ετών) κατέχουν τη δική τους συσκευή πολυμέσων – όπως tablet ή κονσόλα παιχνιδιών».
Στην ίδια έρευνα, καταλήγουν ότι οι έφηβοι και οι νέοι ηλικίας 16-24 ετών, πλέον ξοδεύουν περισσότερο χρόνο στα μέσα ενημέρωσης και στην online επικοινωνία παρά στον ύπνο.
-Άραγε, τι αλλαγές έχουν προκαλέσει όλα τα παραπάνω στον εγκέφαλο των παιδιών;
Οι επιστήμονες γνωρίζουν με σιγουριά ότι στην πρώιμη παιδική ηλικία, η νευρολογική ανάπτυξη των παιδιών επηρεάζεται από τις εμπειρίες τους.
Οι πρώιμες εμπειρίες και τα περιβάλλοντα στα οποία εμφανίζονται μπορούν να αλλάξουν την έκφραση των γονιδίων και να επηρεάσουν τη μακροχρόνια ανάπτυξη του εγκεφάλου τους.
Όμως, σύμφωνα με τα παραπάνω, ο χρόνος που περνά ένα παιδί μπροστά από μία οθόνη, σε διάφορες συσκευές, μπορεί να είναι η μοναδική κύρια εμπειρία και το βασικό περιβάλλον των παιδιών.
–Συνεπώς, ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες όλης αυτής της έκθεσης στον εγκέφαλο των παιδιών και τελικά στη συνολική ανάπτυξή τους;
Η παιδική ηλικία είναι μια εποχή σημαντικών αλλαγών στην ανατομική δομή και συνδεσιμότητα του εγκεφάλου.
Όμως, η παρατεταμένη έκθεση στην οθόνη κατά την παιδική ηλικία μπορεί να οδηγήσει σε προσαρμογή των νευρώνων και δομικές αλλαγές σε νευρικές περιοχές που σχετίζονται με τον εθισμό.
Σε μια μελέτη 248 υγιών παιδιών ηλικίας 5-17 ετών, αναφέρθηκαν πολύ σημαντικοί συσχετισμοί μεταξύ των ημερήσιων μέσων ωρών που παίζουν βιντεοπαιχνίδια, και των μικρο-δομικών αλλαγών στον εγκέφαλό τους δείχνοντας:
-μείωση της πυκνότητας του εγκεφαλικού ιστού τους!
Σημείωσαν ότι, τέτοιες αλλαγές είναι ευαίσθητες στη νευροπλαστικότητα, ιδιαίτερα μέσα στο ντοπαμινεργικό σύστημα, δηλαδή το σύστημα επιβράβευσης του εγκεφάλου.
Όπως αναφέρθηκε «το αυξημένο παιχνίδι βιντεοπαιχνιδιών σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με την καθυστερημένη ανάπτυξη των μικροδομών σε εκτεταμένες περιοχές του εγκεφάλου”.
Μάλιστα, οι συνθήκες στις οποίες τα παιδιά παίζουν βιντεοπαιχνίδια για μεγάλα χρονικά διαστήματα μπορεί να οδηγήσουν σε δυσμενή “νευρογνωστική ανάπτυξη».
Παρόμοιες διαφορές στη δομή και στη λειτουργία του εγκεφάλου παρατηρούνται σε πολλές από τις ίδιες περιοχές που εμπλέκονται στον εθισμό στα ναρκωτικά!
Αξίζει να τονιστεί ότι, τα παιδιά είναι πιο ευαίσθητα στην ανάπτυξη μακροχρόνιας προβληματικής εξάρτησης, παθολογικής ή μη, από τη λανθασμένη χρήση της νέας τεχνολογίας.
Όσο νωρίτερα εκτίθεται ένα παιδί στην οθόνη και όσο περισσότερες ώρες εκτίθεται, τόσο ενδέχεται να αυξηθεί ο κίνδυνος εξάρτησης προς αυτή, όπως για παράδειγμα συμβαίνει συχνά με τα βιντεοπαιχνίδια ή το διαδίκτυο.
–Οι συνήθειες που σχετίζονται με τη χρήση της οθόνης καθιερώνονται νωρίς και διαρκούν για δεκαετίες!
Για παράδειγμα, μια μελέτη που περιελάμβανε 6.188 άτομα έδειξε ότι:
–ο χρόνος παρακολούθησης της τηλεόρασης στην παιδική ηλικία διαφαίνεται κατά την ενηλικίωση.
Επίσης, ο υψηλός χρόνος παρακολούθησης της τηλεόρασης στην ηλικία των 10 ετών:
-συνδέεται με υψηλό χρόνο παρακολούθησης της τηλεόρασης σε ηλικία 42 ετών!
Συνολικά, γνωρίζοντας το σχετικά υψηλό ποσοστό χρήσης της οθόνης σε παιδιά και εφήβους κατά τη διάρκεια σημαντικών σταδίων της ανάπτυξης του εγκεφάλου τους, και σε συνδυασμό με τις αναδυόμενες έρευνες για σοβαρές αλλαγές στη νευρική δομή (κυρίως στην πυκνότητα του εγκεφαλικού ιστού), θεωρείται εξαιρετικά σημαντικό να διευθετηθούν σοβαρές παρεμβάσεις για την πρόληψη ή την διαχείριση μιας τέτοιας κατάστασης.