Για την ομαλή λειτουργία του οργανισμού μας είναι καίριας σημασίας και η ομαλή λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος.
Μέσω αυτού εξασφαλίζεται το οξυγόνο που περνάει στο αίμα και μεταφέρεται στους ιστούς για να παραχθεί ενέργεια.
Συχνό νόσημα που προσβάλει τα παιδιά κάθε ηλικίας, από τη νεογνική και τη βρεφική μέχρι τη σχολική και εφηβική είναι η πνευμονία.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας παραμένει η πρώτη σε συχνότητα (15%) αιτία θανάτου παιδιών ηλικίας κάτω των πέντε ετών σε όλον τον κόσμο.
Ορισμοί
Πνευμονία ονομάζεται η φλεγμονή των κυψελίδων και των τελικών αεροφόρων οδών ή του διάμεσου ιστού (χώρος ανάμεσα στις κυψελίδες και τους περιφερικούς αεραγωγούς), ενώ,
–βρογχοπνευμονία, η φλεγμονή που επεκτείνεται και σε κεντρικότερους αεραγωγούς.
“Αποτέλεσμα της αντικατάστασης του αέρα των κυψελίδων από το φλεγμονώδες υλικό αλλά της (μερικής ή ολικής) απόφραξης των αεραγωγών είναι η δυσλειτουργία τους με συνέπεια την ανάγκη καταβολής μεγαλύτερης προσπάθειας από τον οργανισμό και ειδικότερα τον πνεύμονα (ενεργοποίηση εφεδρειών), προκειμένου να εξασφαλίζει το απαραίτητο οξυγόνο“, αναφέρει ο Κώστας Πρίφτης, Παιδοπνευμονολόγος – Παιδοαλλεργιολόγος- Διευθυντής Παιδοπνευμονολογικού – Παιδοαλλεργιολογικοό Τμήματος, Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών.
Η πνευμονία μπορεί να οφείλεται σε λοιμώδη ή μη-λοιμώδη αίτια.
Η λοιμώδης πνευμονία διακρίνεται σε:
-πνευμονία της κοινότητας,
-ευκαιριακή (ασθενείς με ανοσοανεπάρκεια) και,
– νοσοκομειακή (48 ώρες μετά την εισαγωγή στο Νοσοκομείο).
Συμπτώματα – διάγνωση
Η πνευμονία της κοινότητας αποτελεί οξεία λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού, που εκδηλώνεται σε υγιή άτομα με:
-πυρετό,
-βήχα,
-ταχύπνοια,
-δύσπνοια/αναπνευστική δυσχέρεια και,
-σημεία λοίμωξης του πνεύμονα στην ακρόαση ή την απλή ακτινογραφία θώρακος.
“Η ανάδειξη «πύκνωσης» στην απεικόνιση συχνά θεωρείται ως η επιβεβαίωση της διάγνωσης, όμως ο πυρετός και τα ακροαστικά ευρήματα μπορεί να προηγούνται της πύκνωσης ή τα απεικονιστικά ευρήματα να επιμένουν μετά την αποδρομή/θεραπεία της νόσου.
Τέλος, η ακόμα και το εύρημα της «πύκνωσης» στην ακτινογραφία με βήχα και πυρετό δεν είναι πάντα απόδειξη ότι πρόκειται για πνευμονία, αφού υπάρχουν και άλλες περιπτώσεις που εκδηλώνουν παρόμοια εικόνα (π.χ. ατελεκτασία).
Σε κάθε περίπτωση, η διάγνωση της πνευμονίας τίθεται με κριτήρια κλινικά και η ακτινογραφία γίνεται επιλεκτικά“, λέει ο κ. Πρίφτης.
Παράγοντες κινδύνου
Στους παράγοντες κινδύνου εκδήλωσης πνευμονίας περιλαμβάνονται:
-η ηλικία κάτω των πέντε ετών,
-η προωρότητα,
-οι χειμερινοί μήνες (πνευμονιοκοκκική και ιογενής),
-ιστορικό προηγηθείσας πνευμονίας,
-άλλη αναπνευστική νόσος ή καρδιακή,
-η παρακολούθηση παιδικού σταθμού,
-η έκθεση σε καπνό τσιγάρου,
-η ατμοσφαιρική ρύπανση,
-το χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο και,
-η κακή διατροφή.
Αίτια
Τα αίτια της πνευμονίας ποικίλουν, ανάλογα με την ηλικία του ασθενούς, το περιβάλλον, την εποχή του έτους, τη δραστηριότητα του ιού της γρίπης και το ιστορικό εμβολιασμού (έναντι H. Influenzae τύπου B, πνευμονιόκοκκου, γρίπης κ.ά.).
Το 23-33% των περιπτώσεων είναι μικτής αιτιολογίας (βακτηριακή και ιογενής).
Συχνότερο τυπικό βακτηριακό αίτιο στη βρεφική, προσχολική και σχολική ηλικία, είναι ο πνευμονιόκοκκος.
“Στα συχνά αίτια στις ανεπτυγμένες χώρες περιλαμβάνονται και οι «άτυποι» μικροοργανισμοί, όπως το μυκόπλασμα της πνευμονίας.
Ωστόσο, το συχνότερο αίτιο σε παιδιά κάτω των πέντε, και ιδίως, κάτω των δύο ετών, αποτελούν οι αναπνευστικοί ιοί, με κυριότερο τον RSV”, εξηγεί ο κ. Πρίφτης.
Αντιμετώπιση
Με κλινικά κριτήρια εκτιμάται το αίτιο.
Εφόσον θεωρείται ως πιθανό το βακτηριακό, χορηγείται αντιβιοτική αγωγή.
Η αρχική επιλογή είναι εμπειρική.
Καθορίζεται κυρίως από την ηλικία, τις αντοχές των στελεχών που κυκλοφορούν στην κοινότητα και το εμβολιαστικό ιστορικό του ασθενούς.
Προφύλαξη
Η σημαντική βελτίωση της δημόσιας υγείας έχει συνεισφέρει σημαντικά στην προφύλαξη από την πνευμονία της κοινότητας.
“Ο καθολικός εμβολιασμός για τον κοκκύτη, την ιλαρά, τον αιμόφιλου B, τη γρίπη και τον πνευμονιόκοκκο έχουν συμβάλει τα μέγιστα στην ελάττωση των περιστατικών πνευμονίας και στη βελτίωση της επιβίωσης των παιδιών παγκόσμια”, καταλήγει ο κ. Πρίφτης.