Η κατάθλιψη είναι μια διαταραχή που επηρεάζει τη σκέψη, τη διάθεση, το συναίσθημα και συνοδεύεται από σωματικές ενοχλήσεις.
Έχει ως αποτέλεσμα την αλλαγή των διατροφικών συνηθειών, τη μεταβολή στο ωράριο του ύπνου, αλλοιώνει τον τρόπο που βλέπει το άτομο τον εαυτό του και τον κόσμο.
Είναι μια κατάσταση που επηρεάζει περισσότερο από το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Πολλοί άνθρωποι σε κάποια περίοδο της ζωής τους, θα νιώσουν θλίψη, η απογοήτευση, όμως το συνηθισμένο συναίσθημα της στεναχώριας διαφέρει σημαντικά από τη διαγνωσμένη κατάθλιψη, ως προς τη διάρκεια, την ένταση και το πόσο επηρεάζει τη συνολική λειτουργικότητα του ατόμου.
“Η κατάθλιψη δεν επηρεάζει μόνο τους ενήλικες, αλλά και τα παιδιά και τους εφήβους“, αναφέρει η κ. Λεωνόρα Αρβανίτη -Ψυχολόγος – MSc Διασυνδετική Ψυχιατρική, Ιατρική Σχολή Αθηνών, ενώ στην συνέχεια αναφέρεται στην συμπτωματολογία της κατάθλιψης:
-Ποια είναι τα συμπτώματα της κατάθλιψης;
Δεν εμφανίζουν όλοι οι άνθρωποι τα ίδια συμπτώματα, ούτε με την ίδια ένταση και συχνότητα.
-Τα κύρια συμπτώματα που μπορεί να εμφανίσει κάποιος είναι:
1. Θλίψη για ένα διάστημα δύο εβδομάδων.
2. Απώλεια της ευχαρίστησης και μείωση του ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που παλαιότερα του έφερναν ευχαρίστηση.
3. Διαταραχές στον ύπνο
4. Διαταραχές όρεξης
5. Κόπωση, εξάντληση
6. Άγχος
7. Φόβο
8. Δυσκολία στη συγκέντρωση, τη σκέψη, τη μνήμη
9. Ελάττωση της σεξουαλικής διάθεσης
10. Σκέψεις αυτοκαταστροφής
Διαφορετικά τα συμπτώματα στα παιδιά και στους εφήβους
Στα παιδιά και στους εφήβους τα συμπτώματα της κατάθλιψης μπορεί να είναι λίγο διαφορετικά από αυτά των ενηλίκων.
Ενδεχομένως να εμφανίσουν συμπτώματα όπως:
-Να μην έχουν όρεξη για παιχνίδι,
-να είναι θυμωμένα,
-να έχουν παράλογα ξεσπάσματα,
να χάνουν εύκολα την ψυχραιμία τους,
-να αισθάνονται ότι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα σωστό,
-να μη θέλουν να πάνε στο σχολείο.
-Μπορεί να έχουν διάφορους σωματικούς πόνους (πονοκέφαλος, κοιλιακό άλγος, στομαχόπονος).
-Πού οφείλεται η κατάθλιψη;
1. Γενετικοί/Βιολογικοί παράγοντες: Έχει βρεθεί πως η επίδραση μιας ορμόνης, που λέγεται σεροτονίνη, παίζει καθοριστικό ρόλο στην εμφάνιση κατάθλιψης. Η κληρονομικότητα και η προδιάθεση του ατόμου για εκδήλωση κατάθλιψης έχει μεγάλη σημασία. Προηγούμενο ιστορικό του ατόμου επίσης πρέπει να διερευνάται.
2. Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες: Το περιβάλλον, οι τραυματικές εμπειρίες στη ζωή του ατόμου, γεγονότα που το έχουν στιγματίσει, αλλά και ο σύγχρονος τρόπος ζωής, οι υποχρεώσεις, οι απαιτήσεις στη δουλειά, στο σχολείο, στο φροντιστήριο, στην οικογένεια, στις κοινωνικές σχέσεις, οι μη ρεαλιστικές προσδοκίες που ίσως το άτομο θέτει στον ίδιο του τον εαυτό.
-Πώς αντιμετωπίζεται η κατάθλιψη;
Η θεραπεία της κατάθλιψης έχει δύο τρόπους προσέγγισης:
1. Ψυχοθεραπεία
Υπάρχουν πολλά είδη ψυχοθεραπείας ανάλογα με τον τρόπο που θα ήθελε κανείς να αντιμετωπίσει την κατάθλιψη.
Όλα τα είδη όμως έχουν ως στόχο την θεραπεία του ατόμου.
2. Φαρμακοθεραπεία
“Στην πρώτη γραμμή θεραπείας, χρησιμοποιούνται τα αντικαταθλιπτικά“, αναφέρει η κ. Αρβανίτη και στο σημείο αυτό, αναλύει τον τρόπο με τον οποίο η οικογένεια μπορεί να βοηθήσει τον έφηβο που πάσχει από κατάθλιψη:
-Πώς μπορεί η οικογένεια να βοηθήσει έναν έφηβο με κατάθλιψη;
1. Είναι σημαντικό να μιλήσετε μαζί του. Να γνωρίζει ότι βρίσκεστε εκεί για στήριξη, δείχνοντας την αγάπη σας και τη φροντίδα σας.
2. Ακούστε τι έχει να σας πει. Είναι σημαντικό για τους εφήβους να εκφράζονται.
3. Βοηθήστε το νέο παιδί να δημιουργήσει έναν υγιεινό τρόπο ζωής, με καλή διατροφή, άσκηση και ύπνο.
4. Κρατήστε ένα σπίτι ασφαλές και δώστε εσείς το παράδειγμα με το να απέχετε από ουσίες και αλκοόλ.
5. Αναζητήστε βοήθεια από κάποιον ειδικό ιατρό ψυχικής υγείας και ακολουθήστε τις οδηγίες που θα σας δώσει. Εκείνος θα αξιολογήσει την κατάσταση και θα σας παραπέμψει σε κάποιον ειδικό. (ψυχολόγο ή ψυχίατρο, ψυχοθεραπευτή, σύμβουλο).
Η Αμερικανική Ακαδημία Οικογενειακών Ιατρών συνιστά την εξέταση κατάθλιψης για εφήβους ηλικίας από 12 έως 18 ετών, οι οποίοι έχουν συμπτώματα.
-Ποιες ερωτήσεις θα μπορούσε η οικογένεια να κάνει στο γιατρό;
- Πώς μπορώ να ξέρω ότι είναι κατάθλιψη και όχι κάτι άλλο;
- Τι μπορώ να κάνω για να αποτρέψω την κατάθλιψη;
- Ποια θεραπεία συστήνεται;
- Σε περίπτωση που προταθεί φαρμακοθεραπεία, ποια είδη φαρμάκων χρησιμοποιούνται και ποιες είναι οι παρενέργειες;
“Είναι σημαντικό να ξέρουμε πως το άτομο με κατάθλιψη δεν θέλει να νιώθει έτσι δυσάρεστα και στενάχωρα και να πιστεύει πως είναι ένοχο γι’ αυτό που το συμβαίνει“, επισημαίνει η κ. Αρβανίτη.
Η κατάθλιψη είναι μια αξιοσημείωτη ψυχική νόσος που θέλει το χρόνο της για να περάσει.
“Δεν πρέπει να πιέζουμε το νέο παιδί να κάνει κάτι που δε θέλει, γιατί μια έξοδος με παρέα ή μια βόλτα δε σημαίνει αυτόματα πως κάνει την κατάθλιψη να περάσει.
Σίγουρα με απλά μικρά καθημερινά πράγματα βοηθάει κανείς τον εαυτό του να νιώσει καλά, όμως χρειάζεται στις περισσότερες περιπτώσεις η βοήθεια και η καθοδήγηση ενός ειδικού“, τονίζει η κ. Αρβανίτη, για να καταλήξει:
“Όπως είχε πει και ο διάσημος φυσικός Stephen Hawking σε μια διάλεξή του στο Λονδίνο, θέλοντας να δώσει ελπίδα για τις ψυχικές διαταραχές, η κατάθλιψη μοιάζει με τις μαύρες τρύπες του διαστήματος.
Σε έναν ποιητικό του παραλληλισμό ανάμεσα σ’ αυτές και την κατάθλιψη είπε πως: «Τελικά οι μαύρες τρύπες δεν είναι και τόσο μαύρες όσο φαίνονται. Δεν είναι οι αιώνιες φυλακές που νομίζαμε μέχρι τώρα. Υπάρχει διέξοδος από αυτές και μάλιστα σ’ ένα άλλο, διαφορετικό σύμπαν“.
Αν αισθάνεστε κι εσείς ότι βρίσκεστε σε μια μαύρη τρύπα, μην απελπίζεστε, υπάρχει “διέξοδος».