Η ανάγκη για εκπαιδευτική, επαγγελματική, ατομική ή άλλη συμβουλευτική έχει γίνει πλέον συνείδηση στους γονείς, τους παιδαγωγούς, τους εργοδότες και τους κοινωνικούς λειτουργούς.
Η Συμβουλευτική Ψυχολογία είναι η ειδίκευση της Ψυχολογίας, η οποία διευκολύνει την δια βίου προσωπική και διαπροσωπική λειτουργικότητα, εστιάζοντας σε συναισθηματικές, κοινωνικές, επαγγελματικές, εκπαιδευτικές, αναπτυξιακές καθώς και ανησυχίες που συνδέονται με την υγεία και την οργανωτική συμπεριφορά.
Θεσμοί όπως η οικογένεια, το σχολείο, η κοινωνία στο σύνολό της βρίσκονται κάτω από την επίδραση συνεχών και ραγδαίων αλλαγών, τοπικών, εθνικών και διεθνών, που δημιουργούν ανάγκες ποσοτικά αλλά και ποιοτικά πολύ διαφορετικές από αυτές των παλιότερων χρόνων.
Η κρίση της οικογένειας
Πρώτα από όλα η οικογένεια, έχει δεχθεί περισσότερο από κάθε άλλο θεσμό τις επιδράσεις των αλλαγών αυτών.
“Το σπίτι που θεωρούνταν παλαιότερα ο ιδανικός τόπος για να ανατραφούν τα παιδιά, περνά σήμερα μεγάλη κρίση με τα συνεχώς αυξανόμενα ποσοστά διαζυγίων και χωρισμών που παρατηρούνται διεθνώς”, τονίζει η κ. Ασημίνα Αγγελίδου, Ψυχολόγος – Εξειδικευμένη σε πρόγραμμα ψυχοθεραπείας – Γνωστική-Συμπεριφορική Θεραπεία, μεταπτυχιακά στη Ψυχολογία Υγείας και Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων.
Επιπλέον, η μορφή της οικογένειας στην εποχή μας γίνεται όλο και περισσότερο πυρηνική, ή μονο-γονική, συχνά ο παππούς και η γιαγιά μπαίνουν στο περιθώριο, συχνά τη φροντίδα των παιδιών αναλαμβάνουν άλλα βοηθητικά πρόσωπα τα οποία πολλές φορές δεν διαθέτουν ούτε αγάπη ούτε ενδιαφέρον και κάποιες φορές ούτε τις απαραίτητες ικανότητες για να αναθρέψουν σωστά τα παιδιά.
Ο τρόπος της ζωής των γονέων έχει γίνει πολύ αγχώδης, ιδιαίτερα όταν εργάζονται και οι δύο γονείς, διαθέτουν ελάχιστο χρόνο για τα παιδιά ίσως και καθόλου ποιοτικό χρόνο κι έτσι αποτελούν όλο και λιγότερο το ιδανικό πρότυπο για τους εφήβους.
Οι έφηβοι πολλές φορές επιδεικνύουν μία επαναστατική, ίσως και απορριπτική στάση απέναντι στους γονείς, οι οποίοι δεν γνωρίζουν με πιο τρόπο να χειριστούν την εφηβεία με αποτέλεσμα να κρατούν μια αρνητική επιβλητική στάση απέναντι στο παιδί τους που καταπιέζει ακόμα περισσότερο την προσωπικότητά του.
Το σχολικό περιβάλλον και οι έφηβοι
Επίσης, τα προβλήματα και οι συνεχείς επιδράσεις που δέχεται ο θεσμός του σχολείου είναι γνωστά.
Τα προβλήματα του σχολείου συχνά αντανακλούν τα προβλήματα της κοινωνίας.
Από τα βασικότερα που μπορούν να αναφερθούν ενδεικτικά είναι ότι οι γραμματικές γνώσεις των παιδιών συνεχώς μειώνονται, υπάρχει μεγάλη ανησυχία γύρω από την ηθική εξέλιξη των παιδιών, η βία συνεχώς αυξάνεται και παρατηρείται έλλειψη πειθαρχίας.
Οι έφηβοι, ολοένα και αντιδρούν ή επιδεικνύουν ακόμη και αλλοπρόσαλλες συμπεριφορές, που φέρνουν σε αδιέξοδο το σχολικό περιβάλλον.
Φυσικά, πολλά είναι τα προβλήματα που παρατηρούνται στη κοινωνία όπως σύγκρουση αξιών, ηθικής και πεποιθήσεων.
Όλες οι παραδοσιακές αξίες, ήθη και έθιμα βρίσκονται υπό αμφισβήτηση από τη μεριά των εφήβων.
Διαπιστώνονται κοινωνικές συγκρούσεις, μεγάλη οικονομική κρίση, εγκληματικότητα και υποβάθμιση της ποιότητας ζωής που παρεμποδίζουν τη μόρφωση, την παιδεία και την προσωπική εξέλιξη των εφήβων.
Ο ρόλος της εργασίας έχει αλλάξει.
Άνθρωποι νέοι, ικανοί να προσφέρουν αισθάνονται άχρηστοι και συχνά οδηγούνται σε ψυχολογικά δυσάρεστες καταστάσεις.
Διαπιστώνεται ανησυχία και άγχος στους έφηβους για την εύρεση εργασίας.
Το επάγγελμα που εξασκεί ο κάθε άνθρωπος καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο με τον οποίο θα ζήσει, τις ηθικές αξίες που θα ενστερνιστεί, τα άτομα που θα συναναστραφεί, θα επηρεάσει την επιλογή του συντρόφου και γενικά την κοινωνικό-οικονομική κατάσταση.
Επαγγελματικός προσανατολισμός και ψυχολογική συμβουλευτική
Επομένως, ο συνδυασμός του επαγγελματικού προσανατολισμού με την ψυχολογική συμβουλευτική θεωρείται αναγκαίος στους εφήβους για μια σωστή επαγγελματική επιλογή που συνδέεται με τις αξίες, τα ενδιαφέροντα και τις ικανότητες του εφήβου, άρα και με την προσωπική του ζωή και γενικά την προσωπικότητά του.
Ο συνδυασμός του επαγγελματικού προσανατολισμού με την ψυχολογική συμβουλευτική, βοηθά τον νέο να γνωρίσει και να ξεχωρίσει τι θέλει, τι μπορεί να κάνει από το τι περιμένουν οι άλλοι από αυτόν.
Πολλές φορές, οι νέοι άνθρωποι βρίσκονται εγκλωβισμένοι, επειδή φοβούνται ότι θα απογοητεύσουν αγαπημένους τους ανθρώπους και δυσκολεύονται να ξεκαθαρίσουν τις δικές τους επιθυμίες.
Επίσης, δεν είναι λίγες οι φορές όπου οι γονείς, ενώ επιθυμούν να βοηθήσουν δεν έχουν τις δεξιότητες να καθοδηγήσουν με αποτελεσματικό τρόπο τα παιδιά τους στην τόσο σημαντική τους απόφαση.
Πώς η συμβουλευτική ψυχολογία βοηθά τους εφήβους
Περαιτέρω, η συμβουλευτική ψυχολογία στοχεύει να βοηθήσει τον έφηβο να αποκτήσει την εκτίμηση του εαυτού του, να γίνει υπεύθυνο άτομο και να οδεύσει προοδευτικά προς την αυτοπραγμάτωση του.
“Για να φτάσει όμως στους στόχους του χρειάζεται να αποκτήσει αυτογνωσία, να γνωρίσει τις ικανότητές του, τις αδυναμίες του, τα προσόντα του και τα ελαττώματά του.
Η συμβουλευτική ψυχολογία προσπαθεί να βοηθήσει τον έφηβο:
–να βελτιώσει τη ψυχολογική του κατάσταση,
–να επιλύσει τις διάφορες κρίσιμες καταστάσεις που αντιμετωπίζει, και,
–να αυξήσει την ικανότητά του για την επίλυση όλων των άλλων προβλημάτων που παρουσιάζονται.
Οι βασικοί άξονες αντιμετώπισης των προβλημάτων που χρησιμοποιεί η συμβουλευτική ψυχολογία είναι η πρόληψη, η εξέλιξη και η εμψύχωση“, καταλήγει η κ. Ασημίνα Αγγελίδου.