Η 7η Απριλίου έχει καθιερωθεί από το 1948 ως Παγκόσμια Ημέρα Υγείας (World Health Day) που αποτελεί και την ημερομηνία γέννησης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (World Health Organization).
Κάθε χρόνο η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας επικεντρώνεται σε σημαντικά προβλήματα της δημόσιας υγείας που απασχολούν όλο τον κόσμο.
Φέτος, το σύνθημα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας είναι “Building a Fairer, Healthier World” (“Δημιουργώντας έναν πιο δίκαιο και υγιέστερο κόσμο”).
Στο GIVMED πιστεύουμε ότι τα Κοινωνικά Φαρμακεία είναι μέσο για έναν πιο δίκαιο και υγιή κόσμο για αυτούς που το έχουν περισσότερο ανάγκη.
Αφιερώνουμε λοιπόν την ημέρα αυτή στο ρόλο και τη σημαντική συνεισφορά τους, αναλύοντας στο κείμενο που ακολουθεί, τα μακροπρόθεσμα οφέλη από τη λειτουργία τους.
Εκτός από τα άμεσα οφέλη που προκαλούν τα κοινωνικά φαρμακεία με τη δωρεάν παροχή φαρμάκων και ενός ευρύτερου πλαισίου υπηρεσιών σε ευάλωτες ομάδες, επιπρόσθετα ωφελούν έμμεσα το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, τα δημόσια οικονομικά και το περιβάλλον.
Τα κοινωνικά φαρμακεία αποτελούν τον κομβικό βραχίονα της δωρεάς φαρμάκων στην Ελλάδα και διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην επιστροφή και αναδιανομή περισσευούμενων αχρησιμοποίητων φαρμάκων.
Ειδικότερα:
Α. Δωρεά φαρμάκων σε νοσηλευτικά ιδρύματα, δημόσιους και ιδιωτικούς κοινωφελείς φορείς
Τα κοινωνικά φαρμακεία συμβάλλουν στη δημιουργία ενός σταθερού και ανατροφοδοτούμενου συστήματος δωρεάς και αναδιανομής περισσευούμενων φαρμάκων.
-Σε αυτό το πλαίσιο, δωρίζουν φάρμακα σε νοσοκομεία (κλινικές, εξωτερικά ιατρεία) φάρμακα που έχουν περίσσευμα, φάρμακα που η χρήση τους προορίζεται αποκλειστικά για ενδονοσοκομειακή φροντίδα και εκείνα που βρίσκονται ανά καιρούς σε έλλειψη στην αγορά (π.χ. αντικαρκινικά).
-Επίσης, δωρίζουν φάρμακα σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς (όπως κρατητήρια αστυνομικών τμημάτων, σωφρονιστικά ιδρύματα, κέντρα υποδοχής μεταναστών και προσφύγων, μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων και μη κερδοσκοπικές οργανώσεις), αλλά και σε άλλα κοινωνικά φαρμακεία, εφαρμόζοντας στην πράξη την αποτελεσματικότητα της κυκλικής οικονομίας στη δημιουργία ενός βιώσιμου συστήματος διαχείρισης περισσευούμενων φαρμάκων.
Β. Πρόληψη περιβαλλοντικών κινδύνων και μείωση φαρμακευτικών αποβλήτων
Τα οικιακής χρήσης μη χρησιμοποιημένα φάρμακα καθώς και τα εν μέρει χρησιμοποιημένα κατά κανόνα καταλήγουν στους χώρους υγειονομικής ταφής ή στις αποχετεύσεις, προκαλώντας βλαβερές συνέπειες λόγω αθροιστικού αποτελέσματος στην ατομική και δημόσια υγεία.
Οι φαρμακευτικές ουσίες επιστρέφουν στον ανθρώπινο οργανισμό κυρίως μέσω του πόσιμου νερού και της τροφικής αλυσίδας.
-Η Ελλάδα δεν διαθέτει ένα οργανωμένο σύστημα συλλογής-διαχείρισης οικιακών φαρμάκων
Τα παραπάνω σε συνδυασμό με το ότι μέχρι σήμερα στην Ελλάδα δεν υπάρχει ένα οργανωμένο σύστημα συλλογής και διαχείρισης των οικιακών φαρμάκων, καθιστά το πρόβλημα της διάθεσης των οικιακών φαρμάκων ιδιαίτερα οξύ με αποτέλεσμα να μην τίθεται σε διαρκή κίνδυνο το περιβάλλον και η δημόσια υγεία.
Τα κοινωνικά φαρμακεία με την εκ νέου διανομή περισσευούμενων φαρμάκων προλαμβάνουν περιβαλλοντικούς κινδύνους και συμβάλλουν ουσιαστικά στη μείωση των φαρμακευτικών αποβλήτων και του περιβαλλοντικού τους αντίκτυπου.
Γ. Εξοικονόμηση σημαντικών δαπανών για τη δημόσια υγεία
Η λειτουργία των κοινωνικών φαρμακείων προσφέρει σημαντική εξοικονόμηση στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης, μειώνοντας σημαντικά δαπάνες που μπορούν να αποφευχθούν, ελαχιστοποιώντας την ποσότητα των αχρησιμοποίητων φαρμάκων και βοηθώντας παράλληλα στη μείωση των συνταγογραφήσεων.
Επίσης, η παροχή συνταγογραφούμενου παραφαρμακευτικού και υγειονομικού υλικού αποσώζει σημαντικές ποσότητες από τα δημόσια νοσοκομεία, τα οποία συνήθως έχουν έλλειψη από τέτοιο υλικό και το οποίο είναι ιδιαίτερο κρίσιμο την περίοδο της πανδημίας του κορωνοϊού.
Δ. Αποφυγή της εξάλειψης της αξίας των αχρησιμοποίητων φαρμάκων
Τα κοινωνικά φαρμακεία προλαμβάνουν την απόσυρση και την κοστοβόρα καταστροφή μεγάλων ποσοτήτων φαρμάκων από τις φαρμακευτικές εταιρείες λόγω της επικείμενης λήξης τους ενώ παράλληλα εκπληρώνουν τον σκοπό τους διαθέτοντάς τα σε ασθενείς που τα έχουν ανάγκη.
Ε. Μείωση του κινδύνου τυχαίων δηλητηριάσεων και φαρμακευτικών καταχρήσεων
Τα περισσευούμενα φάρμακα που φυλάσσονται συχνά για πολλά έτη στα νοικοκυριά αποτελούν παράγοντα για περιπτώσεις τυχαίας δηλητηρίασης, ιατρικών ατυχημάτων και φαρμακευτικών καταχρήσεων.
Η δωρεά τους στα κοινωνικά φαρμακεία με σκοπό την εκ νέου διάθεσή τους σε ασθενείς που τα έχουν ανάγκη μειώνει σημαντικά τους παραπάνω κινδύνους.
ΣΤ. Προώθηση των αξιών της αλληλεγγύης και της προσφοράς
Με τον ανθρωπιστικό τους ρόλο τα κοινωνικά φαρμακεία όχι μόνο βελτιώνουν την προσβασιμότητα σε φάρμακα και θεραπείες για ασθενείς που βρίσκονται σε ανάγκη, αλλά προωθούν τις αξίες της φροντίδας και της υπεύθυνης διαχείρισης αχρησιμοποίητων υλικών.
Μέσω της ευαισθητοποίησης και της ενεργοποίησης των πολιτών, τα κοινωνικά φαρμακεία συμβάλλουν στην υιοθέτηση υπεύθυνης κοινωνικής συμπεριφοράς καθώς και στην καλλιέργεια του αισθήματος της αλληλεγγύης, του εθελοντισμού και της ανιδιοτελούς προσφοράς.