Η Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό (World Water Day) καθιερώθηκε έπειτα από απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στις 22 Δεκεμβρίου του 1992 στο πλαίσιο της συνδιάσκεψης του ΟΗΕ για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη, με την οποία όριζε την 22η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό.
Ο άνθρωπος έχει ανάγκη το νερό για την επιβίωσή του, και παράλληλα με αυτόν και όλα τα συστήματα πάνω στα οποία έχει δομηθεί η σύγχρονη κοινωνία και στα οποία βασίζεται, όπως η ύδρευση και αποχέτευση, η υγειονομική περίθαλψη, η εκπαίδευση, οι επιχειρήσεις και η βιομηχανία.
Το νερό αποτελεί τον πολυτιμότερο πόρο που διαθέτει η ανθρωπότητα, με συνέπεια η εκμετάλλευσή του να απαιτεί ορθότητα και υπευθυνότητα.
Καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός αυξάνεται, παράλληλα αυξάνεται και η ζήτηση για νερό με αποτέλεσμα να εξαντλούνται ταχύτερα φυσικοί πόροι και να επηρεάζονται τα φυσικά οικοσυστήματα.
Η κοινωνία θα πρέπει να ανταποκριθεί στην πρόκληση της εξισορρόπησης των αναγκών νερού, εξασφαλίζοντας παράλληλα προσβασιμότητα σε όλους τους πολίτες.
Μικροβιολογική Ποιότητα Νερού – Υδατογενή Νοσήματα
Ως Νερό Ανθρώπινης Κατανάλωσης ορίζεται: Το νερό, είτε στη φυσική του κατάσταση είτε μετά από επεξεργασία, που προορίζεται για πόση, μαγείρεμα, παρασκευή τροφής, ανεξάρτητα της προέλευσής του και με ποιο τρόπο φθάνει στον καταναλωτή (δίκτυο ύδρευσης, εμφιαλωμένες φιάλες, βυτία), και το νερό που χρησιμοποιείται στην παραγωγή και επεξεργασία τροφίμων σε βιομηχανική κλίμακα, στην παραγωγή ουσιών που προ- ορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση και σε μονάδες αιμοκάθαρσης – τεχνητού νεφρού.
Συνεπώς το νερό για ανθρώπινη κατανάλωση πρέπει να μην περιέχει χημικές ουσίες, μικροοργανισμούς και ραδιενεργά στοιχεία.
Πρέπει να είναι ακίνδυνο και ασφαλές.
“Μια σημαντική ομάδα νοσημάτων που οφείλονται στο πόσιμο νερό είναι τα υδατογενή νοσήματα (water-borne diseases) τα οποία προκαλούνται από την πόση νερού μολυσμένου με κόπρανα ανθρώπινης ή ζωικής προέλευσης ή ούρα που περιέχουν παθογόνα βακτήρια ή ιούς”, επισημαίνει ο Εμμανουήλ Σπανός, Επιστημονικός Συνεργάτης Κλινικών Μελετών και Εμπορικών Εταιρειών, ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ Θεσσαλονίκης, ενώ στην συνέχεια αναφέρεται στα υδατογενή νοσήματα.
Στην κατηγορία των υδατογενών νοσημάτων περιλαμβάνονται:
1. Λοιμώξεις, οι οποίες μπορεί να είναι:
–Γαστρεντερίτιδες, ύστερα από την είσοδο παθογόνων μέσω της εντεροστοματικής οδού, -πνευμονίες, λόγω της εισπνοής μολυσμένων μικροσταγονιδίων νερού,
–δερματοπάθειες, μέσω της επαφής με μολυσμένο νερό,
2. μη λοιμώδη νοσήματα των αναπνευστικού συστήματος, και,
3. αλλεργίες.
Για τη διασφάλιση της μικροβιολογικής ποιότητας του νερού έχουν τεθεί Δείκτες πόσιμου νερού σύμφωνα με την ΚΥΑ Γ1 (δ)/ ΓΠ οικ. 67322.
Οι δείκτες που έχουν επιλεγεί είναι βακτήρια, η ανίχνευση των οποίων υποδηλώνει ότι το νερό πιθανώς έχει μολυνθεί από κόπρανα.
Βακτήρια-δείκτες είναι:
-τα ολικά κολοβακτηριοειδή,
-το E.coli, και,
-οι εντερόκοκκοι
που πρέπει να μην εμφανίζεται παρουσία τους σε δείγμα 100ml νερού (0 cfu/100ml), ενώ για τα κοινά αερόβια δεν πρέπει να εμφανίζεται ασυνήθης μεταβολή τους.
Μηδέν θερμίδες, μεγάλη διατροφική αξία
Το ανθρώπινο σώμα γεννιέται αποτελούμενο από νερό κατά >70%, με το ποσοστό αυτό να μειώνεται σταδιακά στην πορεία της ζωής και να προσεγγίζει το 55% στους ηλικιωμένους.
Το αντρικό σώμα έχει μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε νερό, σε αντίθεση με το γυναικείο που εκ φύσεως έχει πιο αυξημένο ποσοστό λίπους.
Το νερό διαχέεται σε ολόκληρο το σώμα, εντός των κυττάρων αλλά και στον εξωκυττάριο χώρο.
Εντοπίζεται σε μεγαλύτερο ποσοστό στο αίμα, στους μυς και σε διάφορα ζωτικά όργανα όπως στους πνεύμονες, τα νεφρά, την καρδιά και τον εγκέφαλο, ακόμη και στα οστά.
“Ως εκ τούτου, συμμετέχει σε αναρίθμητες λειτουργίες που υποστηρίζουν την ομοιόσταση και συμβάλλουν στην υγεία και ευεξία.
Μέσω της κυκλοφορίας του αίματος όπου εμπεριέχεται, το νερό μεταφέρει θρεπτικά συστατικά, γλυκόζη, ορισμένα φάρμακα, υδατοδιαλυτές βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και άλλες ενώσεις σε όλο το σώμα, συμβάλλοντας στη συνέχεια στην απορρόφησή τους“, σημειώνει ο κ. Σπανός.
Αποτελεί επίσης το μέσο μεταφοράς των περιττών συστατικών που φιλτράρονται από τους νεφρούς και αποβάλλονται με τα ούρα.
Βοηθάει στην πέψη της προσλαμβανόμενης τροφής αλλά και του αλκοόλ.
Επιπρόσθετα, ενυδατώνει τις αρθρώσεις προστατεύοντάς τις από την τριβή και τους κραδασμούς.
Από τις σημαντικότερες λειτουργίες του νερού είναι η θερμορύθμιση στο πλαίσιο της ομοιόστασης: Η εφίδρωση είναι ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος μείωσης της θερμοκρασίας του σώματος σε συνθήκες έντονης ζέστης.
Νερό χάνουμε καθημερινά μέσω της απώλειας υγρών που συμβαίνει με την εφίδρωση, την ούρηση και τις κενώσεις.
Ο οργανισμός διαθέτει λειτουργικές ικανότητες που του επιτρέπουν να διατηρεί το ισοζύγιο του νερού στο σώμα εντός κάποιων φυσιολογικών ορίων.
Η δίψα
Ο μηχανισμός της δίψας ενεργοποιείται στον οργανισμό όταν το συνολικό νερό στο σώμα έχει μειωθεί κατά 1%.
Συνεπώς, όταν νιώθουμε δίψα, η αφυδάτωση υφίσταται ήδη και μπορεί να προκαλέσει εσφαλμένη αίσθηση πείνας και συνεπαγόμενη κατανάλωση περισσότερων θερμίδων, δυσκοιλιότητα, κούραση και έλλειψη συγκέντρωσης, ακόμη και ζαλάδα ή πονοκέφαλο.
“Είναι σημαντικό να προσλαμβάνουμε ημερησίως περίπου 2-2,5 λίτρα (8 ποτήρια) νερό και υγρά (σούπες, χυμοί, τσάι, ροφήματα και αφεψήματα, τροφές πλούσιες σε νερό όπως τα φρούτα και τα λαχανικά) προς αποφυγή αφυδάτωσης αλλά και δυσκοιλιότητας, σχηματισμού πέτρας στα νεφρά ή ουρολοιμώξεων“, επισημαίνει ο κ. Σπανός, προσθέτοντας:.
“Όταν πίνουμε άφθονο νερό, η επιδερμίδα μας είναι ενυδατωμένη εκ των έσω και διατηρεί την ελαστικότητά της, διευκολύνεται η πέψη των τροφών, ενισχύεται ο μεταβολισμός και η καλή υγεία της καρδιάς“.
Την περίσσεια υγρών ο οργανισμός θα την αποβάλει με τα ούρα.
Τα επίπεδα ενυδάτωσης μπορούν να ελεγχθούν μέσω του χρώματος των ούρων, που πρέπει ιδανικά να είναι πολύ ανοιχτό κίτρινο.
Εάν είναι σκούρο κίτρινο, τότε το σώμα έχει ανάγκη από περισσότερο νερό.
Τα 2-2,5 λίτρα υγρών την ημέρα αποτελούν μια γενικευμένη, ωστόσο χρήσιμη οδηγία για τον ευρύ πληθυσμό.
Οι ανάγκες για ενυδάτωση
Από κει και πέρα, οι εξατομικευμένες ανάγκες για ενυδάτωση διαμορφώνονται ανάλογα με το φύλο, την ηλικία, τη φυσική δραστηριότητα ή το άθλημα, το κλίμα και την εποχή του χρόνου, την ύπαρξη εγκυμοσύνης, λοχείας ή κάποιας παθολογικής κατάστασης.
-Ο πυρετός, ο εμετός και η διάρροια, ιδίως όταν παρατείνονται, προκαλούν μεγάλη απώλεια υγρών που πρέπει να αναπληρώνονται σταδιακά μέσα από νερό, σούπες, χυμούς, ροφήματα και αφεψήματα.
–Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού αυξάνεται η δίψα και οι ανάγκες της γυναίκας σε υγρά, που ενθαρρύνουν και το αντανακλαστικό καθόδου του μητρικού γάλατος στο στήθος.
Επίσης, μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες χρειάζεται περισσότερο νερό που ευνοεί την καλή λειτουργία του εντέρου.
Άσκηση και εφίδρωση
Αυξημένη εφίδρωση προκύπτει στο ζεστό καλοκαιρινό κλίμα και σε έντονη μυϊκή εργασία ή σωματική άσκηση, όπου η αναπλήρωση υγρών καθίσταται αναγκαία.
Στον αθλητισμό, ειδικότερα, η απώλεια υγρών είναι αξιοσημείωτη λόγω της παρατεταμένης εφίδρωσης που είναι εντονότερη στα θερμά κλίματα, γι’ αυτό και συστήνεται η κατανάλωση 150-200 ml νερού ή ισοτονικού ποτού ανά 20-30 λεπτά κατά τη διάρκεια της προπόνησης.
Οι αθλητές ενθαρρύνονται να καταναλώνουν αρκετά υγρά καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, καθώς και τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε νερό, όπως τα φρούτα και τα λαχανικά, για να παραμένουν σε βέλτιστα επίπεδα υδάτωσης προς αποφυγή κραμπών, για αντοχή και καλή αθλητική απόδοση.
Tips για καλή ενυδάτωση
• Προσπαθήστε να αυξήσετε σταδιακά την ποσότητα του νερού που πίνετε.
• Έχετε ένα επαναχρησιμοποιούμενο μπουκάλι νερό δίπλα σας στο σπίτι ή στο γραφείο, στο οποίο μπορείτε να προσθέσετε φέτες αγγουράκι, μέντα, φέτες λεμόνι, πιπερόριζα (ginger).
• Εάν χρησιμοποιείτε ποτήρι, σημειώνετε μια παύλα για κάθε ποτήρι νερό που πίνετε κατά τη διάρκεια της ημέρας.
• Ένα καλό θερμός στο κατάλληλο μέγεθος (μικρό για ατομική χρήση ή μεγάλο για τις καλοκαιρινές εκδρομές που διψάτε πολύ) μπορεί να διατηρήσει τη θερμοκρασία του νερού στα επιθυμητά επίπεδα.
• Συνοδεύετε τα κύρια γεύματα με νερό, που διευκολύνει στην πέψη δίχως να φορτώνει το γεύμα με έξτρα θερμίδες. Το γάλα και ο χυμός μπορούν να καταναλωθούν στο πρωινό, στο δεκατιανό και στο απογευματινό.
• Ξεδιψάστε πάντοτε με νερό, και πιείτε οτιδήποτε άλλο για τη γεύση, τα θρεπτικά συστατικά, την απόλαυση, την καλή παρέα.
• Πίνετε νερό μαζί με το αλκοόλ, για να διευκολύνετε την πέψη του που ξεκινάει από το στομάχι, αλλά και για να αποφύγετε να ξεδιψάσετε με το αλκοόλ αυτό κάθε αυτό.
• Πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από οποιαδήποτε φυσική δραστηριότητα πίνετε αρκετό νερό, ακόμη περισσότερο εάν έχει ζέστη.