Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης ανέπτυξαν ένα νέο διαγνωστικό τεστ, που μπορεί να προβλέψει την άνοια με ακρίβεια 80% πολλά χρόνια πριν εκδηλώσουν οι ασθενείς τα πρώτα συμπτώματά τους.
Το τεστ βασίζεται σε 11 από τους παράγοντες κινδύνου που είναι γνωστό ότι αυξάνουν τον κίνδυνο άνοιας. Οι επιστήμονες το ανέπτυξαν εξετάζοντας δεδομένα από χιλιάδες εθελοντές, ενώ το επαλήθευσαν σε χιλιάδες άλλους.
Το τεστ ονομάστηκε UK Biobank Dementia Risk Score (UKBDRS). Οι λεπτομέρειες γι’ αυτό δημοσιεύονται στην ιατρική επιθεώρηση BMJ Mental Health.
Όπως γράφουν οι ερευνητές, ανέλυσαν τους ιατρικούς φακέλους από 220.762 εθελοντές της μεγάλης ιατρικής βάσης δεδομένων UK Biobank. Οι εθελοντές που συμμετέχουν σε αυτή τη βάση παρέχουν σε τακτά χρονικά διαστήματα στοιχεία για τον τρόπο ζωής και την υγεία τους.
Η μέση ηλικία των εθελοντών που εξετάστηκαν στην παρούσα μελέτη ήταν τα 60 χρόνια. Τα στοιχεία αφορούσαν διάστημα μιας 14ετίας.
Οι ερευνητές κατήρτισαν έναν κατάλογο με τους 28 γνωστούς παράγοντες κινδύνου και παράγοντες προστασίας που σχετίζονται με την άνοια. Με βάση αυτόν τον κατάλογο ανέλυσαν το 80% των στοιχείων από την UK Biobank. Έτσι διαπίστωσαν ότι 11 από τους παράγοντες μπορούσαν να προβλέψουν με μεγαλύτερη ακρίβεια την άνοια.
Στη συνέχεια της μελέτης τους, επαλήθευσαν αυτά τα ευρήματα στο υπόλοιπο 20% των στοιχείων της UK Biobank. Για ακόμα μεγαλύτερη βεβαιότητα, δε, τα επαλήθευσαν και σε μερικές χιλιάδες εθελοντές από μία άλλη μελέτη, που λέγεται Whitehall II.
Οι 11 καθοριστικοί παράγοντες
Όπως διαπίστωσαν, το νέο διαγνωστικό τεστ προέβλεψε με ακρίβεια 80% ποιοι εθελοντές από την βάση UK Biobank θα εκδήλωναν άνοια. Μάλιστα αυτό συνέβαινε έως και 14 χρόνια πριν αναφέρουν τα πρώτα συμπτώματα.
Η ακρίβεια του τεστ έφτασε στο 77% στην επαλήθευση με την μελέτη Whitehall II. Σε αυτήν συμμετείχαν 2.934 βρετανοί δημόσιοι υπάλληλοι μέσης ηλικίας 57 ετών κατά την έναρξή της. Η παρακολούθησή τους διήρκησε 17 χρόνια.
Οι 11 παράγοντες στους οποίους βασίστηκε το νέο διαγνωστικό τεστ για την άνοια είναι οι εξής:
- Ηλικία
- Μορφωτικό επίπεδο
- Ιστορικό άνοιας στους γονείς
- Οικονομική ανέχεια ή φτώχεια
- Ατομικό ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη
- Παλαιότερο εγκεφαλικό επεισόδιο
- Κατάθλιψη
- Υπέρταση
- Υψηλή χοληστερόλη
- Μοναχική διαβίωση
- Φύλο (οι άνδρες κινδυνεύουν περισσότερο)
Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι το διαγνωστικό τεστ που ανέπτυξαν επιτυγχάνει παραπλήσια αποτελέσματα με το τεστ για το γονίδιο APOE. Με το τεστ αυτό αξιολογείται ένας βασικός γενετικός βιοδείκτης για άνοια.
Το τεστ του γονιδίου APOE προέβλεψε με ακρίβεια 83% την άνοια στους ίδιους εθελοντές της βάσης δεδομένων UK Biobank. Το αντίστοιχο ποσοστό στη μελέτη Whitehall II ήταν 79%.
Το νέο τεστ ήταν επίσης πολύ πιο αξιόπιστο από τρία άλλα, ευρέως χρησιμοποιούμενα διαγνωστικά τεστ, καταλήγουν.