Τα ανοϊκά σύνδρομα αποτελούν ένα μεγάλο Ιατροκοινωνικό πρόβλημα της εποχής μας, αφού η παράταση του μέσου χρόνου ζωής οδήγησε σε σημαντική αύξηση του αριθμού των πασχόντων, με τεράστιες συνέπειες τόσο στην ποιότητα ζωής των ανθρώπων (πασχόντων και συγγενών) όσο και στην εθνική οικονομία.
Υπολογίζεται ότι περίπου 10 εκατομμύρια Αμερικανοί πάσχουν από άνοια, εκ των οποίων 4 εκατομμύρια πάσχουν από Alzheimer και το ετήσιο κόστος αναβιβάζεται σε 150 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ο αριθμός των ασθενών συνεχώς μεγαλώνει και υπολογίζεται ότι, μόνο για την Νόσο Alzheimer, το 2050 θα πάσχουν 16 εκατομμύρια ασθενείς στις Η.Π.Α..
Ανάλογα είναι τα στατιστικά και για την Ελλάδα.
Είναι γνωστό ότι η συχνότητα των ανοϊκών συνδρομών αυξάνεται με την ηλικία.
-Τα ανοϊκά σύνδρομα στην ηλικία των 65 ετών υπολογίζονται στο 1%,
-στην ηλικία των 85 ετών στο 23%,
-στο 40% στα 90 και,
-στους πάνω από 95 ετών στο 59%.
“Εάν λάβουμε υπ’ όψιν την προοδευτική αυτή αύξηση της συχνότητας, θα πρέπει να υποθέσουμε ότι, εάν οι άνθρωποι ζούσαν μερικά ακόμα χρόνια θα γινόντουσαν όλοι ανοϊκοί.
Η υπόθεση αυτή δεν είναι σωστή δεδομένου ότι τα ανοϊκά σύνδρομα δεν οφείλονται μόνο στην διεργασία του γήρατος αλλά υπάρχουν διάφοροι άλλοι παράγοντες όπως περιβαλλοντικοί, γενετικοί, ιογενείς και ανοσολογικοί που ενοχοποιούνται στην παθογένεια της νόσου“, αναφέρει ο Αλέξανδρος Παπαδημητρίου -Νευρολόγος, Επιστημονικός Σύμβουλος, Νευρολογικό Τμήμα Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center
Στα ανοϊκά σύνδρομα υπάγονται η νόσος Alzheimer, η μετωποκροταφική άνοια, η αγγειακή άνοια, η άνοια με σωμάτια Lewy κ.ά..
Οι διαταραχές της μνήμης
Οι διαταραχές όμως της μνήμης εμφανίζονται και στην πορεία διαφόρων νευρολογικών νοσημάτων όπως νόσος Parkinson, νόσος Huntington, αλκοολισμός, λοιμώξεις, όγκοι εγκεφάλου, ΚΕΚ, παρανεοπλασικά σύνδρομα που πρέπει να αξιολογούνται παράλληλα με την κύρια νόσο.
Πέραν όμως από τις κλινικά διαγιγνωσκόμενες περιπτώσεις άνοιας, υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός ασθενών που παραπονούνται για διαταραχές μνήμης χωρίς να έχουν τα χαρακτηριστικά σημεία της άνοιας.
Οι περιπτώσεις αυτές είναι αποτέλεσμα της διεργασίας του γήρατος και υπάγονται στην καλοήθη αμνησία των ηλικιωμένων.
Το ερώτημα που τίθεται στους κλινικούς ιατρούς
“Το πρώτο λοιπόν ερώτημα το οποίο τίθεται στους κλινικούς ιατρούς είναι να απαντήσουν εάν ο εξεταζόμενος ασθενής που παραπονείται για διαταραχές της μνήμης, πάσχει από καλοήθη αμνησία των ηλικιωμένων ή από αρχόμενη άνοια, αναστρέψιμη ή μη.
Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι τα διάφορα διαγνωστικά κριτήρια που έχουν προταθεί για την καλοήθη γεροντική αμνησία δεν καλύπτουν όλες τις περιπτώσεις και μόνο η μακρά παρακολούθηση θα βάλει την τελική σφραγίδα της διαγνώσεως“, αναφέρει ο κ. Παπαδημητρίου.
Ασθενείς νεότερης ηλικίας
Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις ασθενών νεότερης κατά κανόνα ηλικίας που παραπονούνται για:
-διαταραχές της μνήμης,
-της προσοχής και της συγκέντρωσης που διακατέχονται από έντονο άγχος και,
-σημεία κατάθλιψης χωρίς να διαπιστώνεται οργανικό νευρολογικό νόσημα.
Οι περιπτώσεις αυτές ανήκουν στην καλούμενη ψευδοάνοϊα που πρέπει να διαγνωσθούν έγκαιρα δεδομένου ότι πρόκειται για θεραπεύσιμες καταστάσεις.
Συμπτώματα ασθενών με ανοϊκά σύνδρομα
Από κλινικής πλευράς οι ασθενείς με ανοϊκά σύνδρομα, εκτός από την διαταραχή της πρόσφατης μνήμης (αδυναμία καταγραφής νέων παραστάσεων και πληροφοριών), εμφανίζουν και άλλα συμπτώματα όπως :
- Έκπτωση από προηγούμενο επίπεδο λειτουργικότητας επαγγελματικά ή κοινωνικά
- Διαταραχή προσανατολισμού στο χώρο και το χρόνο
- Διαταραχή στις κατασκευαστικές δεξιότητες
- Διαταραχή στο λόγο
- Διαταραχή εκτελεστικών λειτουργιών (προγραμματισμός, οργάνωση, κρίση, προσοχή)
- Διαταραχή στην αναγνώριση οικείων αντικειμένων, προσώπων, εαυτού
- Διαταραχές συναισθήματος
- Διαταραχές συμπεριφοράς
- Διαταραχές κινητικότητας
- Ορθοκυστικές διαταραχές.
Διάγνωση
“Η διάγνωση επομένως της άνοιας στηρίζεται στο ιστορικό, την λεπτομερή νευρολογική εξέταση και την εξέταση των ανωτέρων νοητικών λειτουργιών με ειδικές νευροψυχολογικές διαδικασίες.
Θα πρέπει να επιβεβαιώνεται και με σειρά εργαστηριακών εξετάσεων (βιοχημικές, απεικονιστικές, νευροχημικές και γενετικές)“, επισημαίνει ο κ. Παπαδημητρίου.
Η έγκαιρη διάγνωση μιας ανοικής συνδρομής μπορεί να ωφελήσει τον ασθενή επιβραδύνοντας την εξέλιξη της νόσου ή και αναστρέφοντας το αίτιο του ανοϊκού συνδρόμου στις περιπτώσεις που αυτό είναι δυνατό.
Θα βοηθήσει στην οργάνωση της ζωής του ασθενούς αλλά και της οικογενείας του με τελικό όφελος την ποιότητα ζωής του ασθενούς.
Θεραπεία
Σε θεραπευτικό επίπεδο συζητούνται τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα, τα δεσμευτικά των ελευθέρων ριζών, οι νευροτροφικοί παράγοντες, τα οιστρογόνα και οι αναστολείς της χοληνεστεράσης.
Οι μέχρι τώρα θεραπευτικές προτάσεις βοηθούν στην καθυστέρηση της εξέλιξης της νόσου και στην βελτίωση της ποιότητας της ζωής.
Μονοκλωνικά αντισώματα δίνουν ελπιδοφόρα μηνύματα
Μεγάλα ερευνητικά πρωτόκολλα τα οποία βρίσκονται εν εξελίξει και αφορούν την αναχαίτιση της εναπόθεσης των ανώμαλων πρωτεϊνών με την χρήση μονοκλωνικών αντισωμάτων δίνουν ελπιδοφόρα μηνύματα ότι σύντομα θα χρησιμοποιηθούν στην καθημερινή ιατρική πράξη.
Στο Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center λειτουργεί ειδικό εξωτερικό Ιατρείο Μνήμης, όπου εξειδικευμένη ομάδα που αποτελείται από νευρολόγους, νευροψυχολόγους, νευροακτινολόγους και με την υποστήριξη όλων των εργαστηρίων μπορεί να διερευνήσει οποιοδήποτε ασθενή που παραπονείται για διαταραχές μνήμης.
Η θεραπευτική μας ομάδα καταστρώνει σχέδιο και στρατηγική για την διάγνωση και την θεραπευτική προσέγγιση των ασθενών λαμβάνοντας υπ’ όψιν την ατομικότητα του κάθε ασθενή, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και της συμπεριφοράς του.