Η εξασφάλιση και προετοιμασία της τροφής αποτελεί μια από τις κυριότερες καθημερινές ασχολίες του ανθρώπου και αποτελεί προϋπόθεση για την επιβίωσή του.
Όσο όμως απαραίτητη κι αν είναι, όταν η πρόσληψή της, δε γίνεται με σωστό τρόπο, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή διαταραχή.
Παρά το ότι οι διαταραχές διατροφής είναι γνωστές από μακρού, οι 2 πιο σοβαρές από αυτές:
-η ψυχογενής ανορεξία και,
-η ψυχογενής βουλιμία,
έχουν γίνει αντικείμενο προσοχής των επιστημόνων τις τελευταίες δεκαετίες.
Και οι δύο προσβάλλουν κατεξοχήν κορίτσια εφηβικής και νεαρής ηλικίας και παρατηρούνται κατά κανόνα στις δυτικές κοινωνίες, ίσως λόγω των απαιτήσεων για λεπτόσωμη εμφάνιση, που έγινε συνώνυμη με την επιτυχία.
Ψυχογενής ανορεξία:
Η ψυχογενής ανορεξία χαρακτηρίζεται από έντονη και σοβαρή διαταραχή στην αντίληψη της εικόνας σώματος του ίδιου του ατόμου και από ανυποχώρητη επιδίωξη της λεπτότητάς του.
Διακρίνεται σε 2 τύπους:
-στον περιοριστικό και,
-στον υπερφαγικό/καθαρκτικό.
Αίτια εμφάνισης
Η αιτιοπαθογένεια της ψυχογενούς ανορεξίας είναι πολυπαραγοντική.
Τα κορίτσια που την εμφανίζουν, συνήθως έχουν:
-δυσκολία στην έκφραση των συναισθημάτων,
-φόβο ενηλικίωσης,
-τελειοθηρία,
-καταναγκαστικότητα και,
–προσπαθούν να ικανοποιήσουν τους άλλους, κυρίως την μητέρα.
Οι οικογένειες των κοριτσιών με ψυχογενή ανορεξία, εμφανίζουν δυσλειτουργικά φαινόμενα όπως προβλήματα επικοινωνίας, αποφυγή συγκρούσεων, αντίδραση στην αλλαγή, υπερπροστασία..
Στα αρχικά στάδια της ψυχογενούς ανορεξίας, το κορίτσι περιορίζει την πρόσληψη τροφής, μετράει τις θερμίδες που προσλαμβάνει, ενώ συνδέει το χαμηλό σωματικό βάρος με την προσωπική της αξία.
Προτιμά να προετοιμάζει μόνη της το φαγητό, να το κόβει σε μικρά κομματάκια και χρειάζεται πολύ χρόνο για να το καταναλώσει.
Μπορεί να χρησιμοποιεί και άλλες μεθόδους μείωσης του βάρους.
Συνήθως έχει και πολύωρη γυμναστική δραστηριότητα.
Σιγά, σιγά κατά την επιδείνωση της ψυχογενούς ανορεξίας:
– η πρόσληψη τροφής μειώνεται, μέχρι ασιτίας και εμφανίζονται ιατρικές επιπλοκές όπως:
-αμηνόρροια,
-υπόταση,
-διαταραχές νοητικών λειτουργιών
-κ.α. που ολοένα σοβαρεύουν.
Μπορεί να συνυπάρχει και άλλη ψυχική διαταραχή όπως κατάθλιψη, αγχώδης διαταραχή, κάποια διαταραχή προσωπικότητας, ψύχωση.
-Το 47% των πασχόντων από ψυχογενή ανορεξία, παρουσιάζουν με θεραπεία πλήρη ανάρρωση,
–το 33% μερική ύφεση των συμπτωμάτων, ενώ,
–το 20 % μεταπίπτουν σε χρονιότητα.
–Δυστυχώς το 5% από αυτές, χάνουν τη ζωή τους είτε από τις επιπλοκές του υποσιτισμού, είτε από αυτοκτονία.
Για αυτό η ψυχογενής ανορεξία κατατάσσεται στις πλέον επικίνδυνες ψυχικές διαταραχές και υπάρχει ανάγκη έγκαιρης διάγνωσης και αντιμετώπισης από ομάδα ειδικών κάποιες φορές και ενδονοσοκομειακά.
Η θεραπεία η ψυχοθεραπευτική, εστιάζει στο άτομο, αλλά και στην οικογένειά του.
Η ψυχιατρική φαρμακοθεραπεία της ψυχογενούς ανορεξίας είναι συνήθως αντικαταθλιπτική, αλλά μπορεί να χρειαστεί να συνδυαστεί και με άλλες κατηγορίες φαρμάκων.
Ψυχογενής βουλιμία:
Η ψυχογενής βουλιμία χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια κατανάλωσης μεγάλων ποσοτήτων τροφής, με αίσθημα απώλειας ελέγχου πάνω σε αυτή τη συμπεριφορά.
Μετά το επεισόδιο εμφανίζονται αισθήματα ενοχής, θλίψης ή αηδίας για τον εαυτό. Έτσι το άτομο που εμφανίζει ψυχογενή βουλιμία οδηγείται σε επαναλαμβανόμενες αντιρροπιστικές συμπεριφορές, όπως:
-έμετο,
-λήψη καθαρκτικών,
-διουρητικών,
-νηστεία,
-αυξημένη σωματική άσκηση με στόχο την παρεμπόδιση της αύξησης του σωματικού βάρους.
Η αξιολόγηση εαυτού του πάσχοντος από ψυχογενή βουλιμία, βασίζεται κατεξοχήν στο βάρος και στο σχήμα σώματος.
Η πορεία και η πρόγνωση της ψυχογενούς βουλιμίας είναι καλύτερες από αυτές της ανορεξίας.
Η θεραπεία έχει παρόμοια κατεύθυνση.