Σε ανακοίνωσή της η Διεύθυνση Κτηνιατρικής της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, η οποία περιλαμβάνεται στην εγκύκλιο του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, αναφέρει ότι στην Ελλάδα καταγράφηκαν πρόσφατα 3 κρούσματα κροτωνογενούς εγκεφαλίτιδας.
Όπως εξηγείται στην εγκύκλιο, έχουν καταγραφεί – επίσημα- πέντε εγχώρια κρούσματα (Tick-borne Encephalitis TBE) σε ανθρώπους:
-Το ένα στην Ανατολική Μακεδονία το 2014,
-ένα στην Πελοπόννησο το 2015, και,
–κατά την διάρκεια του τρέχοντος έτους, τρία κρούσματα στις Περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας, με τα δύο εξ αυτών να είναι εισαγόμενα και να αφορούν ταξιδιώτες από χώρες της κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης.
Τι γνωρίζουμε για τη νόσο
Η Κροτωνογενής Εγκεφαλίτιδα είναι ιογενής νόσος που οφείλεται σε RNA ιό της οικογένειας Flaviviridae και προσβάλλει τον άνθρωπο και τα ζώα (αγελάδες, αιγοπρόβατα, άλογα, σκύλους, ελάφια, τρωκτικά).
Υπάρχουν 3 αντιγονικοί τύποι του ιού:
-Ο Ευρωπαϊκός,
-Της Άπω Ανατολής και,
-Της Σιβηρίας.
Πως μεταδίδεται ο ιός
Η μετάδοση του πρώτου -Ευρωπαϊκού- προκαλείται κυρίως από τσίμπημα κρότωνος του είδους Ixodes ricinus (είδος τσιμπουριού).
Οι κρότωνες-τσιμπούρια μολύνονται όταν απομυζούν αίμα από ορισμένα είδη μολυσμένων μικρών θηλαστικών και κυρίως μικρών τρωκτικών (κύριοι υποδοχείς του ιού στη φύση), ενώ ο άνθρωπος και τα ζώα μολύνονται από το τσίμπημα μολυσμένου κρότωνα.
Πιο σπάνια, η νόσος δύναται να μεταδοθεί στον άνθρωπο «από μη παστεριωμένο γάλα μολυσμένων αγελάδων και αιγοπροβάτων, από μολυσμένα σφάγια, καθώς και μετά από εργαστηριακή έκθεση».
Με την μόλυνση, προκαλεί στον άνθρωπο και τα ζώα λοιμώξεις που προσβάλλουν το κεντρικό νευρικό σύστημα.
Συγκεκριμένα στον άνθρωπο, η βαρύτητα της νόσου ποικίλλει από ήπια νόσο μέχρι σοβαρή εγκεφαλίτιδα με θανατηφόρο έκβαση, ή μακροχρόνιες νευρολογικές επιπτώσεις.
Συμπτώματα
Περίπου 2/3 των λοιμώξεων στον άνθρωπο είναι ασυμπτωματικές.
-Ένα ποσοστό (περίπου 25%) αναρρώνουν μετά από μερικές εβδομάδες,
–άλλοι υποφέρουν από νοητικές λειτουργικές βλάβες για πολλά χρόνια,
–ορισμένοι προσβάλλονται από συμπτώματα, που επιμένουν με πάρεση σπονδυλικών νεύρων.
Η εξέλιξη της λοίμωξης παρουσιάζει δύο φάσεις:
-Πρώτη φάση:
Εικόνα παρόμοια με εκείνη της γρίπης. με προσωρινό μη ειδικό πυρετό και πόνο στο σώμα για μερικές ημέρες.
Απουσιάζουν συμπτώματα του αναπνευστικού.
Στα παιδιά η συμπτωματολογία είναι ήπια.
Κατά κανόνα, όσο μεγαλύτερης ηλικίας είναι το άτομο, τόσο χειρότερα είναι τα συμπτώματα.
Δεύτερη φάση:
Μετά από 1-3 εβδομάδες στο 25% των ατόμων με τη λοίμωξη εκδηλώνεται συμμετοχή του ΚΝΣ:
–Μηνιγγίτιδα/ μηνιγγοεγκεφαλίτιδα, συνήθως με ήπια συμπτώματα συμπεριλαμβανομένης πυρετικής κίνησης.
–Το 10% περίπου προσβάλλονται από βαριά νόσηση,με έκπτωση του επιπέδου συνείδησης, ίσως ενοχλήσεις από το αναπνευστικό, παρέσεις στην περιοχή της ωμικής ζώνης και νευρολογικά ελλείμματα (κυρίως αταξία, βλεφαρόπτωση, πάρεση οφθαλμικών μυών, διπλωπία, διαταραχές ομιλίας, πάρεση φάρυγγα).
–Στη μετέπειτα πορεία παρουσιάζεται συχνά μία εικόνα, που περιλαμβάνει κόπωση, κεφαλαλγία, διαταραχές συγκέντρωσης, διαταραχές μνήμης, συναισθηματική αστάθεια, τρόμο, διαταραχές ισορροπίας.
–Μακροχρόνια (πολυετή/ μόνιμα) νευροψυχιατρικά συμπτώματα (διαταραχές μνήμης-συγκέντρωσης και μεταβολές προσωπικότητας) εκδηλώνονται στις μισές περίπου των περιπτώσεων,
–μόνιμες παρέσεις σε μυελίτιδα στο 5% περίπου.
–Μόνιμες νευρολογικές βλάβες σε παιδιά (<7 ετών) είναι πολύ σπάνιες.
-Θεραπεία
Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία.
Σε περιπτώσεις με έντονα συμπτώματα παραπομπή σε νοσοκομείο.
Εκδήλωση της νόσου στα ζώα
Στα ζώα η νόσος είναι κυρίως ασυμπτωματική, και αν εκδηλωθεί μπορεί να παρατηρηθούν συμπτώματα από νευρικό σύστημα όπως: αταξία, κυκλικό βάδισμα, τριγμός των δοντιών.
Στον άνθρωπο, στα κλινικά περιστατικά, η περίοδος επώασης είναι συνήθως 7-14 ημέρες (εύρος: 4-28 ημέρες), ενώ σε τροφιμογενή μετάδοση η επώαση είναι μικρότερη (περίπου 4 ημέρες) (ΕΟΔΥ).
Η νόσος ενδημεί στις χώρες της Κεντρικής, Βόρειας και Ανατολικής Ευρώπης με εκατοντάδες έως χιλιάδες καταγεγραμμένα κρούσματα ετησίως, ενώ επεκτείνονται συνεχώς οι περιοχές κυκλοφορίας του ιού.
Όπως εξηγούν οι ειδικοί, αυξημένος κίνδυνος παρατηρείται σε περιοχές όπου μπορεί να βρεθεί:
-μεγάλος αριθμός από κρότωνες και τρωκτικά,
-στην ύπαιθρο,
σε αγροτικές ή ορεινές περιοχές,
-σε αστικές περιοχές με βλάστηση (αστικά πάρκα και κήπους), όπως επίσης και,
-λόγω εργασίας (αγρότες, κτηνοτρόφοι, ξυλοκόποι).
Τα εγχώρια περιστατικά, αφορούσαν άτομα με επαγγελματικές δραστηριότητες αυξημένου κινδύνου (κτηνοτρόφους-βοσκούς)».
Η Διεύθυνση Κτηνιατρικής της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας συμβουλεύει τους εμπλεκομένους επαγγελματίες όπως κτηνίατρους, κτηνοτρόφους, βοσκούς, κυνηγούς να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και να εφαρμόζουν τα μέτρα βιοασφάλειας όπως:
–Προστασία από κρότωνες (τσιμπήματα τσιμπουριών): Απεντομώσεις με τα κατάλληλα σκευάσματα και σωστή συχνότητα διενέργειας τους, καθώς και τακτική αποπαρασίτωση των ζώων.
–Προστασία από τα τρωκτικά: Μυοκτονίες με τα κατάλληλα σκευάσματα και σωστή συχνότητα διενέργειας τους.
–Συντήρηση, καθαρισμός και απολύμανση των χώρων και του εξοπλισμού
–Σωστή επεξεργασία ζωικών προϊόντων (παστερίωση γάλακτος).