Η χαμηλή δόση ασπιρίνης και οι στατίνες αποτελούν κοινά και φτηνά φάρμακα που βοηθούν στην πρόληψη των συχνοτέρων αιτιών εμφράγματος του μυοκαρδίου, δηλαδή των θρομβώσεων και των πλακών χοληστερόλης που εμποδίζουν τη ροή του αίματος στις αρτηρίες της καρδιάς.
Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετές έρευνες που εξέτασαν ποιοι ασθενείς πρέπει να παίρνουν τα παραπάνω φάρμακα και ποιοι όχι.
Ωστόσο, τα δεδομένα για τους ασθενείς άνω των 75 ετών είναι αρκετά περιορισμένα. Διαχρονικά, οι περισσότερες έρευνες περιλαμβάνουν ένα μικρό μόνο αριθμό ασθενών άνω των 75, κυρίως γιατί το ποσοστό των ασθενών αυτών στον γενικό πληθυσμό είναι μικρότερο σε σχέση με αυτό άλλων ηλικιακών ομάδων.
Επίσης, οι ηλικιωμένοι έχουν συνήθως και άλλα χρόνια προβλήματα υγείας, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν περισσότερο από τις ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμάκων.
Οι ηλικιωμένοι παίρνουν κατά μέσο όρο 5 φάρμακα καθημερινά και ο αριθμός αυτός αυξάνεται με την ηλικία.
Η πολυφαρμακία στην τρίτη ηλικία αποτελεί αίτιο ανησυχίας για αρκετούς γιατρούς, ωστόσο οι περισσότεροι χορηγούν τυπικά ασπιρίνη σε όλους τους ασθενείς αυτής της ηλικίας εδώ και δεκαετίες.
Μία έρευνα του 2017 έδειξε ότι το 50% των ηλικιωμένων άνω των 70 ετών παίρνουν καθημερινά ασπιρίνη χωρίς να έχουν ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου.
Ασπιρίνη: Θετικά και αρνητικά
Για τους περισσότερους ασθενείς με ιστορικό εμφράγματος ή εγκεφαλικού επεισοδίου που προκλήθηκε από θρόμβο, η χαμηλή δόση ασπιρίνης καθημερινά μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της επανεμφάνισης των παραπάνω συμβαμάτων.
Κατά συνέπεια, τα οφέλη από τη χορήγηση της ασπιρίνης υπερβαίνουν κατά πολύ τους κινδύνους, δηλαδή τον αυξημένο κίνδυνο αιμορραγίας.
Η αιμορραγία που σχετίζεται με τη λήψη της ασπιρίνης εκδηλώνεται συνήθως με συμπτώματα όπως η παρατεταμένη διάρκεια των εκχυμώσεων και (σπανιότερα) επεισόδια αιμορραγίας από το γαστρεντερικό ή τον εγκέφαλο.
Ωστόσο, για τους ασθενείς που δεν έχουν ιστορικό εμφράγματος ή εγκεφαλικού επεισοδίου, τα οφέλη από τη χρήση της ασπιρίνης πιθανώς δεν υπερβαίνουν τους κινδύνους.
Για τους ηλικιωμένους, η εκτίμηση της αναλογίας οφέλη/κίνδυνοι είναι ακόμα δυσκολότερη.
Με την ηλικία, η ανθεκτικότητα των αγγείων εκπίπτει με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος αιμορραγίας.
Οι ηλικιωμένοι διατρέχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο πτώσεων, κάτι που επίσης μπορεί να προκαλέσει αιμορραγία.
Ως αποτέλεσμα, οι τελευταίες οδηγίες από το American Heart Association και το American College of Cardiology συνιστούν ότι δεν πρέπει να χορηγείται τυπικά ασπιρίνη σε όλους τους ηλικιωμένους άνω των 70.
Ωστόσο, καθώς ο κίνδυνος εμφράγματος αυξάνεται με την ηλικία και ορισμένοι ηλικιωμένοι διατρέχουν υψηλό κίνδυνο, σε αυτούς τα οφέλη από την καθημερινή χορήγηση ασπιρίνης πιθανώς υπερβαίνουν τους κινδύνους.
Πρέπει να τονιστεί, πάντως, ότι όλοι οι ενήλικες (ανεξαρτήτως ηλικίας) πρέπει να συμβουλεύονται τον γιατρό τους πριν ξεκινήσουν τη θεραπεία με ασπιρίνη.
Τι ισχύει για τις Στατίνες
Σύμφωνα με τις παρούσες οδηγίες από τα AHA/ACC τόσο οι ασθενείς με καρδιαγγειακή νόσο όσο και αυτοί που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο γι’ αυτή πρέπει να λαμβάνουν στατίνες.
Οι στατίνες μειώνουν τον κίνδυνο εμφράγματος του μυοκαρδίου ή άλλων σοβαρών καρδιαγγειακών συμβαμάτων κατά 25-40%.
Ωστόσο, όπως συμβαίνει και με την ασπιρίνη, τα δεδομένα σχετικά με τη χρήση στατινών στους ηλικιωμένους άνω των 75 είναι πολύ περιορισμένα.
Μία έρευνα που δημοσιεύτηκε στο European Heart Journal έδειξε ότι η διακοπή των στατινών μετά τα 70 είναι επικίνδυνη.
Οι ερευνητές βασίστηκαν σε δεδομένα από σχεδόν 120.000 ηλικιωμένους άνω των 75 χωρίς ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου που είχαν λάβει στατίνες για τουλάχιστον 2 χρόνια.
Μέσα στα επόμενα 2.4 χρόνια, αυτοί που σταμάτησαν να παίρνουν στατίνες είχαν 33% αυξημένο κίνδυνο να νοσηλευτούν για έμφραγμα του μυοκαρδίου ή εγκεφαλικό επεισόδιο σε σχέση με αυτούς που σταμάτησαν να παίρνουν τα φάρμακα αυτά.
Αρκετοί ασθενείς ανησυχούν για τις ανεπιθύμητες ενέργειες των στατινών, ιδιαίτερα τις μυαλγίες, με αποτέλεσμα να αποφεύγουν τη λήψη των φαρμάκων αυτών.
Αν και η ανεπιθύμητη αυτή ενέργεια μπορεί να εμφανιστεί στο 5-15% των ασθενών που λαμβάνουν στατίνες, η μυαλγία συνήθως υποχωρεί σε χαμηλότερες δόσεις ή με την αλλαγή της στατίνης.
Συνολικά, οι στατίνες σχετίζονται με λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες σε σχέση με την ασπιρίνη, ωστόσο οι περισσότεροι ασθενείς φοβούνται περισσότερο τις πρώτες.
Αν ο σκοπός μας είναι η πρόληψη του εμφράγματος, οι στατίνες αποτελούν πιθανώς μία πιο ασφαλή και πιο αποτελεσματική επιλογή σε σχέση με την ασπιρίνη.