Βιοτεχνολογία

Γονιδιακή διατροφή: Εξερευνώντας τις αποδείξεις

Γονιδιακή διατροφή: Εξερευνώντας τις αποδείξεις

Για να μελετήσουμε αν υπάρχει διασύνδεση μεταξύ γονιδίων και διατροφής πρέπει να κατανοήσουμε τη σχέση του γονιδιώματος ενός ανθρώπου, δηλαδή του γονότυπου,  με τα φυσικά του χαρακτηριστικά, δηλαδή τον φαινότυπο. Είναι αξιοσημείωτο πως παραπάνω από 600 γονίδια, από τα συνολικά περίπου 20.000 που διαθέτει ο άνθρωπος,  έχουν συσχετιστεί με την παχυσαρκία.

Εδώ πρέπει να διευκρινιστεί ότι μία συσχέτιση δεν σημαίνει απαραίτητα σχέση αιτίας-αποτελέσματος. Μερικές εξαιρετικά σπάνιες μεταλλάξεις του DNA όντως οδηγούν σε αυξημένη κατανάλωση τροφής και μετέπειτα παχυσαρκία. Εμπεριστατωμένες μελέτες από πολλά ερευνητικά κέντρα οι οποίες έχουν δημοσιευθεί σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά κι έχουν υποστεί κριτική αλλά έχουν επιβεβαιωθεί ενοχοποιούν μεταλλάξεις σε τρία γονίδια. Συγκεκριμένα του υποδοχέα της Μελανοκορτίνης 4 (MC4R), του υποδοχέα του περοξισώματος γ (PPARG) και της προ-οπιομελανοκορτίνης (POMC). 

Με άλλα λόγια, οι σπάνιες αυτές μεταλλάξεις  επηρεάζουν την όρεξη και κατά συνέπεια την κατανάλωση θερμίδων, πάλι δηλαδή η παχυσαρκία είναι προϊόν της υπερκατανάλωσης τροφής. Παρ’ όλα αυτά, καμία κοινή γενετική παραλλαγή δεν έχει επιβεβαιωθεί ότι παίζει σημαίνοντα ρόλο και προκαθορίζει ποιος θα γίνει παχύσαρκος και ποιος υπέρβαρος.  Επίσης, είναι τεκμηριωμένο από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ότι η παχυσαρκία οφείλεται στην χρόνια υπερκατανάλωση τροφής. Τα ανωτέρω επιβεβαιώνουν  θεμελιώδεις νόμους της επιστήμης όπως ο πρώτος και ο δεύτερος νόμος της θερμοδυναμικής.

Οι γενετικές παραλλαγές που σχετίζονται με την διατροφή είναι ελάχιστες ή άνευ σημασίας. Μία  κοινή γενετική παραλλαγή έχει να κάνει με το φυλλικό οξύ και καθορίζει ποιος άνθρωπος απορροφά καλύτερα τα διαιτητικά συμπληρώματα της βιταμίνης και ποιος τη χημική μορφή που βρίσκεται στην φύση. Προφανώς μια τέτοια γενετική παραλλαγή είναι ασήμαντη και δεν προκαθορίζει την υγεία ή/και την εμφάνιση ενός ανθρώπου.

Άλλες γενετικές παραλλαγές που συσχετίζονται με την δίαιτα είναι η δυσανεξία στην λακτόζη, όπου υπάρχει αδυναμία πέψης του σακχάρου αυτού. Εφόσον η λακτόζη δεν πέπτεται δεν μπορεί να προκαλέσει παχυσαρκία, αφού δεν μπορεί να προσμετρηθεί στο θερμιδικό ισοζύγιο. Ένα άλλο παράδειγμα είναι η φαινυλκετονουρία και αντιμετωπίζεται με αποκλεισμό της φαινυλαλανίνης από την διατροφή του ατόμου. Απ’ ότι είναι προφανές οι αλληλεπιδράσεις της δίαιτας με τα γονίδια είναι υπαρκτές αλλά εξαιρετικά σπάνιες, γι’ αυτό αποτελούν την εξαίρεση, όχι τον κανόνα.

Ένα άλλο επιχείρημα της γονιδιακής διατροφής είναι ότι πολλές ασθένειες όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, η υπέρταση κ.α. οφείλονται αποκλειστικά στη διατροφή ή σε συγκεκριμένες διατροφικές επιλογές. Αυτό αποτελεί ένα τεράστιο επιστημονικό σφάλμα, αφού  αποδεδειγμένα οι ασθένειες αυτές έχουν πολυπαραγοντικά  αίτια.  

Όμως, αξίζει να δούμε τι υποστηρίζει και η άλλη πλευρά:  Μία ελληνική μελέτη ερεύνησε την αποτελεσματικότητα της “γονιδιακής διατροφής” και παρατήρησε ότι προσφέρει μεγαλύτερη απώλεια βάρους συγκρινόμενη με μία συμβατική.

Από μια ψυχολογική σκοπιά,  η γονιδιακή διατροφή δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένας τρόπος άφεσης αμαρτιών: Δεν φταίμε εμείς που παχαίνουμε αλλά κάποια γονιδιακή κατάρα. Ιδιαίτερα σε καταστάσεις όπως η παχυσαρκία, είναι δύσκολο για τον ασθενή να σταθεί με ειλικρίνεια απέναντι στο παρελθόν. Όσοι εμπορεύονται τη γονιδιακή διατροφή το γνωρίζουν αυτό, γι’ αυτό και μετατοπίζουν την ευθύνη στα γονίδια – έτσι οι προσωπικές επιλογές, η ψυχολογία, ο τρόπος ζωής δεν έχουν καμιά σημασία.

Ο Παντελής Κωνσταντουλάκης, PhD  είναι μοριακός βιολόγος-γενετιστής, υπεύθυνος του τμήματος Μοριακής Παθολογίας και Γενετικής, του ιδιωτικού πολυϊατρείου Locus Medicus

Βιοτεχνολογία

04.06.2025

Μας «διαβάζουν» από τον αέρα: Η τεχνολογία που ανιχνεύει ανθρώπους, ζώα και φυτά

Μια νέα τεχνολογία που μοιάζει βγαλμένη από ταινία επιστημονικής φαντασίας είναι ήδη εδώ: το περιβαλλοντικό DNA (eDNA) ανιχνεύει κάθε ζωντανό οργανισμό μέσα από τον αέρα που αναπνέουμε. Στη Φλόριντα, μια απλή σκούπα αέρα αποκαλύπτει την παρουσία αγριόγατων, κροταλιών και ανθρώπων από κάθε γωνιά του κόσμου.Στο Δουβλίνο, ο αέρας «μιλά» – περιέχει ίχνη από κάνναβη, ψυχεδελικά […]

Δημοφιλή

Υγεία
1

Αυτό είναι το θαυματουργό έλαιο που προστατεύει από το Αλτχάιμερ

Kαρδιά
2

Ποιοι είναι οι φυσιολογικοί καρδιακοί παλμοί και ποια τα επικίνδυνα όρια – Πότε πρέπει να ανησυχήσετε

Φάρμακα
3

Ανατροπή δεδομένων στα εμβόλια mRNA: Οι εμβολιασμένοι πεθαίνουν πλέον στις ΗΠΑ από COVID-19

Διατροφή
4

Πετιμέζι: Το καλύτερο φυσικό φάρμακο

Περισσότερα

03.07.2025

Αυτός είναι ο κίνδυνος που «κρύβουν» οι πράσινες πατάτες

Τι είναι η σολανίνη;

03.07.2025

Αυτά είναι τα οφέλη που έχει για την υγεία ο βελονισμός: Σε ποιες παθήσεις βοηθάει και οι πιθανές παρενέργειες

Στοχεύει στην εξισορρόπηση της ροής ενέργειας του σώματος (το λεγόμενο «τσι»)

Νέα έρευνα αποκαλύπτει: Τα επικίνδυνα βακτήρια που τα οικιακά πλυντήρια δεν μπορούν να σκοτώσουν
03.07.2025

Νέα έρευνα αποκαλύπτει: Τα επικίνδυνα βακτήρια που τα οικιακά πλυντήρια δεν μπορούν να σκοτώσουν

Νέα έρευνα αποκαλύπτει: Ποια ηπατίτιδα είναι η πιο επικίνδυνη
03.07.2025

Νέα έρευνα αποκαλύπτει: Ποια ηπατίτιδα είναι η πιο επικίνδυνη

Νέα έρευνα αποκαλύπτει: Η μουσική κατά την οδήγηση μειώνει το άγχος του οδηγού
03.07.2025

Νέα έρευνα αποκαλύπτει: Η μουσική κατά την οδήγηση μειώνει το άγχος του οδηγού

Αυτά είναι τα πέντε προειδοποιητικά σημάδια της σκωληκοειδίτιδας
03.07.2025

Αυτά είναι τα πέντε προειδοποιητικά σημάδια της σκωληκοειδίτιδας

Πόνος στη μέση: Για ποιο λόγο οι διαβητικοί υποφέρουν συχνότερα
03.07.2025

Πόνος στη μέση: Για ποιο λόγο οι διαβητικοί υποφέρουν συχνότερα

Αλλαντικά: Πόσο μπορούν να διατηρηθούν στην κατάψυξη – Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε
03.07.2025

Αλλαντικά: Πόσο μπορούν να διατηρηθούν στην κατάψυξη – Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Τέλος στην τριχόπτωση! Το Νο1 φυσικό σετ για άνδρες & γυναίκες με redensyl & βότανα – Τώρα με ΔΩΡΟ!
03.07.2025

Τέλος στην τριχόπτωση! Το Νο1 φυσικό σετ για άνδρες & γυναίκες με redensyl & βότανα – Τώρα με ΔΩΡΟ!

Ιδρώτας: Τα 5+1 κόλπα για να μην μυρίζει άσχημα το σώμα μας
03.07.2025

Ιδρώτας: Τα 5+1 κόλπα για να μην μυρίζει άσχημα το σώμα μας