Βιοτεχνολογία

Γονιδιακή διατροφή: Εξερευνώντας τις αποδείξεις

Γονιδιακή διατροφή: Εξερευνώντας τις αποδείξεις

Για να μελετήσουμε αν υπάρχει διασύνδεση μεταξύ γονιδίων και διατροφής πρέπει να κατανοήσουμε τη σχέση του γονιδιώματος ενός ανθρώπου, δηλαδή του γονότυπου,  με τα φυσικά του χαρακτηριστικά, δηλαδή τον φαινότυπο. Είναι αξιοσημείωτο πως παραπάνω από 600 γονίδια, από τα συνολικά περίπου 20.000 που διαθέτει ο άνθρωπος,  έχουν συσχετιστεί με την παχυσαρκία.

Εδώ πρέπει να διευκρινιστεί ότι μία συσχέτιση δεν σημαίνει απαραίτητα σχέση αιτίας-αποτελέσματος. Μερικές εξαιρετικά σπάνιες μεταλλάξεις του DNA όντως οδηγούν σε αυξημένη κατανάλωση τροφής και μετέπειτα παχυσαρκία. Εμπεριστατωμένες μελέτες από πολλά ερευνητικά κέντρα οι οποίες έχουν δημοσιευθεί σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά κι έχουν υποστεί κριτική αλλά έχουν επιβεβαιωθεί ενοχοποιούν μεταλλάξεις σε τρία γονίδια. Συγκεκριμένα του υποδοχέα της Μελανοκορτίνης 4 (MC4R), του υποδοχέα του περοξισώματος γ (PPARG) και της προ-οπιομελανοκορτίνης (POMC). 

Με άλλα λόγια, οι σπάνιες αυτές μεταλλάξεις  επηρεάζουν την όρεξη και κατά συνέπεια την κατανάλωση θερμίδων, πάλι δηλαδή η παχυσαρκία είναι προϊόν της υπερκατανάλωσης τροφής. Παρ’ όλα αυτά, καμία κοινή γενετική παραλλαγή δεν έχει επιβεβαιωθεί ότι παίζει σημαίνοντα ρόλο και προκαθορίζει ποιος θα γίνει παχύσαρκος και ποιος υπέρβαρος.  Επίσης, είναι τεκμηριωμένο από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ότι η παχυσαρκία οφείλεται στην χρόνια υπερκατανάλωση τροφής. Τα ανωτέρω επιβεβαιώνουν  θεμελιώδεις νόμους της επιστήμης όπως ο πρώτος και ο δεύτερος νόμος της θερμοδυναμικής.

Οι γενετικές παραλλαγές που σχετίζονται με την διατροφή είναι ελάχιστες ή άνευ σημασίας. Μία  κοινή γενετική παραλλαγή έχει να κάνει με το φυλλικό οξύ και καθορίζει ποιος άνθρωπος απορροφά καλύτερα τα διαιτητικά συμπληρώματα της βιταμίνης και ποιος τη χημική μορφή που βρίσκεται στην φύση. Προφανώς μια τέτοια γενετική παραλλαγή είναι ασήμαντη και δεν προκαθορίζει την υγεία ή/και την εμφάνιση ενός ανθρώπου.

Άλλες γενετικές παραλλαγές που συσχετίζονται με την δίαιτα είναι η δυσανεξία στην λακτόζη, όπου υπάρχει αδυναμία πέψης του σακχάρου αυτού. Εφόσον η λακτόζη δεν πέπτεται δεν μπορεί να προκαλέσει παχυσαρκία, αφού δεν μπορεί να προσμετρηθεί στο θερμιδικό ισοζύγιο. Ένα άλλο παράδειγμα είναι η φαινυλκετονουρία και αντιμετωπίζεται με αποκλεισμό της φαινυλαλανίνης από την διατροφή του ατόμου. Απ’ ότι είναι προφανές οι αλληλεπιδράσεις της δίαιτας με τα γονίδια είναι υπαρκτές αλλά εξαιρετικά σπάνιες, γι’ αυτό αποτελούν την εξαίρεση, όχι τον κανόνα.

Ένα άλλο επιχείρημα της γονιδιακής διατροφής είναι ότι πολλές ασθένειες όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, η υπέρταση κ.α. οφείλονται αποκλειστικά στη διατροφή ή σε συγκεκριμένες διατροφικές επιλογές. Αυτό αποτελεί ένα τεράστιο επιστημονικό σφάλμα, αφού  αποδεδειγμένα οι ασθένειες αυτές έχουν πολυπαραγοντικά  αίτια.  

Όμως, αξίζει να δούμε τι υποστηρίζει και η άλλη πλευρά:  Μία ελληνική μελέτη ερεύνησε την αποτελεσματικότητα της “γονιδιακής διατροφής” και παρατήρησε ότι προσφέρει μεγαλύτερη απώλεια βάρους συγκρινόμενη με μία συμβατική.

Από μια ψυχολογική σκοπιά,  η γονιδιακή διατροφή δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένας τρόπος άφεσης αμαρτιών: Δεν φταίμε εμείς που παχαίνουμε αλλά κάποια γονιδιακή κατάρα. Ιδιαίτερα σε καταστάσεις όπως η παχυσαρκία, είναι δύσκολο για τον ασθενή να σταθεί με ειλικρίνεια απέναντι στο παρελθόν. Όσοι εμπορεύονται τη γονιδιακή διατροφή το γνωρίζουν αυτό, γι’ αυτό και μετατοπίζουν την ευθύνη στα γονίδια – έτσι οι προσωπικές επιλογές, η ψυχολογία, ο τρόπος ζωής δεν έχουν καμιά σημασία.

Ο Παντελής Κωνσταντουλάκης, PhD  είναι μοριακός βιολόγος-γενετιστής, υπεύθυνος του τμήματος Μοριακής Παθολογίας και Γενετικής, του ιδιωτικού πολυϊατρείου Locus Medicus

Δημοφιλή

Υγεία
1

Αυτό είναι το θαυματουργό έλαιο που προστατεύει από το Αλτχάιμερ

Kαρδιά
2

Ποιοι είναι οι φυσιολογικοί καρδιακοί παλμοί και ποια τα επικίνδυνα όρια – Πότε πρέπει να ανησυχήσετε

Φάρμακα
3

Ανατροπή δεδομένων στα εμβόλια mRNA: Οι εμβολιασμένοι πεθαίνουν πλέον στις ΗΠΑ από COVID-19

Διατροφή
4

Πετιμέζι: Το καλύτερο φυσικό φάρμακο

Περισσότερα

09.02.2025

Μηνιγγίτιδα: Πώς μεταδίδεται και ποια τα πρώτα συμπτώματα

Τι να κάνετε στο πρώτο σημάδι μηνιγγίτιδας

09.02.2025

Υγρασία: Η θερμοκρασία στην οποία πρέπει να διατηρείτε το σπίτι για να την αποφύγετε

Η κατάλληλη θερμοκρασία του δωματίου αποτρέπει την εμφάνιση υγρασίας

Νέα έρευνα αποκαλύπτει: Το στρες ρίχνει την άμυνα του οργανισμού για μια εβδομάδα
09.02.2025

Νέα έρευνα αποκαλύπτει: Το στρες ρίχνει την άμυνα του οργανισμού για μια εβδομάδα

Έχετε τριχόπτωση ή θέλετε ενίσχυση της τριχοφυΐας; Δοκιμάστε τη λοσιόν τσουκνίδας με δώρο χειροποίητο σαπούνι!
09.02.2025

Έχετε τριχόπτωση ή θέλετε ενίσχυση της τριχοφυΐας; Δοκιμάστε τη λοσιόν τσουκνίδας με δώρο χειροποίητο σαπούνι!

Γιατρός εξέτασε την επίδραση των επεξεργασμένων τροφίμων στο σώμα – Δείτε τι ανακάλυψε
09.02.2025

Γιατρός εξέτασε την επίδραση των επεξεργασμένων τροφίμων στο σώμα – Δείτε τι ανακάλυψε

Όσα πρέπει να ξέρετε για το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα: Ποιες οι συνήθειες αιτίες και πώς να το προλάβετε
09.02.2025

Όσα πρέπει να ξέρετε για το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα: Ποιες οι συνήθειες αιτίες και πώς να το προλάβετε

Jarlsberg: Αυτό είναι το τυρί που μπορείτε να τρώτε καθημερινά – Μειώνει τη χοληστερόλη
09.02.2025

Jarlsberg: Αυτό είναι το τυρί που μπορείτε να τρώτε καθημερινά – Μειώνει τη χοληστερόλη

Για ποιο λόγο δεν πρέπει να πίνετε αλκοόλ στη διάρκεια πολύωρων πτήσεων
09.02.2025

Για ποιο λόγο δεν πρέπει να πίνετε αλκοόλ στη διάρκεια πολύωρων πτήσεων

Ποιες είναι οι παθήσεις των ματιών που «απειλούν» τους διαβητικούς
09.02.2025

Ποιες είναι οι παθήσεις των ματιών που «απειλούν» τους διαβητικούς

Διαιτολόγος αποκαλύπτει: Αυτά είναι τα φρούτα με την περισσότερη ζάχαρη
09.02.2025

Διαιτολόγος αποκαλύπτει: Αυτά είναι τα φρούτα με την περισσότερη ζάχαρη