Ψυχολογία

Οι ψυχολογικές επιπτώσεις της ανεργίας

Οι ψυχολογικές επιπτώσεις της ανεργίας

Μεγάλος αριθμός επιδημιολογικών μελετών δείχνει μια σημαντική συσχέτιση μεταξύ του φαινομένου της ανεργίας και της αύξησης των ποσοστών των προβλημάτων ψυχικής υγείας.

Επιστημονικές έρευνες καταδεικνύουν ότι οι άνεργοι εκδηλώνουν χαμηλότερα επίπεδα ψυχολογικής ευεξίας και αυτοπεποίθησης σε σχέση με τους συνομηλίκους τους που εργάζονται. Επίσης, μελέτες δείχνουν ότι τα άτομα αυτά έχουν τις διπλάσιες πιθανότητες να παρουσιάσουν ψυχικά προβλήματα απ’ότι άτομα της ίδιας ηλικίας που εργάζονται.

Πιο συγκεκριμένα, φαίνεται ότι η ανεργία:
• αυξάνει τα ποσοστά θνησιμότητας
• επιδρά αρνητικά στην ψυχική υγεία του ατόμου
• μειώνει την ικανοποίηση από τη ζωή
• μειώνει τη συζυγική ή οικογενειακή ποιότητα ζωής
• σχετίζεται σημαντικά με την κατάθλιψη, το άγχος και τα ψυχοσωματικά συμπτώματα
• επιβαρύνει και τη σωματική υγεία του ατόμου

Αξίζει να σημειωθεί ότι, η ανεργία αποτελεί ένα επιβαρυντικό παράγοντα που μπορεί να προκαλέσει τόσο έντονη ψυχολογική δυσφορία, ώστε να επιφέρει βιολογικές αλλαγές στο άτομο. Στα αποτελέσματα μιας αυστριακής μελέτης διαπιστώθηκε ότι τα επίπεδα κορτιζόλης (stress hormone) ήταν αυξημένα σε ένα δείγμα ανέργων κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους της ανεργίας τους. Όσο περνούσε ο καιρός και παρέμεναν άνεργοι, τα επίπεδα κορτιζόλης συνέχισαν να αυξάνονται.

Σε ποιο βαθμό επηρεάζει η ανεργία τις οικογενειακές σχέσεις;
Οι επιπτώσεις της ανεργίας επιφέρουν επιζήμιες αλλαγές στις οικογενειακές σχέσεις και στην ψυχολογική υγεία των συζύγων και των παιδιών. Σχετικές έρευνες αναφέρουν, ότι οι άνδρες που βιώνουν σημαντική οικονομική ζημία παρουσιάζονται ως πιο οξύθυμοι, πιο εκρηκτικοί και σε διαρκή υπερδιέγερση/ένταση.

Αυτή η ψυχοσυναισθηματική αλλαγή των γονιών επηρεάζει αρνητικά και τα παιδιά τους εφόσον οι πατέρες γίνονται πιο τιμωρητικοί. Έτσι, με μεγάλο ενδιαφέρον παρατηρείται ότι αυτή η πατρική συμπεριφορά ενισχύει εκρήξεις θυμού, ευερεθιστότητα και αρνητισμό στα παιδιά, κυρίως στα αγόρια, όπως και κατήφεια, υπερευαισθησία, αισθήματα ανεπάρκειας και μείωση φιλοδοξιών στις έφηβες κοπέλες.

Έχει επίσης βρεθεί αυξημένη καταθλιπτική συμπτωματολογία στις άνεργες άγαμες μητέρες. Οι μητέρες που ήταν καταθλιπτικές τιμωρούσαν πιο συχνά τα έφηβα παιδιά τους. Συχνά, οι τιμωρημένοι έφηβοι, με τη σειρά τους, βίωναν αυξημένη δυσφορία, έντονο άγχος και καταθλιπτικά συμπτώματα.

Πόσο παροδικές ή/και βραχύχρονες είναι οι συνέπειες της ανεργίας για το άτομο;
Είναι πιθανό το φαινόμενο της ανεργίας να μην αποτελεί απλά ένα επεισόδιο στη ζωή ενός ατόμου. Διαχρονικές μελέτες δείχνουν, ότι η ανεργία αποτελεί έναν παράγοντα που επιταχύνει μια σειρά από γεγονότα, τα οποία μπορούν να επηρεάσουν κάποιον στο μέλλον, ακόμη και μετά την εύρεση νέας εργασίας.

Επίσης, φαίνεται ότι ένα άτομο που κάποτε ήταν άνεργος/η διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο να μείνει πάλι άνεργος/η (Occupational Injuries and Illnesses, 2009).

Πώς θα μπορούσε η κοινωνία (οι αρμόδιοι κοινωνικοί φορείς) να υποστηρίξει αποτελεσματικά τον άνεργο; Ποιές θα μπορούσαν να είναι οι πιθανές μελλοντικές προτάσεις για την αποκατάσταση της ψυχικής υγείας ενός ανέργου;
Η ανάγκη του ανέργου να λάβει άμεση και αποτελεσματική θεραπεία, ενώ παράλληλα «προετοιμάζεται» για το ενδεχόμενο της επαναπρόσληψής του, φαίνεται υψίστης σημασίας.

Πολλές θεραπευτικές προσεγγίσεις θα μπορούσαν να φανούν χρήσιμες, όπως η ατομική & ομαδική ψυχοθεραπεία, προγράμματα ψυχο-συναισθηματικής αποκατάστασης, προγράμματα προαγωγής ψυχικής υγείας και φαρμακευτική αγωγή, εάν αυτό είναι απαραίτητο.
Η πρώιμη παρέμβαση δεν στοχεύει μόνον στην έγκαιρη αντιμετώπιση του πραγματικού προβλήματος της ψυχολογικής επιβάρυνσης από την ανεργία, αλλά μπορεί επίσης να χρησιμεύσει μακροπρόθεσμα για να μειωθεί το οικονομικό βάρος για την κοινωνία.

Φυσικά, κανείς δε μπορεί να αμφισβητήσει ότι η «θεραπεία» για το ψυχολογικό κόστος της ανεργίας είναι η εύρεση νέας επαγγελματικής απασχόλησης. Η εργασία είναι ευεργετική για την ψυχική ανάταση του ατόμου.

Έτσι, η συνεργασία των αρμόδιων κοινωνικών υπηρεσιών και φορέων με προγράμματα υγείας, που αφορούν σε θέματα επαγγελματικής απασχόλησης/αποκατάστασης θα μπορούσε να βοηθήσει στην πρόληψη τουλάχιστον μερικών επιβλαβών συνεπειών της ανεργίας για το άτομο και την οικογένεια.

Η προληπτική αυτή παρέμβαση σε ένα κλίμα συνεργασίας θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει να αποτραπούν μερικές από τις επιπτώσεις του φαινομένου στον κοινωνικό ιστό, σε περιπτώσεις μάλιστα που τα ποσοστά ανεργίας είναι αυξημένα.

Δεδομένου ότι ο απώτερος στόχος είναι να επιστρέψουν οι άνεργοι στην παραγωγή με το μικρότερο κόστος για την ψυχική τους υγεία αλλά και την κοινωνία, η ευκαιρία να ξαναβρεθούν σε χώρο εργασίας θα πρέπει να ενθαρρύνεται και να υποστηρίζεται από την κοινωνία με κάθε χρήσιμο τρόπο.

Βασιλική Κ. Μαργέτη, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια, MSc, www.psy-therapy.gr.

Ψυχολογία

08.07.2025

Υπάρχουν 7 τύποι ξεκούρασης – Πώς θα καταλάβετε ποιον χρειάζεστε

Η κοινωνική ανάπαυση σάς επιτρέπει να επανασυνδεθείτε με τον εαυτό σας

08.07.2025

Για ποιο λόγο πρέπει να κάνετε παγωμένο ντους και κάθε πότε

Οι αθλητές εκμεταλλεύονται το κρύο νερό για να κάνουν αποκατάσταση μετά από έναν τραυματισμό

Αυτά είναι 4+1 πράγματα για τα οποία οι άνθρωποι μετανιώνουν περισσότερο στο τέλος της ζωής τους
07.07.2025

Αυτά είναι 4+1 πράγματα για τα οποία οι άνθρωποι μετανιώνουν περισσότερο στο τέλος της ζωής τους

Νέα έρευνα αποκαλύπτει: Η μουσική κατά την οδήγηση μειώνει το άγχος του οδηγού
03.07.2025

Νέα έρευνα αποκαλύπτει: Η μουσική κατά την οδήγηση μειώνει το άγχος του οδηγού

Το σύμπλεγμα του μάρτυρα: Τι είναι και πώς αντιμετωπίζεται
02.07.2025

Το σύμπλεγμα του μάρτυρα: Τι είναι και πώς αντιμετωπίζεται

Εθισμός στο διαδίκτυο: Πώς επιδρά στον εγκέφαλο των εφήβων
02.07.2025

Εθισμός στο διαδίκτυο: Πώς επιδρά στον εγκέφαλο των εφήβων

Έξοδος κινδύνου, πρώτη πόρτα δεξιά – Μάθε πότε να φεύγεις από τη σχέση
26.06.2025

Έξοδος κινδύνου, πρώτη πόρτα δεξιά – Μάθε πότε να φεύγεις από τη σχέση

Νευρική ανορεξία: Πώς συνδέεται με το πρωινό ξύπνημα
25.06.2025

Νευρική ανορεξία: Πώς συνδέεται με το πρωινό ξύπνημα

Αγχώδης προσκόλληση: Όταν αγαπάς με φόβο μην σε αφήσουν
19.06.2025

Αγχώδης προσκόλληση: Όταν αγαπάς με φόβο μην σε αφήσουν

Αλτσχάιμερ: Νευρολόγος αποκαλύπτει τα τρία σημάδια που κανείς δεν υποπτεύεται
12.06.2025

Αλτσχάιμερ: Νευρολόγος αποκαλύπτει τα τρία σημάδια που κανείς δεν υποπτεύεται

Δημοφιλή

Υγεία
1

Αυτό είναι το θαυματουργό έλαιο που προστατεύει από το Αλτχάιμερ

Kαρδιά
2

Ποιοι είναι οι φυσιολογικοί καρδιακοί παλμοί και ποια τα επικίνδυνα όρια – Πότε πρέπει να ανησυχήσετε

Φάρμακα
3

Ανατροπή δεδομένων στα εμβόλια mRNA: Οι εμβολιασμένοι πεθαίνουν πλέον στις ΗΠΑ από COVID-19

Διατροφή
4

Πετιμέζι: Το καλύτερο φυσικό φάρμακο

Περισσότερα

11.07.2025

Άμεση ανακούφιση από πόνους: Δοκιμάστε τα ισχυρά Valsamo & Blue Gel – Διπλή προσφορά 1+1 δώρο!

Οι άμεσες και αποτελεσματικές λύσεις για τους μυϊκούς και αρθριτικούς πόνους

11.07.2025

Ιός Δυτικού Νείλου: Στην Αττική τα τέσσερα πρώτα κρούσματα

Τα περιστατικά αφορούν σε ασθενείς ηλικίας άνω των 65 ετών

Ειδικοί προειδοποιούν: Τα καλλυντικά dupes μπορεί να είναι επικίνδυνα για την υγεία – Περιέχουν περιττώματα
11.07.2025

Ειδικοί προειδοποιούν: Τα καλλυντικά dupes μπορεί να είναι επικίνδυνα για την υγεία – Περιέχουν περιττώματα

Είναι κακό να πίνουμε καφέ με άδειο στομάχι; – Τι λένε οι ειδικοί
11.07.2025

Είναι κακό να πίνουμε καφέ με άδειο στομάχι; – Τι λένε οι ειδικοί

Κόκκινα μάτια: Δείτε ποιες είναι οι 15 πιο συνηθισμένες αιτίες
11.07.2025

Κόκκινα μάτια: Δείτε ποιες είναι οι 15 πιο συνηθισμένες αιτίες

Δείτε πού βρίσκεται το πρώτο και μοναδικό διασυνοριακό νοσοκομείο
11.07.2025

Δείτε πού βρίσκεται το πρώτο και μοναδικό διασυνοριακό νοσοκομείο

Με ψηφιακό βοηθό και ΑΙ πλέον οι νεκροτομές από τους ιατροδικαστές: Ποιες αλλαγές «έρχονται»
11.07.2025

Με ψηφιακό βοηθό και ΑΙ πλέον οι νεκροτομές από τους ιατροδικαστές: Ποιες αλλαγές «έρχονται»

ΕΟΠΠΥ: Προβλήματα στην κατ’ οίκον αποστολή φαρμάκων καταγγέλλουν οι ασθενείς
11.07.2025

ΕΟΠΠΥ: Προβλήματα στην κατ’ οίκον αποστολή φαρμάκων καταγγέλλουν οι ασθενείς

Ρομπότ ολοκλήρωσε για πρώτη φορά στην ιστορία χειρουργική επέμβαση χωρίς ανθρώπινη βοήθεια
10.07.2025

Ρομπότ ολοκλήρωσε για πρώτη φορά στην ιστορία χειρουργική επέμβαση χωρίς ανθρώπινη βοήθεια

Νέα έρευνα: Το γάλα καμήλας μπορεί να μειώσει τη σοβαρότητα του άσθματος που προκαλείται από σκόνη
10.07.2025

Νέα έρευνα: Το γάλα καμήλας μπορεί να μειώσει τη σοβαρότητα του άσθματος που προκαλείται από σκόνη