Ψυχολογία

Κληρονομικές ή επίκτητες οι ψυχικές παθήσεις;

Κληρονομικές ή επίκτητες οι ψυχικές παθήσεις;

Το ζήτημα της κληρονομικότητας των ψυχιατρικών διαταραχών, έχει απασχολήσει εδώ και πολλές δεκαετίες τους ψυχιάτρους και τους γενετιστές. Η αρχικά εμπειρική παρατήρηση ότι οι επόμενες γενεές ατόμων που πάσχουν από κάποια σοβαρή ψυχική διαταραχή, κληρονομούν την ευαλωτότητα ή την προδιάθεση ανάπτυξης ψυχικής νόσου, έχει γίνει αντικείμενο ευρείας έρευνας παγκοσμίως.

Κατά την διάρκεια των διαγνωστικών συνεντεύξεων ενός ασθενούς που αντιμετωπίζει κάποια ψυχική διαταραχή , συχνά εμπεριέχεται η ερώτηση «αν κάποιο από τα μέλη της οικογένειας έχει νοσήσει ψυχιατρικά ή έχει νοσηλευθεί». Η ερώτηση αυτή γίνεται για να ανιχνευθεί η αυξημένη πιθανότητα ψυχιατρικής νοσηρότητας του εξεταζόμενου, διότι υπάρχει ευθεία συσχέτιση της κληρονομικότητας και της πιθανότητας ανάπτυξης ψυχικής διαταραχής.
 
Η κληρονομικότητα ή αλλιώς η γενετική επιβάρυνση του ατόμου, δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο ή αποκλειστικό στην επιστήμη της Ψυχιατρικής. Γνωστή είναι επίσης η γενετική προδιάθεση σε ασθένειες όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, υπέρταση, υπερχοληστεριναιμία, καρκίνος, νόσος Αλτσχάιμερ, καρδιοπάθειες κλπ. και υπάρχει παγκοσμίως μεγάλο ερευνητικό ενδιαφέρον για την πιστοποίηση των γενετικών μηχανισμών που κληρονομούμενοι, πυροδοτούν ή όχι την ανάπτυξη κάποιας παθολογίας στις επόμενες γενιές ανθρώπων.
 
Οι έρευνες αυτές είναι εξαιρετικά σημαντικές, διότι από το αποτέλεσμα τους θα μπορεί κάποια στιγμή στο άμεσο (ελπίζουμε) μέλλον, να μπορούμε με ασφάλεια να προβλέψουμε την πιθανότητα ανάπτυξης παθολογίας σε κληρονομικά επιβαρυμένο άτομο, ώστε να υπάρξουν και οι κατάλληλες παρεμβάσεις σε επίπεδο πρόληψης και υιοθέτησης ενός υγιεινού τρόπου ζωής, ώστε να μειωθούν οι πιθανότητες εκδήλωσης μιας νόσου.
 
Οι έρευνες και τα αποτελέσματα τους είναι επίσης σημαντικές στον σχεδιασμό νέων φαρμάκων, πολύ περισσότερο θεραπευτικά αιτιολογικών (που στοχεύουν δηλαδή στην αιτία ανάπτυξης μια νόσου), παρά συμπτωματολογικών (που στοχεύουν δηλαδή στην μείωση ή εξαφάνιση των συμπτωμάτων μιας νόσου).
 
Η γενετική προδιάθεση ποικίλει από νόσο σε νόσο και σπανίως μιλάμε για βαθμό εκδήλωσης 100%. Για παράδειγμα στην Ψυχιατρική, η συχνότητα της Σχιζοφρένειας στο γενικό πληθυσμό είναι περίπου 1%. Το παιδί ενός σχιζοφρενούς γονέα έχει δώδεκα φορές μεγαλύτερη πιθανότητα ν’ αναπτύξει τη νόσο, ενώ όταν και οι δύο γονείς είναι σχιζοφρενείς η πιθανότητα εμφάνισης σχιζοφρένειας είναι σαράντα φορές μεγαλύτερη από το γενικό πληθυσμό.
 
Η πιθανότητα εμφάνισης σχιζοφρένειας στο μονοζυγωτικό δίδυμο αδερφό ενός σχιζοφρενή ασθενή φτάνει το 50%, είναι δηλαδή πενήντα φορές μεγαλύτερη από το γενικό πληθυσμό (σημειώνεται ότι τα μονοζυγωτικά δίδυμα αδέρφια έχουν πανομοιότυπο DNA).
 
Πρόσφατη μεγάλη γενετική έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Lancet, αφορούσε στην μελέτη 33.332 περιπτώσεων στο φάσμα πέντε ψυχιατρικών διαταραχών – διαταραχή του φάσματος του αυτισμού, διαταραχή ελλειμματικής προσοχής – υπερκινητικότητας, διπολική διαταραχή, μείζων καταθλιπτική διαταραχή και σχιζοφρένεια. Η ομάδα ελέγχου υγιών αποτελείτο από 27.888 άτομα για σύγκριση με την ομάδα των ασθενών.
 
Στην έρευνα μελετήθηκαν τα χρωμοσώματα 3p21 και 10q24, και SNPs που είχαν συσχέτιση με την δραστηριότητα των αντλιών ασβεστίου, CACNA1C και CACNB2. Το ασβέστιο ενέχει σημαντικό ρόλο στην νευροδιαβίβαση, την επικοινωνία δηλαδή των νευρικών κυττάρων μεταξύ τους.
Ανακαλύφθηκε λοιπόν ότι και στις πέντε, διαφορετικές μεταξύ τους ψυχιατρικές καταστάσεις, με διαφορετική συμπτωματολογία, ηλικία εκδήλωσης και πρόγνωση, υπήρχαν κοινά ευρήματα στην λειτουργία των διαύλων ασβεστίου, καταλήγοντας δηλαδή ότι διαφορετικές διαγνώσεις μπορεί να έχουν το ίδιο γενετικό παράγοντα κινδύνου.
 
Υπάρχουν φάρμακα στην αγορά που λειτουργούν στο επίπεδο των διαύλων ασβεστίου και που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της υψηλής αρτηριακής πίεσης Οι ερευνητές είχαν ήδη διατυπώσει από παλιά την υπόθεση ότι θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα για τη διπολική διαταραχή, ακόμη και πριν από τα τρέχοντα ευρήματα.
 
Η γενετική είναι μια ιδιαίτερα σημαντική επιστήμη, που μπορεί να προσφέρει τα μέγιστα στην κατανόηση της αιτιοπαθολογίας των ψυχιατρικών (και όχι μόνο) διαταραχών και να ανοίξει νέους ορίζοντες στην ανάπτυξη εντελώς καινοτόμων φαρμάκων, ενδεχομένως και πολύ περισσότερο αποτελεσματικών. Η επιστημονική κοινότητα αναμένει με μεγάλο ενδιαφέρον τις εξελίξεις.

Η γενετική προδιάθεση όμως, ΔΕΝ σημαίνει ότι το άτομο που την φέρει, θα αναπτύξει οπωσδήποτε νόσο. Υπάρχουν πολλοί ακόμα παράγοντες που θα επηρεάσουν την πυροδότηση μιας παθολογικής κατάστασης, αλλά και πολλοί άλλοι, που θα αποτρέψουν την εκδήλωση μιας νόσου.
 
Εμμανουήλ Πολυζόπουλος
Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπευτής
 

Ψυχολογία

27.11.2023

Ψυχοθεραπεία: Πόσο σημαντική είναι στην εμμηνόπαυση;

Στη σημασία της ψυχοθεραπείας πριν και κατά την διάρκεια της εμμηνόπαυσης αναφέρεται ο η κα Στρατηγούλα Παρασκευοπούλου, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια, Επιστημονικός Συνεργάτης Ελληνικής Εταιρείας Εμμηνόπαυσης. Η ψυχολογική επίδραση της εμμηνόπαυσης H έναρξη της εμμηνόπαυσης μπορεί να φέρει μαζί της μια αίσθηση τεράστιας απώλειας – νεότητας, ελκυστικότητας, θηλυκότητας και για κάποιους μια υπαρξιακή κρίση όπου η […]

16.11.2023

Ο ΠΟΥ προειδοποιεί: «Η μοναξιά απειλεί σοβαρά την δημόσια υγεία»

«Προτεραιότητα για την παγκόσμια υγεία» ανακήρυξε την μοναξιά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ)  και συνέστησε επιτροπή εμπειρογνωμόνων για την καταπολέμησή της. Τα 11 μέλη της Επιτροπής Κοινωνικής Σύνδεσης (Commission on Social Connection) θα αφιερώσουν τα επόμενα τρία χρόνια στην αξιολόγηση των επιστημονικών δεδομένων και στον σχεδιασμό στρατηγικών που θα βοηθούν τους ανθρώπους να διευρύνουν τις […]

Νέα μελέτη αποκαλύπτει: Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο των ανθρώπων που αυτοκτονούν
16.11.2023

Νέα μελέτη αποκαλύπτει: Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο των ανθρώπων που αυτοκτονούν

Έρευνα: Σε ποιες χώρες υπάρχει περισσότερη μοναξιά – Πού βρίσκεται η Ελλάδα
07.11.2023

Έρευνα: Σε ποιες χώρες υπάρχει περισσότερη μοναξιά – Πού βρίσκεται η Ελλάδα

Νέα μελέτη: Ο λιγοστός ύπνος το βράδυ αυξάνει τον κίνδυνο κατάθλιψης
20.10.2023

Νέα μελέτη: Ο λιγοστός ύπνος το βράδυ αυξάνει τον κίνδυνο κατάθλιψης

Διώξτε αποτελεσματικά το στρες και αποφορτιστείτε – Έτσι θα το πετύχετε
24.09.2023

Διώξτε αποτελεσματικά το στρες και αποφορτιστείτε – Έτσι θα το πετύχετε

Πώς να κατακτήσετε την ευτυχία – Τέσσερις πολύτιμες συμβουλές
22.09.2023

Πώς να κατακτήσετε την ευτυχία – Τέσσερις πολύτιμες συμβουλές

Κατάθλιψη: Επτά συνήθειες του τρόπου ζωής που μας προστατεύουν
12.09.2023

Κατάθλιψη: Επτά συνήθειες του τρόπου ζωής που μας προστατεύουν

«Δευτεροφοβία»: Γιατί οι άνθρωποι μισούν τόσο πολύ τις Δευτέρες;
12.09.2023

«Δευτεροφοβία»: Γιατί οι άνθρωποι μισούν τόσο πολύ τις Δευτέρες;

Σας μείωσαν τον μισθό; – Δείτε πως θα διατηρήσετε την ψυχική σας υγεία
10.09.2023

Σας μείωσαν τον μισθό; – Δείτε πως θα διατηρήσετε την ψυχική σας υγεία

Δημοφιλή

Υγεία
1

Αυτό είναι το θαυματουργό έλαιο που προστατεύει από το Αλτχάιμερ

Διατροφή
2

Πετιμέζι: Το καλύτερο φυσικό φάρμακο

Φάρμακα
3

Ανατροπή δεδομένων στα εμβόλια mRNA: Οι εμβολιασμένοι πεθαίνουν πλέον στις ΗΠΑ από COVID-19

Healthy pets
4

20+1 πράγματα που δεν ξέρετε για τα ζώα!

Περισσότερα

30.11.2023

Οι ελληνικές ιατρικές και φαρμακευτικές εταιρείες ξεπερνούν τις προκλήσεις της επέκτασης των επιχειρηματικών ευκαιριών στο εξωτερικό

Του Δημήτριου Τσακούνη

28.11.2023

Δες πώς οι μπανάνες θα σε βοηθήσουν να χάσεις βάρος

Όλοι μας γνωρίζουμε πως οι μπανάνες αποτελούν μια θρεπτική και νόστιμη προσθήκη στη διατροφή μας, ωστόσο εσύ ήξερες ότι μπορούν να σε βοηθήσουν να χάσεις βάρος; Γεμάτες με βασικά θρεπτικά συστατικά όπως φυτικές ίνες, βιταμίνη Β6, βιταμίνη C, κάλιο, μαγνήσιο και μαγγάνιο, οι μπανάνες προσφέρουν μια σειρά από οφέλη για την υγεία, γι’ αυτό και […]

Νέα μελέτη: Το βακτήριο E.coli μπορεί να αναπτύξει ανησυχητικά υψηλή αντοχή στα αντιβιοτικά
28.11.2023

Νέα μελέτη: Το βακτήριο E.coli μπορεί να αναπτύξει ανησυχητικά υψηλή αντοχή στα αντιβιοτικά

Ψυχοθεραπεία: Πόσο σημαντική είναι στην εμμηνόπαυση;
27.11.2023

Ψυχοθεραπεία: Πόσο σημαντική είναι στην εμμηνόπαυση;

Νέα μελέτη αποκαλύπτει: Οι τηλεδιασκέψεις εξαντλούν τον οργανισμό – Τι μπορούμε να κάνουμε
27.11.2023

Νέα μελέτη αποκαλύπτει: Οι τηλεδιασκέψεις εξαντλούν τον οργανισμό – Τι μπορούμε να κάνουμε

Αυτά είναι τα τέσσερα βότανα που θα σας βοηθήσουν να «ρίξετε» τη χοληστερίνη
23.11.2023

Αυτά είναι τα τέσσερα βότανα που θα σας βοηθήσουν να «ρίξετε» τη χοληστερίνη

Ρετινόλη: Με ποια συστατικά μπορούμε να τη συνδυάζουμε και με ποια όχι;
23.11.2023

Ρετινόλη: Με ποια συστατικά μπορούμε να τη συνδυάζουμε και με ποια όχι;

Καρκίνος του στόματος: Δείτε πώς να κάνετε μόνοι σας στο σπίτι αυτοεξέταση – Τα πιο κοινά συμπτώματα
23.11.2023

Καρκίνος του στόματος: Δείτε πώς να κάνετε μόνοι σας στο σπίτι αυτοεξέταση – Τα πιο κοινά συμπτώματα

Μυστηριώδης πνευμονία σαρώνει στην Κίνα και γεμίζει τα νοσοκομεία: Νέα επιδημία ή έλλειψη ανοσίας
23.11.2023

Μυστηριώδης πνευμονία σαρώνει στην Κίνα και γεμίζει τα νοσοκομεία: Νέα επιδημία ή έλλειψη ανοσίας

Μελέτη: Το συστατικό στο βόειο κρέας και τα γαλακτοκομικά που προστατεύει από τον καρκίνο
23.11.2023

Μελέτη: Το συστατικό στο βόειο κρέας και τα γαλακτοκομικά που προστατεύει από τον καρκίνο