Εμβολιασμός έναντι του κορωνοϊού SARS-CoV- 2 για παιδιά 5-11 ετών

Ο κορωνοϊός SARS-CoV – 2 εμφανίστηκε περί τα τέλη Δεκεμβρίου 2019 σε επαρχία της Κίνας προκαλώντας οξύ σύνδρομο αναπνευστικής ανεπάρκειας.

Επεκτάθηκε με ιδιαίτερη ταχύτητα σε όλον τον πλανήτη αναγκάζοντας τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να κηρύξει κατάσταση πανδημίας.

Τον φρενήρη ρυθμό μετάδοσης του ιού ακολούθησε μαραθώνιος αγώνας των ερευνητών σε όλο τον κόσμο.

Ταχύτατα χαρτογραφήθηκε το γονίδισμα του ιού, μελετήθηκε η ανοσολογικότητα των δομικών του πρωτεϊνών, εφαρμόσθηκαν πρωτοποριακές τεχνικές, εκδιώχθηκε η παρασκευή αντιικών φαρμάκων, μονοκλωνικών αντισωμάτων και επιτεύχθηκε η παραγωγή ασφαλών και πρωτοποριακών εμβολίων.

Η αποτελεσματικότητα και ασφάλειά τους μελετήθηκε σε δεκάδες χιλιάδες μάρτυρες, και μέσα σ’ ένα χρόνο άρχισε ο εμβολιασμός των ηλικιακά ευάλωτων ατόμων.

“Από τότε σε αρθρογραφία μου είχα υποστηρίξει την άποψη ότι ο εμβολιασμός των παιδιών θα ήταν σημαντικό βήμα στον έλεγχο της μεταδοτικότητας της νόσου στην κοινότητα“, αναφέρει ο κ. Ανδρέας Φρετζάγιας, Καθηγητής Παιδιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιστημονικός Σύμβουλος Διοίκησης, Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών, ενώ αναφέρει:

Οι λόγοι που οδήγησαν στον εμβολιασμό ήδη από την ηλικία των 5 ετών στηρίζονται στις ακόλουθες διαπιστώσεις:

1. Χωρίς αμφιβολία και τα παιδιά νοσούν με COVID-19 όπως και οι ενήλικες και μάλιστα είναι δυνατόν: α) να νοσήσουν σοβαρά και να απαιτηθεί ακόμα και νοσηλεία στο Νοσοκομείο, β) να παρουσιάσουν επιπλοκές άμεσα αλλά και καθυστερημένα (long COVID-19), γ) να γίνουν φορείς μετάδοσης στο στενό οικογενειακό, ευρύτερα στο κοινωνικό και στο σχολικό περιβάλλον. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, με στατιστικά δεδομένα από τις 21.10.21 μέχρι τέλος του έτους υπολογίσθηκε ότι η νόσος COVID-19 ανήκει στα 10 πρώτα νοσήματα σε θνητότητα για τις ηλικίες 5-11 ετών. Σε ό,τι αφορά τις σοβαρές επιπλοκές κύρια θέση κατέχουν το πολυσυστηματικό φλεγμονώδες σύνδρομο, ανάλογο του συνδρόμου αγγειίτιδας Kawazaki με εκδηλώσεις από την καρδία, τους πνεύμονες, τους νεφρούς, τον εγκέφαλο, τα μάτια, το δέρμα και το γαστρεντερικό σύστημα, η μυοπερικαρδίτιδα και, με τελευταίες παρατηρήσεις, η ανάπτυξη διαβήτη τύπου Ι ή ΙΙ (στις ηλικίες <18 ετών)
2. Τα εμβολιασμένα για COVID-19 παιδιά προφυλάσσουν από νόσηση παιδιά και ενήλικες που έχουν αντένδειξη εμβολιασμού ή που ο εμβολιασμός, λόγω υποκείμενων νοσημάτων, δεν προσφέρει τη μέγιστη δυνατή προφύλαξη
3. Τα εμβολιασμένα παιδιά, ακόμη και αν τελικά νοσήσουν, θα είναι ασυμπτωματικά ή ολιγοσυμπτωματικά, κατά κανόνα δεν θα χρειαστούν νοσοκομειακή νοσηλεία και δεν θα κινδυνεύσουν σε μονάδες εντατικής νοσηλείας
4. Τα εμβολιασμένα παιδιά θα συνεχίσουν τις σχολικές και εξωσχολικές δραστηριότητες.

Είναι σκόπιμο να σημειωθεί ότι ανεμβολίαστα παιδιά ηλικίας 2-5 ετών:

-θα πρέπει να φορούν μάσκα όταν βρίσκονται σε κλειστούς  χώρους ή,

-με άτομα που δεν ανήκουν στο άμεσο οικογενειακό περιβάλλον.

“Προς ενημέρωση πάντως, ευρίσκονται έρευνες σε εξέλιξη για πλήρη εμβολιασμό των παιδιών ηλικίας μικρότερης των 5 ετών με θετικά αποτελέσματα από πλευράς αποτελεσματικότητας και ασφάλειας.

Γενική αρχή για την χορήγηση κάθε εμβολίου είναι η ασφάλειά του.

Ιδιαίτερα για το εμβόλιο COVID-19 έχουν προηγηθεί εξονυχιστικές μελέτες με δεκάδες χιλιάδες μάρτυρες και παράλληλη παρακολούθηση της συμπεριφοράς των εμβολιασμένων από τους κατά τόπους και κυρίως τους διεθνείς φορείς, όπως είναι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, το κέντρο ελέγχου των νόσων στις ΗΠΑ, η συμβουλευτική Επιτροπή εμβολιασμών κλπ.

Ακόμη, υπέρ της εξαιρετικής ασφάλειας του εμβολίου συνηγορεί ο τεράστιος αριθμός δόσεων του εμβολίου, μετρούμενος σε δισεκατομμύρια, που έχει χορηγηθεί σε παιδιά και ενήλικες σε όλο τον κόσμο σε μία μόνο χρονιά”, σημειώνει ο κ. Φρετζάγιας.

Σχετικά με την εκ γένει χορήγηση του εμβολίου και για την συγκεκριμένη ηλικία 5-11 ετών, μπορούν να γίνουν οι ακόλουθες παρατηρήσεις :

1. Το εμβόλιο που έχει έγκριση για την ηλικία 5-11 ετών είναι μόνο της εταιρίας Pfizer-BioNTech τεχνολογίας mRNA σε λιποανοσωματίδια και σε δόση 10μg και όγκο 0,2ml. Χορηγείται ενδομυϊκά στον δελτοειδή μυ ή την προσθιοπλάγια θέση των μηρών, ως βασικός εμβολιασμός, σε 2 δόσεις με μεσοδιάστημα 3 εβδομάδων (21 ημέρων ). Αυτή τη στιγμή δεν έχει εγκριθεί επίσημα πρόσθετη ή συμπληρωματική (additional) δόση (3η) στο βασικό εμβολιασμό. Σε εξέλιξη μελέτες φαίνεται να εισηγούνται και στις ηλικίες 5-11 ετών τη χορήγηση πρόσθετης δόσης. Τούτο συνάγεται από το γεγονός ότι η ανοσολογική απάντηση δε φαίνεται να διαφοροποιείται αισθητά ανάλογα με τις ηλιακές ομάδες. Ακόμη όμως και αν δεχθούμε ότι ο μέσος γεωμετρικός τίτλος αντισωμάτων που επιτυγχάνεται με τον βασικό εμβολιασμό στην παιδική και εφηβική ηλικία είναι υψηλότερος, η εκθετική έκπτωση ακολουθεί  την ίδια συμπεριφορά. Εκτός και αν στηριχθούμε στην κλινική παρατήρηση, ότι η νόσος COVID-19 στις νεότερες ηλικίες διαδράμει ηπιότερα προκειμένου να δικαιολογηθεί η παράλειψη της.
2. Το χορηγούμενο εγκεκριμένο εμβόλιο για τις ηλικίες 5-11 ετών εξαιρετικά σπάνια ενοχοποιείται για σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες. Γενικά η ασφάλεια του κρίνεται απολύτως αποδεκτή.
3. Οι περιπτώσεις μυοκαρδίτιδας ή και περικαρδίτιδας είναι εξαιρετικά σπάνιες έως και απίθανες. Σε πρόσφατη μελέτη στο Ισραήλ που περιέλαβε 44.000 παιδιά ηλικίας 5-11 ετών διαπιστώθηκαν 2 περιπτώσεις κλινικά ήπιας μυοκαρδίτιδας. Οι ούτως ή αλλιώς σπάνιες περιπτώσεις φαίνεται να αφορούν εφήβους ηλικίας 12-17 ετών και με επίπτωση 5 περιπτώσεις ανά 100.000 εμβολιασθέντες εφήβους μετά τη 2η δόση.
4. Οι σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις, τύπου αναφυλαξίας, παρατηρούμενες σπάνια, όπως και στα λοιπά εν χρήσει εμβόλια, είναι ακόμη σπανιότερες στο εμβόλιο  Pfizer-BioNTech.
5. Δεν είναι δυνατή από βιολογικής πλευράς και δεν έχει παρατηρηθεί νόσηση από COVID-19 μετά την χορήγηση του ομόλογου εμβολίου.
6. Το εμβόλιο δεν είναι βιολογικά δυνατόν να επηρεάσει τη γονιμότητα.
7. Η χορηγούμενη δόση του εμβολίου δεν σχετίζεται με το βάρος του εμβολιασμένου αλλά με την ηλικιακή ομάδα στην οποία ανήκει.
8. Τα συστατικά του εμβολίου Pfizer-BioNTech για τις ηλικίες 5-11 ετών είναι τα ίδια με του εμβολίου εφήβων/ενηλίκων. Το εμβόλιο όμως αυτών των ηλικιών δεν χρησιμοποιείται σε ηλικίες 5-11 ετών.

Οι ανεπιθύμητες ενέργειες μετά τον εμβολιασμό είναι σπάνιες και διακρίνονται σε:

-τοπικές (πόνος, ερυθρότητα, οίδημα) στη θέση της ένεσης, και,

-γενικές ή,

-συστηματικές (κόπωση, κεφαλαγία, μυαλγίες, πυρετός, ναυτία, φρικία).

Η διάρκειά τους είναι βραχεία και οι τοπικές αντιμετωπίζονται με κρύες κομπρέσες,  ενώ οι γενικές με χορήγηση αντιπυρετικού εξαιρούμενης της ασπιρίνης η όποια πρέπει να αποφεύγεται μέχρι την ηλικία των 18 ετών.

Στις αντενδείξεις του εμβολιασμού περιλαμβάνονται:

α) σοβαρή αλλεργική αντίδραση σε προηγούμενη δόση του εμβολίου

β) σοβαρή διαγνωσμένη αντίδραση σε κάποιο από τα συστατικά του εμβολίου.

Στα προληπτικά μέτρα του εμβολιασμού περιλαμβάνονται:

α) προσωρινή αναστολή του εμβολιασμού στη διάρκεια σοβαρού οξέος νοσήματος

β) εξοπλισμός και ετοιμότητα για αντιμετώπιση άμεσης οξείας αλλεργικής αντίδρασης που επισυμβαίνει εντός 4 ωρών

γ) παραμονή για 30 λεπτά στον εμβολιαστικό χώρο σε καθιστή ή κατακεκλιμένη θέση για 15 λεπτά προς αποφυγή βαγοτονικού επεισόδιού

δ) παραμονή για 30 λεπτά στον εμβολιαστικό χώρο σε άτομα με ιστορικό αναφυλαξίας οποιασδήποτε αιτιολογίας.

“Είναι σημαντικό να τονισθεί ότι ο εμβολιασμός επιβάλλεται σε κάθε άτομο ηλικίας μεγαλύτερης των 5 ετών ανεξάρτητα από το ιστορικό νόσησης, συμπτωματικής ή ασυμπτωματικής από τον ιό SARS -COV -2.

Προηγούμενος έλεγχος για προσδιορισμό τίτλου αντισωμάτων δεν συνιστάται.

Δεδομένα από πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι το εμβόλιο μπορεί να χορηγηθεί με ασφάλεια σε άτομα με προηγούμενη COVID-19 νόσηση.

Δεν πρέπει να διαφεύγει ότι η επαναλοίμωξη, αν και μικρή ως πιθανότητα, είναι δυνατή λόγω σταδιακής έκπτωσης της ανοσολογικής ετοιμότητας αποδιδόμενη σε διαχρονική μείωση του τίτλου αντισωμάτων.

Επίσης, άτομα νοσήσαντα παρουσιάζουν ετερογένεια στην ανοσολογική τους ετοιμότητα αντίθετα με τα εμβολιασμένα που επιδεικνύουν αντισωματική ομοιογένεια”, τονίζει ο κ. Φρετζάγιας.

Πρόσθετα, επιδημιολογικές παρατηρήσεις υποστηρίζουν την άποψη ότι ο εμβολιασμός μετά από λοίμωξη COVID-19 ελαττώνει τον κίνδυνο επαναλοίμωξης ακόμη και αν στην κοινότητα κυκλοφορούν ποικίλες παραλλαγές του ιού και τούτο σχετίζεται με επαυξημένη ανοσολογική απάντηση μετά τον εμβολιασμό.

Ιδιαίτερης αξίας είναι η παρατήρηση ότι τα εμβόλια κατά του ιού SARS -COV -2 δεν προσφέρουν προφύλαξη μετά την έκθεση.

Για το λόγο αυτό άτομο που ήρθε σε άμεση επαφή με πάσχοντα πρέπει να εμβολιασθεί μετά το τέλος της καραντίνας και άτομο που έχει νοσήσει εμβολιάζεται μετά την κλινική αποδρομή της νόσου.

Τονίζεται με έμφαση ότι η μέγιστη προστασία από το εμβόλιο εκδηλώνεται 2 εβδομάδες μετά την ολοκλήρωση του βασικού εμβολιασμού.

Δεδομένου του φόβου που τα παιδιά αντιμετωπίζουν, τα εμβόλια είναι σκόπιμο να προετοιμάζονται κατάλληλα από τους γονείς:

α) για το τι πρόκειται να γίνει

β) την προστασία που παρέχουν τα εμβόλια ώστε να διατηρήσουν τις δραστηριότητες τους, τις φιλίες, τα σπορ, τις γιορτές, τις διακοπές

γ) τη στιγμιαία διάρκεια του πόνου.

“Τέλος, συμβουλεύουμε τους γονείς να μην χορηγούν αντιπυρετικά ή παυσίπονα φάρμακα πριν το εμβόλιο”, καταλήγει ο κ. Φρετζάγιας.