Τα παιδιά θα πρέπει να μαθαίνουν απο πολύ νωρίς να αυτοπροστατεύονται έναντι των κακόβουλων και σε αυτό μπορούν να τα βοηθήσουν μόνο οι γονείς τους. Αν το παιδί αρχίζει να εκπαιδεύεται απο την ηλικία των 3 ετών τότε οι πιθανότητες να μπορεί να αντιδράσει σωστά στο μέλλον αυξάνονται κατακόρυφα. Σωματική επαφή:
Η αγκαλιά είναι μία απο τις πιο σημαντικές μορφές σωματικής επαφής που έχει ένα παιδί με άλλα άτομα ή παιδιά.
Είναι σημαντικό το παιδί να αισθάνεται την ελευθερία του να δεχτεί ή να μη δεχτεί την αγκαλιά κάποιου, είτε αυτός είναι μέλος της οικογένειας είτε άγνωστος είτε είναι ένα παιδί.
Ένα παιδί που οι γονείς θα του μάθουν να αγκαλιάζει όλους (ενήλικες ή παιδιά) έτσι ώστε να είναι ευγενικό, δεν θα μάθει να ακούει το ένστικτό του για το πότε θέλει να το αγκαλιάζουν και πότε όχι.
Έτσι εάν κάποιος αργότερα του ζητήσει να το αγκαλιάσει, ακόμα και αν το ένστικτό του του λέει όχι, ίσως πεί ναι έτσι ώστε να είναι ευγενικό.Για αυτό το λόγο είναι σημαντικό να μήν πιέζονται τα παιδιά να αγκαλιάζουν κάποιον εάν εκείνα δεν το θέλουν ή είναι διστακτικά.
Υπακοή, υποχωρητικότητα, συμμόρφωση με κανόνες:
Ένα παιδί που θα μάθει να υπακούει τυφλά κανόνες που του δίνονται, δεν αντιστέκεται ποτέ, δεν λέει ποτέ όχι ή δεν αισθάνεται την ελευθερία να πεί όχι – θα δυσκολευτεί περισσότερο αργότερα στο να αντιδράσει όταν χρειαστεί να παρακούσει κανόνες που πιθανώς θα του δοθούν απο κακόβουλα άτομα ή παιδιά.Υπάρχει ανάγκη λοιπόν το «όχι» ενός παιδιού να είναι αποδεκτό απο τους γονείς και οι εντολές που δίνονται σε αυτό να περιέχουν κάποια εναλλακτική πρόταση την οποία αυτό μπορεί να επιλέξει.Έτσι ένα παιδί θα γνωρίζει ότι του επιτρέπεται/ότι μπορεί να πεί «όχι».
Φόβος
Ένα παιδί του οποίου ο φόβος μειώνεται απο το περιβάλλον του με σχόλια όπως “μή φοβάσαι, γιατί φοβάσαι, δεν υπάρχει λόγος, δεν είναι τίποτα” μαθαίνει να καταπιέζει τον φόβο του. Έτσι όταν βρεθεί σε μία κατάσταση που θα του προκαλέσει φόβο, αντί να τον αντιμετωπίσει, θα τον καταπιέσει και δεν θα αντιδράσει καθόλου.Υπάρχει ανάγκη λοιπόν όταν ένα παιδί φοβάται, να το βοηθάμε να αντιμετωπίζει αυτό το φόβο ακόμα και με συμβολικό παιχνίδι. Αν πεί: “Φοβάμαι ένα δράκο είναι εκεί πίσω απο το μαξιλάρι!!!”
Μπορείτε να πείτε:
“Που εκεί? ναι! τον είδα! λοιπόν κάτσε να βγάλουμε τα μαγικά μας ραβδιά και να τον διώξουμε!! άκατα μάκατα σούκουτου μπέ άμπε φάμπε βγέ – και θα τον διατάξουμε και να φύγει – πες το μαζί μου ! “άμπε …φάμπε…. Δράκε φύγε ! Δεν θέλω να μείνεις εδώ!”
Επίσης είναι σημαντικό όταν φοβάται κάποια δραστηριότητα να μήν υπάρχει πίεση να συμμετάσχει ή εάν φοβάται κάποιον άνθρωπο να μην υπάρχει πίεση να τον συμπαθήσει (φυσικά είναι καλό να υπάρχει κάποια συζήτηση για το θέμα έτσι ώστε να διερευνηθεί για το αν ο φόβος είναι μεγάλος ή μικρός και για το αν ξεπερνιέται με κάποια αλλαγή πρακτική – λιγότερα παιδιά, λιγότερος θόρυβος, λίγο πιό μακριά κτλ).
Δεν μου αρέσει:
Ένα παιδί που δεν ερωτάται απο τους γονείς του τι του αρέσει και δεν έχει την δυνατότητα επιλογής ανάμεσα σε δύο π.χ. πράγματα (πχ «θέλεις να φάς μπρόκολο ή καρότο?» «θέλεις να φορέσεις κόκκινο ή μπλέ μπλουζάκι») δεν θα συνηθίσει να ρωτάει και τον εαυτό του αν κάτι του αρέσει. Αν ένα παιδί γνωρίζει τί του αρέσει και τί όχι, τότε θα μπορέσει να προχωρήσει σε ένα ναί ή ένα όχι αργότερα.
Υπάρχει λοιπόν η ανάγκη οι γονείς να λαμβάνουν υπόψη τους με ερωτήσεις και επιλογές, τις προτιμήσεις του παιδιού τους και να τις υποστηρίζουν.
Εργαλεία που τα παιδιά μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να βοηθήσουν τον εαυτό τους
Φωνή:
Η φωνή είναι ένα εργαλείο που μπορεί να φοβίσει/τρομάξει ένα παιδί ή έναν ενήλικα και πιθανώς να τον κάνει να ξανασκεφτεί αυτό που επιχειρεί να κάνει. Μία πάρα πολύ συχνή κατάσταση που πολλά παιδιά κάποια στιγμή αντιμετωπίζουν (είτε στον παιδικό σταθμό είτε στην παιδική χαρά):
Ένα παιδί 3 ετών δέχεται επίθεση απο κάποιο άλλο που θέλει να του πάρει το παιχνίδι και παρόλες τις λεκτικές παροτρύνσεις («όχι, σταμάτα δεν μου αρέσει») το παιδί αυτό ή ο ενήλικας δεν σταματάει το τράβηγμα ή το σπρώξιμο ή το χτύπημα.
Ο γονέας μπορεί να δείξει στο παιδί του πως εκείνο μπορεί να σταματήσει κάποιον με την φωνή του, με ένα παιχνίδι σαν και αυτό:
Μπορείτε να πείτε: «η φωνή μας είναι πολύ δυνατή» «Πάμε (κάπου που να μήν ενοχλούν οι δυνατές φωνές) να δούμε πόσο δυνατή είναι?»
«Να φωνάξω με όλη μου τη δύναμη? Ή θελεις εσύ να φωνάξεις πρώτα?»
«Διάλεξε τι λέξη θα πούμε ή δείξε την με το δάχτυλό σου (πχ ασανσέρ)»
Πείτε και την λέξη «σταμάτα», «όχι, δεν μου αρέσει»
Κάντε διαγωνισμό ποιός θα την πεί ποιό γλυκά και μετά πιό θυμωμένα, πιό δυνατά και πιο σιγά, όπως και ποιός θα τρομάξει ποιόν.
Μήν διστάσετε να υπερβάλλετε στις εκφράσεις σας. Ο στόχος είναι το παιδί σας να νιώσει την δύναμη της φωνής του.
Δύναμη:
Μιλήστε στο παιδί σας για τους μύες του σώματος και πως αυτοί λειτουργούν και μας δίνουν την δύναμή μας.
Όταν θέλουν να σταματήσουν κάποιον και παρόλες τις παροτρύνσεις και φωνές εκείνος δεν σταματάει – τότε μπορούν να χρησιμοποιήσουν την δύναμή τους για να να τον απομακρύνουν.
Δείξτε στο παιδί σας πως μπορεί να τεντώσει το χέρι του με δύναμη προς τα εμπρός για να απομακρύνει ένα άλλο παιδί.
Κάντε ότι είσαστε εσείς το παιδί και πείτε του να προσπαθήσει να σας σπρώξει – έτσι ώστε να δεί πόση δύναμη έχει.
Ενημέρωση:
Ένα παιδί που δεν γνωρίζει ότι ενας άνθρωπος μπορεί να είναι κακόβουλος, μπορεί να μήν σκεφτεί να αρνηθεί σε κάποια παρότρυνση – ειδικά αν αυτή αρχικά φαίνεται αθώα.
Ενημερώστε το για το ότι:
υπάρχουν άνθρωποι (λίγοι ευτυχώς) που μπορεί να είναι κακόβουλοι.
Εάν του ζητήσει κάποιος κάτι που εκείνο δεν θέλει να κάνει ή του φαίνεται λάθος, έχει το δικαίωμα να αρνηθεί.
Για τον λόγο του ότι αυτοί δεν είναι πάντα άνθρωποι που είναι άγνωστοι, μήν αναφέρετε την λέξη “ξένος”, “άγνωστος” – παραπέμπει στο ότι δεν κινδυνεύει ποτέ απο κάποιον τον οποίον γνωρίζει ή μπορεί να έχει δεί μιά δυό φορές στη γειτονιά.
Είναι αποδεδειγμένο στατιστικά ότι παιδιά τα οποία δεν είναι ενημερωμένα για τον ενδεχόμενο κίνδυνο απο άλλους ενήλικες, είναι τα συχνότερα θύματα κακόβουλων ατόμων.
Πηγές: The Child Protection Handbook