Πολλοί γονείς αναρωτιούνται εάν το διάβασμα νωρίς στη βρεφική ηλικία έχει ως αποτέλεσμα τα παιδιά να γίνονται εξυπνότερα.
Για τον λόγο αυτό, κάποιοι περνούν, από αρκετό έως πολύ χρόνο, στο να διαβάζουν στα μωρά τους παιδικά βιβλία πριν τον ύπνο.
Ακόμα περισσότερο, κάποιες μητέρες διαβάζουν φωναχτά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, «εκπαιδεύοντας» το μωρό που θα έρθει σε λίγο καιρό στη ζωή τους.
Έχει τελικά η διαδικασία αυτή κάποιο όφελος στην ψυχοκινητική εξέλιξη των παιδιών;
Με βάση διάφορες έρευνες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα, αυτή η συνήθεια είναι πολύ αποδοτική σε ότι αφορά την ανάπτυξη του εγκεφάλου των παιδιών.
Πλαστικότητα του εγκεφάλου σημαίνει ότι εκτός από το γενετικό υπόβαθρο που έχει κληρονομήσει το κάθε παιδί από τους γονείς του, υπάρχουν και περιβαλλοντικοί παράγοντες, που ειδικά τον πρώτο χρόνο ζωής (χωρίς να υποτιμάται και η σημασία των επόμενων ετών), είναι καθοριστικοί για την ανάπτυξη πολύπλοκων νευρωνικών συνάψεων που καθορίζουν τη μελλοντική νευροαναπτυξιακή εξέλιξη του παιδιού.
Άρα οι γονείς μπορούν να παρέμβουν στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού τους από πολύ νωρίς.
Η ανάπτυξη του λόγου είναι ιδιαίτερα σημαντική και καθοριστική για την πορεία που θα ακολουθήσει το παιδί αργότερα στο σχολείο.
Οι ειδικοί προτείνουν την ανάγνωση βιβλίων όσο πιο νωρίς γίνεται, ήδη από την νεογνική ηλικία.
Αλλά και να μην έχετε αρχίσει ακόμα, ποτέ δεν είναι αργά.
Η ανάγνωση στην βρεφική ηλικία έχει συσχετισθεί με την ανάπτυξη πιο πλούσιου λεξιλογίου και με καλύτερη ικανότητα ανάγνωσης αλλά και γραφής ήδη από την ηλικία των 4 ετών, δηλαδή πριν το νηπιαγωγείο.
–Πότε είναι καλύτερα να ξεκινήσω να διαβάζω βιβλία στο παιδί μου;
Οι ειδικοί απαντούν ότι όταν τα βρέφη ανοίγουν τα μάτια τους και αρχίζουν να επικοινωνούν/αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον γύρω τους, τότε είναι η καλύτερη στιγμή για την έναρξη ανάγνωσης βιβλίων.
Ακόμα και όταν είναι λίγων μηνών αρχίζουν σταδιακά να «μαθαίνουν» λέξεις.
Το πιο βασικό είναι ότι μέχρι το πρώτο έτος, τα μωρά έχουν μάθει όλους τους ήχους που είναι απαραίτητοι για να αρχίσουν να μιλάνε.
Στα μωρά κάτω του έτους, είναι προτιμότερο να χρησιμοποιούνται βιβλία, όπου εκτός από την οπτική επαφή να συνυπάρχει και η αισθητηριακή συμμετοχή της αφής και της ακοής.
Έτσι, όταν τα βρέφη χρησιμοποιούν όλες τις αισθήσεις, όραση, ακοή, αφή, η διαδικασία της μάθησης είναι πιο ευχάριστη και κατ’ επέκταση πιο αποδοτική.
Στην ηλικία 4-6 μηνών τα βρέφη αρχίζουν να δείχνουν ενδιαφέρον για βιβλία, από τους 6 μήνες αρχίζουν να αντιλαμβάνονται τα αντικείμενα που αναπαρίστανται στις εικόνες και από την ηλικία των 12 μηνών αρχίζουν να γυρίζουν σελίδες, να δείχνουν τα αντικείμενα στο βιβλίο και να αναπαράγουν τους ήχους που τους λέμε.
Ακόμα περισσότερο, είναι σημαντικό για τα παιδιά όλων των ηλικιών να περνούν καθημερινά χρόνο στον οποίο η ανάγνωση βιβλίων να αποτελεί μέρος του χρόνου χαλάρωσης και ξεκούρασής τους.
Λαμβάνοντας υπόψιν ότι η μάστιγα της σημερινής κοινωνίας είναι ο εθισμός των παιδιών στην οθόνη (τηλεόραση, τάμπλετ, κινητά), όπου περνούν άπειρο χρόνο, με αποτέλεσμα την πτώση της ακαδημαϊκής τους επίδοσης, τις διαταραχές συμπεριφοράς και κοινωνικοποίησης, είναι πολύ σημαντικό να μάθουμε τα παιδιά από πολύ μικρή ηλικία να αγαπούν το βιβλίο.
Της Φλώρας Τζιφή Παιδίατρος Επιμελήτρια Β’ Παιδιατρικής Κλινικής του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών