Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους κάποιος κάνει δίαιτα. Ωστόσο στην προσπάθεια αυτή δεν πρέπει να υπονομεύσει την υγεία του, ούτε τη σχέση του με το φαγητό, προειδοποιούν βρετανοί διαιτολόγοι.
Αν θέλετε να χάσετε βάρος, αντισταθείτε σθεναρά σε οποιαδήποτε δίαιτα υπόσχεται γρήγορη απώλεια των περιττών σας κιλών. Οι υποσχέσεις αυτές κατά κανόνα δεν είναι ρεαλιστικές, δεν αποδίδουν και – το κυριότερο – σχετίζονται με κάποιου βαθμού κίνδυνο για την υγεία.
Την προειδοποίηση αυτή απευθύνει η Βρετανική Διαιτητική Εταιρεία (BDA), η ένωση των Βρετανών διαιτολόγων. Όπως εξηγεί, πολλοί άνθρωποι επιλέγουν κάποια «δίαιτα αστραπή» για να χάσουν βάρος, αλλά αυτού του είδους οι δίαιτες συχνά κρύβουν παγίδες. Ο ίδιος κίνδυνος υπάρχει συνήθως και με τις δίαιτες της μόδας ή των διασήμων.
Όλες αυτές οι δίαιτες συνήθως υπόσχονται γρήγορη απώλεια βάρους με ελάχιστη προσπάθεια, αλλά χωρίς να υπάρχουν ισχυρά επιστημονικά δεδομένα που να υποστηρίζουν τους ισχυρισμούς τους. Κάποιες από αυτές μπορεί να είναι πολύ αυστηρές, επιτρέποντας ελάχιστα τρόφιμα ή ασυνήθιστους συνδυασμούς τροφίμων.
Άλλες μπορεί να επιτρέπουν κατανάλωση ορισμένων τροφίμων σε συγκεκριμένες ώρες. Ή μπορεί να περιλαμβάνουν πανάκριβα και αχρείαστα τρόφιμα, συστατικά ή/και διατροφικά συμπληρώματα.
Ποιο είναι το πρόβλημα
Πολλές δίαιτες αστραπή οδηγούν αρχικά σε απώλεια βάρους. Ωστόσο το βάρος που χάνεται συνήθως είναι άπαχη μυϊκή μάζα και υγρά, αντί για σωματικό λίπος. Επομένως, το όποιο αδυνάτισμα είναι ανθυγιεινό.
Πρόβλημα συνιστά επίσης το γεγονός ότι οι δίαιτες αστραπή συνήθως είναι στερητικές. Όταν δαιμονοποιούνται ολόκληρες ομάδες τροφίμων και αναγκάζεται κάποιος να αγνοεί τα μηνύματα πείνας και κορεσμού που του δίνει ο οργανισμός του, μόλις σταματήσει τη δίαιτα θα ξαναπαχύνει αμέσως.
Έτσι αρχίζει ένας φαύλος κύκλος που τελικά μπορεί να επηρεάσει τη σχέση του με το φαγητό. Θα του δημιουργήσει επίσης ένα αίσθημα αποτυχίας, καθώς θα αποκομίσει την αίσθηση ότι αδυνατεί να διαχειριστεί το βάρος του με μόνιμο και υγιεινό τρόπο.
Πως θα καταλάβετε ποιες δίαιτες δεν είναι υγιεινές
Οι ειδικοί της BDA συνιστούν να μείνουμε μακριά από κάθε δίαιτα η οποία:
- Υπόσχεται σίγουρη απώλεια βάρους χωρίς να χρειαστεί να αλλάξουμε κάτι στον τρόπο ζωής μας. Σε αυτό συμπεριλαμβάνονται και οι δίαιτες που απαιτούν συγκεκριμένα χάπια, λοσιόν ή άλλα βοηθήματα.
- Υπόσχεται γρήγορη απώλεια βάρους (πάνω από 1 κιλό την εβδομάδα), όπως η δίαιτα keto
- Συνιστά τρόφιμα ή συστατικά που «καίνε λίπος». Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η δίαιτα του γκρέιπ φρουτ και οι δίαιτες με εκχυλίσματα πράσινου τσαγιού ή κετόνες από βατόμουρα
- Συνιστά αποφυγή ή σοβαρό περιορισμό ολόκληρης ομάδας τροφίμων. Αυτά μπορεί να είναι οι υδατάνθρακες, τα γαλακτοκομικά ή βασικά τρόφιμα όπως το σιτάρι. Η δίαιτα paleo και η δίαιτα με χαμηλούς υδατάνθρακες είναι ενδεικτικά παραδείγματα.
- Συνιστά υποκατάσταση τροφίμων ή ομάδων τροφίμων με ακριβά συμπληρώματα, «μοναδικά» συστατικά ή ειδικά προϊόντα
- Προάγει την μονοφαγία (π.χ. η δίαιτα της λαχανόσουπας) ή την αποφυγή όλων των μαγειρευτών φαγητών (δίαιτα των ωμών τροφίμων)
- Συνιστά να προσαρμόζεται η διατροφή στα γονίδια ή στην ομάδα αίματος
- Υποδηλώνει ότι έχετε περιττά κιλά επειδή πάσχετε από κάποια «τροφική αλλεργία» ή «λοίμωξη από μύκητες»
- Συνιστά «αποτοξίνωση» ή αποφυγή συγκεκριμένων συνδυασμών τροφίμων (π.χ. φρούτα μαζί με το φαγητό)
Ποιες άλλες δίαιτες πρέπει να αποφεύγετε
Η BDA τονίζει ότι πρέπει να αποφεύγουμε και κάθε δίαιτα που:
- Βασίζεται σε ισχυρισμούς ότι μπορούμε να ζήσουμε χωρίς φαγητό ή καταναλώνοντας μόνο υγρά γεύματα
- Δεν βασίζεται σε επιστημονικά δεδομένα πέρα από μερικές «αληθινές προσωπικές ιστορίες» ή/και μία μεμονωμένη μελέτη
- Απαιτεί κατανάλωση μη ρεαλιστικών ποσοτήτων από ορισμένα τρόφιμα (π.χ. τσίλι)
- Εστιάζεται μόνο στην εμφάνιση και όχι στα οφέλη στην υγεία, θέτοντας αυστηρούς κανόνες
- Απαιτεί αγορά συγκεκριμένων προϊόντων ή συμπληρωμάτων
- Συνιστά κατανάλωση μη εδώδιμων προϊόντων (π.χ. βαμβάκι)
- Συνιστά το ίδιο διατροφικό πρόγραμμα σε όλους, χωρίς να λαμβάνει υπ’ όψιν τις ειδικές ανάγκες κάθε οργανισμού
- Βασίζεται σε «μυστικά» που οι γιατροί «δεν έχουν ανακαλύψει ακόμα» ή που «δεν θέλουν να τα μάθετε»
- Υπαινίσσεται ότι η διατροφή μπορεί να αλλάξει τη χημεία του σώματος
- Παρερμηνεύει τις ιατρικές εξετάσεις ή τον τρόπο λειτουργίας του οργανισμού (π.χ. αλκαλική δίαιτα, δίαιτα του κολλαγόνου)
- Προωθείται ως «δίαιτα ευεξίας», αλλά στην πραγματικότητα απαιτεί αυστηρό περιορισμό του φαγητού (π.χ. δίαιτα clean eating)
«Να θυμάστε, αν κάτι ακούγεται πολύ καλό για να είναι αληθινό, πιθανότατα δεν είναι», υπογραμμίζει η BDA. Και συνιστά, αν θέλετε να αδυνατίσετε σωστά και μόνιμα, να συμβουλευθείτε έναν πιστοποιημένο διαιτολόγο.