Ο διαβήτης τείνει να γίνει ένα παγκόσμιο πρόβλημα υγείας, μια τάση που τείνει να κυριαρχήσει στις δυτικές κοινωνίες. Προβλέπεται ότι το ποσοστό των ενηλίκων που πάσχουν από διαβήτη τύπου 2 θα υπερβεί το επίπεδο του 30% μέσα στα επόμενα 50 χρόνια.
Η παχυσαρκία θεωρείται ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου σύμφωνα με τον Ιωάννη Πολίτη, Καθηγητή Φυσιολογίας Θρέψεως/Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, για την ανάπτυξη του διαβήτη καθώς η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο περισσότερο από ενενήντα φορές. Είναι, επομένως, σημαντικό να καθοριστεί αν υπάρχουν τρόφιμα που μπορεί να αποτρέψουν ή να καθυστερήσουν την εμφάνιση του διαβήτη και των συναφών επιπλοκών της νόσου.
Επιδημιολογικά στοιχεία που συνδέουν την κατανάλωση σόγιας ως αποτρεπτικού παράγοντα για την εμφάνιση διαβήτη τύπου 2 περισσότερο απαντώνται κυρίως σε Ασιατικές χώρες. Η μεγαλύτερη κατανάλωση τρόφιμων με σόγια ήταν αντιστρόφως ανάλογη με την παρουσία διαβήτη τύπου 2 σε άνδρες και σε γυναίκες κινεζικής καταγωγής στη Σιγκαπούρη.
Η κατανάλωση σόγιας ήταν αντιστρόφως ανάλογη με τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 σε μεσήλικες κινέζες γυναίκες (Μελέτη της Σαγκάης). Αντιθέτως, μελέτη της Οργανισμού Δημόσιας Υγείας στην Ιαπωνία (Japan Public Health Study) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρχε κανένα πλεονέκτημα από την κατανάλωση σόγιας σχετικά με τον κίνδυνο ανάπτυξης του διαβήτη .
Ωστόσο, η κατανάλωση σόγιας ήταν αντιστρόφως ανάλογη με τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 σε υπέρβαρες Γιαπωνέζες γυναίκες. Επόμενη μελέτη που διεξήχθη στη Χαβάη (Hawaii Multiethnic Cohort Study) δεν έδειξε καμία προστατευτική επίδραση της κατανάλωσης σόγιας στον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη στον πληθυσμό. Ωστόσο, τα ποσοστά πρόσληψης σόγιας στη Χαβάη είναι χαμηλότερα από τα αντίστοιχα σε χώρες της Ασίας . Συνεπώς, τα επιδημιολογικά στοιχεία δεν είναι απολύτως σαφή αλλά αρκετές μελέτες που πραγματοποιήθηκαν σε Ασιατικές χώρες συνδέουν τη σόγια ως αποτρεπτικό παράγοντα εμφάνισης διαβήτη τύπου 2.
Οι Kwak και συνεργάτες ανέφεραν ότι τα πεπτιδικά συμπληρώματα σόγιας βελτίωσαν τον έλεγχο των επιπέδων γλυκόζης σε άτομα με προ-διαβητική συμπεριφορά καθώς και σε πρόσφατα διαγνωσμένα άτομα με διαβήτη τύπου 2. Ένα διατροφικό γεύμα σόγιας βελτίωσε τον έλεγχο της γλυκόζης σε διαβητικούς ασθενείς . Η κατανάλωση σόγιας βελτίωσε το προφίλ των λιπιδίων σε ενήλικες με διαβήτη τύπου 2 , αλλά δεν είχε καμία επίδραση στην έκκριση ινσουλίνης σε μετα-εμμηνοπαυσιακές γυναίκες χωρίς διαβήτη και δεν βελτίωσε τον γλυκαιμικό έλεγχο και την ευαισθησία στην ινσουλίνη σε κινέζες γυναίκες με προ-διαβητική συμπεριφορά ή με πρόσφατα διαγνωσμένο αλλά χωρίς θεραπευτική αγωγή διαβήτη.
Συμπερασματικά, η σόγια είναι ένα τρόφιμο που συμβάλει σε ένα πιο υγιεινό τρόπο ζωής. Η επίδραση της στον διαβήτη δεν είναι απολύτως σαφής αλλά αρκετές μελέτες αποδίδουν ευεργετικές ιδιότητες όσον αφορά την αποτροπή της εμφάνισης και των συμπτωμάτων που συνδέονται με τον διαβήτη τύπου 2.