Αρκετοί ασθενείς που παρουσίασαν συμπτώματα όπως μυαλγίες, αίσθημα κόπωσης ή πυρετό μετά τη χορήγηση της 2ης δόσης των εμβολίων της COVID-19 έχουν εκφράσει ήδη ανησυχίες σχετικά με τις ανεπιθύμητες ενέργειες που μπορεί να παρουσιάσουν όταν κληθούν να κάνουν την ενισχυτική δόση των εμβολίων, η οποία θα χορηγηθεί πιθανώς μέσα στους επόμενους μήνες.
Σήμερα, τα δεδομένα που έχουμε για την ασφάλεια και αποτελεσματικότητα της ενισχυτικής δόσης δείχνουν ότι η χορήγηση της τελευταίας προκαλεί παρόμοιες ή ηπιότερες ανεπιθύμητες ενέργειες σε σχέση με τις 2 προηγούμενες δόσεις.
Παρόμοιες με τις ανεπιθύμητες ενέργειες από τις 2 πρώτες δόσεις
Όπως συνέβη και με τις πρώτες δύο δόσεις των εμβολίων, οι ανεπιθύμητες ενέργειες από την ενισχυτική δόση παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλομορφία.
Μία έρευνα από τη Μεγάλη Βρετανία, για παράδειγμα, είχε διαπιστώσει ότι:
-περίπου το 22% των ασθενών παρουσίασαν συστηματικές ανεπιθύμητες ενέργειες όπως:
-αίσθημα κόπωσης,
-κεφαλαλγία ή,
-ρίγος, μετά τη χορήγηση της 2ης δόσης του εμβολίου της Pfizer.
–Το 68% παρουσίασε μόνο τοπικές αντιδράσεις, όπως:
-άλγος ή,
-ευαισθησία στο σημείο της έγχυσης.
Όλοι οι ασθενείς που έχουν κάνει ήδη 3η δόση σήμερα ανέφεραν λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες συγκριτικά με τις δύο προηγούμενες δόσεις.
Την περασμένη εβδομάδα η Pfizer και η BioNTech ανακοίνωσαν τα αποτελέσματα μίας κλινικής δοκιμής φάσης 3, η οποία εξετάζει τη χορήγηση 3ης δόσης 4-8 μήνες μετά τη 2η.
Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες στους εθελοντές της έρευνας ήταν:
-το άλγος στο σημείο της έγχυσης,
-το αίσθημα κόπωσης,
-η κεφαλαλγία,
-οι μυαλγίες,
-οι αρθραλγίες και,
-το ρίγος.
Όπως ανέφεραν στην ανακοίνωσή τους οι δύο εταιρίες, οι παραπάνω ανεπιθύμητες ενέργειες εμφανίστηκαν στην ίδια, ή χαμηλότερη συχνότητα συγκριτικά με τις προηγούμενες δόσεις του εμβολίου.
Τα αποτελέσματα της παραπάνω κλινικής δοκιμής δεν έχουν δημοσιευτεί ακόμα σε ένα περιοδικό με peer-review.
Συνεχίζονται οι κλινικές δοκιμές για την 3η δόση
Στις 30 Αυγούστου, αντιπρόσωπος της Pfizer υποστήριξε ότι η εταιρία θα έχει περισσότερα δεδομένα τα οποία μπορεί να μοιραστεί με το CDC στα τέλη Σεπτεμβρίου-αρχές Οκτωβρίου.
Η εταιρία ανακοίνωσε ότι έχει ήδη υποβάλει δεδομένα στο FDA για την 3η δόση του εμβολίου της, προκειμένου το τελευταίο να λάβει έγκριση για τις ηλικίες άνω των 16 ετών.
Οι δύο δόσεις του εμβολίου της Pfizer έχουν ήδη λάβει έγκριση για αυτές τις ηλικίες.
Τον Αύγουστο, το FDA ενέκρινε τη χορήγηση 3ης δόσης των mRNA εμβολίων σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς.
Οι τελευταίοι, όπως κρίθηκε, χρειάζονται μία επιπλέον δόση των εμβολίων, καθώς οι 2 δόσεις δε επαρκούν για να προκαλέσουν επαρκή ανοσιακή απόκριση από το ανοσοποιητικό σύστημα.
Μία άλλη πρόσφατη μελέτη από το Ισραήλ εξέτασε την αποτελεσματικότητα της 3ης δόσης του εμβολίου της Pfizer/BioNTech σε ηλικιωμένους άνω των 60 ετών.
Το Ισραήλ έχει ήδη ξεκινήσει να εμβολιάζει με 3η δόση τον παραπάνω πληθυσμό από τα τέλη Ιουλίου.
Οι επιστήμονες της μελέτης διαπίστωσαν ότι η 3η δόση μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο σοβαρής COVID-19, ωστόσο δεν δημοσίευσαν δεδομένα σχετικά με τις ανεπιθύμητες ενέργειες που μπορεί να προκαλέσει.
Η παραπάνω μελέτη δεν έχει περάσει ακόμα από peer-review.
–Η Moderna και η Johnson & Johnson διεξάγουν επίσης κλινικές μελέτες που εξετάζουν την αποτελεσματικότητα και ασφάλεια της ενισχυτικής δόσης των εμβολίων τους, ωστόσο προς το παρόν δεν έχουν δημοσιεύσει δεδομένα.
Αυτή τη στιγμή φαίνεται ότι όσοι έκαναν το εμβόλιο της Johnson & Johnson θα χρειαστούν ενισχυτική δόση, ωστόσο θα πρέπει να περιμένουμε τη δημοσίευση σχετικών δεδομένων για να γνωρίζουμε με βεβαιότητα αν και πότε θα χορηγηθούν.
-Τι ισχύει για τις σπάνιες αλλά σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες
Οι περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες των mRNA εμβολίων (Pfizer, Moderna) ή των εμβολίων με αδενοϊό (Johnson & Johnson, AstraZeneca) είναι ήπιες και έχουν μικρή διάρκεια.
Ωστόσο, σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν και σοβαρότερες ανεπιθύμητες ενέργειες.
–Τόσο το εμβόλιο της Pfizer όσο και αυτό της Moderna μπορεί να προκαλέσουν μυοκαρδίτιδα ή περικαρδίτιδα (κυρίως σε άνδρες νεαρής ηλικίας).
Ωστόσο, σύμφωνα με δεδομένα που δημοσίευσε το CDC στις 30 Αυγούστου, οι παραπάνω ανεπιθύμητες ενέργειες αντιμετωπίστηκαν με την κατάλληλη θεραπεία στους περισσότερους ασθενείς.
Προφανώς, θα πρέπει να τονιστεί στο σημείο αυτό ότι ο κίνδυνος μυοκαρδίτιδας σε μία λοίμωξη με τον SARS-CoV-2 είναι πολλαπλάσιος σε σχέση με τον εμβολιασμό.
Το γεγονός αυτό επιβεβαιώθηκε τόσο από μία προδημοσίευση, όσο και από μία μεγάλη έρευνα από το Ισραήλ που δημοσιεύτηκε στο New England Journal of Medicine.
Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις ειδικών, η πιθανότητα να εμφανιστεί η παραπάνω ανεπιθύμητη ενέργεια είναι πολύ χαμηλότερη συγκριτικά με τις προηγούμενες 2 δόσεις των συγκεκριμένων εμβολίων.
–Στα εμβόλια της Johnson & Johnson και AstraZeneca, η σπάνια αλλά σοβαρή ανεπιθύμητη ενέργεια που μπορεί να εμφανιστεί είναι η θρόμβωση με χαμηλά επίπεδα αιμοπεταλίων.
Η παραπάνω ανεπιθύμητη ενέργεια εμφανίζεται συνήθως σε γυναίκες 18-49 ετών.
Προς το παρόν δεν υπάρχουν δεδομένα που να δείχνουν ότι υπάρχει περίπτωση να εμφανιστεί η παραπάνω ενέργεια σε ενισχυτικές δόσεις των παραπάνω εμβολίων.
Πηγή: Αντώνιος Δημητρακόπουλος – Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center
