Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του ανθρώπινου σώματος και είναι τελικά, στόχος για τον SARS-CoV-2.
Ενώ στην αρχή οι επιστήμονες νόμιζαν ότι πρόκειται για ιό που προσβάλλει το αναπνευστικό, στη συνέχεια φάνηκε ότι προσβάλλει και το γαστρεντερικό, το αιμοποιητικό, το νευρολογικό, το δερματολογικό, το καρδιαγγειακό και το ουροποιητικό σύστημα.
Οι δερματολογικές εκδηλώσεις της COVID-19 μπορεί να είναι αποτέλεσμα:
-της ανοσολογικής απάντησης στη λοίμωξη,
-είτε συνέπεια άλλων εκδηλώσεων της νόσου (πορφύρα λόγω διαταραχών της πήξης),
-είτε λόγω της φαρμακευτικής αγωγής από τα φάρμακα που χορηγούνται για τη θεραπεία της νόσου,
-είτε να αποτελούν τη επιδείνωση μιας προϋπάρχουσας δερματοπάθειας.
Επισημαίνεται πως οι δερματολογικές εκδηλώσεις της νόσου έχουν προγνωστική αξία καθώς κάποιες απ’ αυτές σχετίζονται με βαριά νόσο COVID-19.
Τα παραπάνω ανέφερε ο Δερματολόγος- Αφροδισιολόγος, επίκουρος καθηγητής στην Α’ Πανεπιστημιακή Κλινική ΑΠΘ κ. Ευστράτιος Βακιρλής, σε ανακοίνωση, με θέμα «Δερματικές εκδηλώσεις κατά τη λοίμωξη με COVID-19», την οποία παρουσίασε στο 7ο Πανελλήνιο Συνέδριο Εφαρμοσμένης Φαρμακευτικής, που διοργάνωσε ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης.
«Ενώ η πρώτη κινεζική ανακοίνωση περιέγραφε ότι τα δερματολογικά εξανθήματα στη νόσο Covid είναι περίπου 0,2%, φτάσαμε στην ιταλική ανακοίνωση, όπου αναφέρεται ότι τα δερματολογικά εξανθήματα εμφανίζονται στο περίπου 20% των ασθενών.
Τα εξανθήματα αυτά είναι έξι: το χειμετλώδες εξάνθημα, ένα κηλιδοβλατιδώδες /ιλαροειδές εξάνθημα, το κνιδωτικό εξάνθημα, το φυσσαλιδώδες, τα αγγειακά εξανθήματα και το πορφυρικό εξάνθημα”, ανέφερε ο κ. Βακιρλής.
Οι δερματικές εκδηλώσεις στο νόσο COVID-19, τις περισσότερες φορές είναι καλοήθεις και αυτοπεριοριζόμενες.
Υπάρχουν όμως και σοβαρές εκδηλώσεις, όπως είναι:
-η τύπου αγγειίτιδας, και,
-το πορφυρικό εξάνθημα, οι οποίες έχουν ιδιαίτερη προγνωστική αξία, ανάλογα με το είδος του εξανθήματος.
“Όσο πιο αγγειακή είναι η βλάβη, τόσο σοβαρότερη θα είναι και η νόσος.
Για τις περισσότερες απ’ αυτές τις δερματικές εκδηλώσεις, η θεραπεία είναι είτε με κορτικοστεροειδή είτε συστηματικά κορτικοστεροειδή και υπομονή μέχρι να περάσει ο χρόνος για να υποχωρήσουν», επεσήμανε ο κ. Βακιρλής.
Οι δερματικές εκδηλώσεις ως προγνωστικός δείκτης
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μελέτης από την Αγγλία, που δημοσιεύτηκε στο «British Journal of Dermatology», στο πλαίσιο της οποίας τον Ιούνιο του 2020 απάντησαν σε ερωτηματολόγια 11.500 πολίτες, φάνηκε ότι υπάρχει μεγαλύτερη επίπτωση του εξανθήματος σε ασθενείς που βγαίνουν θετικοί στη νόσο COVID-19 και μάλιστα το ποσοστό τους είναι υψηλότερο ακόμη και από τον πυρετό.
-Το 17% των ερωτηθέντων είχαν εξάνθημα πριν την εκδήλωση της νόσου,
-το 47% συγχρόνως με την έναρξη της νόσου, και,
-το 35% μετά την αποδρομή της νόσου.
Μάλιστα, το 21% των ερωτηθέντων απάντησαν ότι το εξάνθημα ήταν το μοναδικό σύμπτωμα που είχαν.
«Σε αυτή τη μελέτη φαίνεται ότι τρία είναι τα συχνότερα εξανθήματα, όπως τα παρουσίασαν οι ίδιοι οι ασθενείς.
Είναι κυρίως το κηλιδοβλατιδώδες εξάνθημα στο 41%, το κνιδωτικό στο 30% και οι βλάβες στα άκρα, δηλαδή το χειμετλώδες στο 23%.
Η μέση διάρκεια των εξανθημάτων αυτών ήταν περίπου 13 μέρες.
Απ’ αυτή τη μελέτη αποδεικνύεται ότι το εξάνθημα και επομένως οι δερματικές εκδηλώσεις θα πρέπει να περιλαμβάνονται στη λίστα με τα ύποπτα συμπτώματα για τη διάγνωση της νόσου ώστε να μπορέσουμε να έχουμε τον καλύτερο έλεγχο και τη διαχείριση των ασθενών», σημείωσε ο κ. Βακιρλής.
Όσον αφορά τον χρόνο εμφάνισης των δερματικών εκδηλώσεων σε σχέση με την COVID-19, ο κ. Βακιρλής ανέφερε ότι “υπάρχουν δερματολογικά νοσήματα που εμφανίζονται στην αρχή, όπως είναι το κνιδωτικό και το φυσσαλιδώδες εξάνθημα, ενώ στο τέλος εμφανίζεται το χειμετλώδες εξάνθημα και ενδιάμεσα όλα τα υπόλοιπα“.
Εμφάνιση πορφυρικού εξανθήματος σημαίνει νοσηλεία από κορωνοϊό
Για τη συσχέτιση των δερματολογικών εκδηλώσεων με τη βαρύτητα της νόσου, ο κ. Βακιρλής επισήμανε:
“Όσοι παρουσιάζουν χειμετλώδες εξάνθημα έχουν πιθανότητα 16% μόνο να νοσηλευτούν, στη μέση βαρύτητα της νόσου εμφανίζεται το φυσσαλιδωδες, το κηλιδοβλατιδώδες και το κνιδωτικό εξάνθημα και η πιθανότητα να νοσηλευτούν ήταν από 22-45%, ενώ αυτοί που εμφανίζουν πορφυρικό εξάνθημα, η πιθανότητα να νοσηλευτούν ήταν 100%.
Πρόσφατα δημοσιεύτηκε και η συστηματική ανασκόπηση από όλες τις δερματικές εκδηλώσεις της νόσου COVID-19, όπου αποδεικνύεται περίτρανα -όπως ανέφερε ο κ. Βακιρλής- ότι:
-απ’ όσους είχαν χειμετλώδες εξάνθημα, το 82% θα είχαν ήπια νόσο,
-απ’ όσους είχαν τα υπόλοιπα εξανθήματα, δηλαδή το κνιδωτικό, το φυσσαλιδώδες και το κηλιδοβλατιδώδες, το 80% θα είχαν ήπια η μέτρια νόσο, ενώ,
-απ’ αυτούς που είχαν αγγειακές βλάβες, το 70% θα είχε βαριά νόσο και το 18,2% θα πέθαινε από τη νόσο.
Σε μία ακόμη πιο πρόσφατη βιβλιογραφική αναφορά, τον Απρίλιο του 2021, φαίνεται ότι:
–το 70% των ασθενών που είχαν εξάνθημα χρειάστηκαν επεμβατικό μηχανικό αερισμό, ενώ,
–μόνο το 30% απ’ αυτούς που δεν είχαν εξάνθημα χρειάστηκε μηχανικό αερισμό.
“Επομένως, το εξάνθημα θα πρέπει να συσχετίζεται με τη βαρύτητα της COVID-19 για να μπορέσουν οι θεράποντες ιατροί, όταν βλέπουν ένα εξάνθημα, να το περιποιούνται για να προσέχουν περισσότερο τον ασθενή», κατέληξε ο κ. Βακιρλής.