Από την αρχή της πανδημίας του κορωνοϊού τα μέτρα τα οποία έλαβαν οι κυβερνήσεις ήταν να κλείσουν τον κόσμο στα σπίτια του και να επιβάλουν την χρήση μάσκας ακόμα και στους εξωτερικούς χώρους.
Όμως πλέον οι επιστήμονες τονίζουν πως αυτή η στρατηγική ουσιαστικά ήταν λανθασμένη, καθώς ο κορωνοϊός κολλάει σπάνια σε εξωτερικούς χώρους, ενώ και η χρήση μάσκας σε εξωτερικούς χώρους δεν είναι απαραίτητη.
Πλέον γνωρίζουν ότι οι επιφάνειες δεν παίζουν μεγάλο ρόλο στη μετάδοση του κορωνοϊού και ότι η υπερβολική απολύμανσή τους αποτελεί σπατάλη χρόνου και πόρων.
Αντίθετα πολλοί ειδικοί θεωρούν ότι η μετάδοση της covid-19 γίνεται από τον αέρα. Μεταδίδεται κυρίως από τα μικροσωματίδια που παραμένουν στον αέρα για κάποιο διάστημα και όχι από τα σταγονίδια που εκλύονται από τον βήχα ή το φτάρνισμα, τα οποία πέφτουν γρήγορα στο έδαφος.
Για τον λόγο αυτό οι εξωτερικοί χώροι είναι πιο ασφαλείς από τους εσωτερικούς, εκτιμά ο Χοσέ- Λουίς Χιμένες ειδικός στα αερολύματα, καθηγητής στο πανεπιστήμιο Colorado Boulder.
«Οι εσωτερικοί χώροι είναι πιο επικίνδυνοι διότι οι τοίχοι, το πάτωμα και το ταβάνι παγιδεύουν τον αέρα», κυρίως όταν δεν υπάρχει καλός εξαερισμός, εξηγεί.
«Οι εξωτερικοί χώροι είναι λιγότερο επικίνδυνοι διότι υπάρχει μεγαλύτερη κίνηση του αέρα» και ο αέρας που εκπνέουμε πηγαίνει γρήγορα προς τα πάνω, κυρίως όταν έχει ζέστη.
Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος, τονίζει. Με τον ίδιο τρόπο που μπορεί να εισπνεύσουμε τον καπνό από το τσιγάρο ενός ανθρώπου που βρίσκεται δίπλα μας έξω, είναι πιθανό να μολυνθούμε από covid-19 αν μείνουμε για ώρα κοντά με έναν μολυσμένο άνθρωπο, ακόμη και σε εξωτερικό χώρο.
Ποιος είναι ο κίνδυνος μόλυνσης; Αναρωτιούνται
Πλέον υπάρχουν πολλές έρευνες για τον κίνδυνο μόλυνσης σε εξωτερικούς χώρους. Τον περασμένο Οκτώβριο Κινέζοι ερευνητές δημοσίευσαν μια έρευνα στο επιστημονικό περιοδικό Indoor Air στην οποία αναφέρουν πληροφορίες για 7.324 κρούσματα, ανάμεσά τους και τον χώρο στον οποίο έγινε η μόλυνση.
Από τα περισσότερα από 7.000 κρούσματα μόνο ένα αφορούσε μόλυνση σε εξωτερικό χώρο: ένας 27χρονος χωρικός μολύνθηκε τον Ιανουάριο του 2020 αφού συνομίλησε με μολυσμένο άτομο κοντά στην Σανγκτσιού, στην επαρχία Χενάν.
Πιο πρόσφατα η εφημερίδα Irish Times ζήτησε από τις ιρλανδικές υγειονομικές αρχές πόσα από τα 232.164 κρούσματα που είχαν καταγραφεί στη χώρα ως τις 24 Μαρτίου 2021 αφορούσαν μολύνσεις σε εξωτερικό χώρο. Η απάντηση ήταν 262, δηλαδή λιγότερο από το 0,1% του συνόλου.
Η εκτίμηση αυτή ίσως είναι υπερβολική με δεδομένο ότι οι αρχές βασίστηκαν σε μη επιβεβαιωμένα στοιχεία για τις δραστηριότητες των μολυσμένων ατόμων σε εξωτερικούς χώρους, την ώρα που ενδέχεται να συμμετείχαν και σε συγκεντρώσεις σε εσωτερικούς χώρους.
Ο Ντόναλντ Μίλτον, καθηγητής του πανεπιστημίου του Μέριλαντ και ένας από τους πρώτους που ερεύνησαν την επιστήμη των αερολυμάτων συνιστά, να αποφεύγονται οι συγκεντρώσεις σε εξωτερικούς χώρους, κυρίως όταν το πλήθος φωνάζει ή τραγουδά και αν δεν φυσάει.
Όμως πιστεύει ότι το να φορά κάποιος μόνιμα μάσκα σε εξωτερικούς χώρους δεν είναι απαραίτητο.
«Όταν κάνω τζόγκινγκ στη γειτονιά μου, όπου τα σπίτια απέχουν τουλάχιστον 10 μέτρα και υπάρχουν μόνο μερικοί άνθρωποι που βγάζουν βόλτα τα σκυλιά τους και παιδιά που παίζουν στους κήπους, κρατώ τη μάσκα μου στην τσέπη», δηλώνει.
«Δεν μπορώ να τρέξω πολλή ώρα με τη μάσκα», συνεχίζει. «Αν σταματήσω για να μιλήσω σε κάποιον, την ξαναβάζω. Αν περπατώ με φίλους, τη φορώ».
Η μάσκα πολιτικοποιημένη
Για τον Αμές Αντάλζα, έναν ειδικό δημόσιας υγείας στο πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς, έχει έρθει η ώρα να αλλάξουν οι συστάσεις για τη χρήση μάσκας σε εξωτερικούς χώρους και να υιοθετηθεί μια πιο ήπια προσέγγιση, πιο κοντινή στα επιστημονικά δεδομένα.
«Οι μάσκες πολιτικοποιήθηκαν σε τέτοιο βαθμό που κάποιοι κατηγορούν άλλους ανθρώπους (ότι δεν τη φορούν) για να τους ντροπιάσουν», καταγγέλλει. «Πιστεύω ότι είναι αντιπαραγωγικό», εκτιμά.
«Αυτό που θέλουμε είναι οι άνθρωποι, και κυρίως όσοι δεν είναι εμβολιασμένοι, να φορούν μάσκα όταν βρίσκονται σε εσωτερικούς χώρους και να μπορούν να τηρούν τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης», εξηγεί.
Το να δίνουμε την εντύπωση ότι είναι επικίνδυνο να βρισκόμαστε σε εξωτερικούς χώρους ενδέχεται να ωθήσει τους ανθρώπους να συγκεντρώνονται σε εσωτερικούς χώρους, που είναι χειρότερο, σύμφωνα με τον ίδιο.
Κάποιοι ειδικοί θεωρούν ότι είναι προς το συμφέρον των πολιτών να είναι υποχρεωτική η χρήση μάσκας σε εξωτερικούς χώρους και ότι με αυτό τον τρόπο απλοποιείται το μήνυμα προς το κοινό, κάτι με το οποίο όμως διαφωνεί ο Αντάλζα.
«Το μοναδικό αποτέλεσμα είναι ότι το κοινό έχει λιγότερη εμπιστοσύνη στις υγειονομικές αρχές», εκτιμά, επισημαίνοντας ότι οι πολίτες μπορούν να διαβάζουν ιατρικά περιοδικά και να κατανοούν ότι η δημόσια συζήτηση διαφέρει από τα επιστημονικά δεδομένα.