Εδώ και αρκετές δεκαετίες, η επιστημονική κοινότητα αναζητά μία θεραπεία για το κοινό κρυολόγημα χωρίς επιτυχία.
Ωστόσο, τελευταία δεδομένα δείχνουν ότι η παραπάνω ενοχλητική (και συνήθως ήπια) λοίμωξη αποτελεί πιθανώς σύμμαχο στη μάχη εναντίον άλλων λοιμώξεων, όπως για παράδειγμα η γρίπη και ο SARS-CoV-2.
Οι ανθρώπινοι ρινοϊοί (HRVs) προκαλούν πάνω από το 50% των περιστατικών κοινού κρυολογήματος και αποτελούν, ίσως, τον πλέον συχνό ιό του αναπνευστικού συστήματος στον άνθρωπο.
Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι οι HRVs είχαν αναστείλει την εξάπλωση του ιού της γρίπης τύπου Α στην Ευρώπη κατά την περίοδο της πανδημίας του Η1Ν1 το 2009.
Ο ρόλος των ιντερφερονών
“Το φαινόμενο αυτό αποδίδεται πιθανώς στην ικανότητα των HRVs να επάγουν την παραγωγή ιντερφερονών από τα ανθρώπινα κύτταρα.
Οι ιντερφερόνες αποτελούν κομμάτι της φυσικής ανοσίας και βοηθούν τον οργανισμό να αντιμετωπίσει τις ιογενείς λοιμώξεις“, αναφέρει ο κ. Αντώνιος Δημητρακόπουλος, Διευθυντής Γ’ Παθολογικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν Hospital.
Τελευταία δεδομένα έχουν δείξει ότι και ο SARS-CoV-2 είναι ευαίσθητος στις επιδράσεις των ιντερφερονών.
Η παρατήρηση αυτή δημιούργησε επομένως το εύλογο ερώτημα αν οι ιοί αυτοί μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην πρόληψη της εξάπλωσης του SARS-CoV-2, καθώς και στον περιορισμό της σοβαρότητας των λοιμώξεων.
-Κύτταρα του αναπνευστικού συστήματος στον άνθρωπο
Θέλοντας να εξετάσουν την παραπάνω θεωρία, επιστήμονες από το Κέντρο Έρευνας Λοιμώξεων στο Πανεπιστήμιο της Γλασκόβης μόλυναν καλλιέργειες ανθρωπίνων κυττάρων στο εργαστήριο με τον SARS-CoV-2, έναν ιό HRV ή ταυτόχρονα και με τους δύο ιούς.
Τα ανθρώπινα κύτταρα που χρησιμοποιήθηκαν στις καλλιέργειες ήταν επιθηλιακά κύτταρα από τους αεραγωγούς και τους πνεύμονες.
Τα σωματίδια του SARS-CoV-2 μπορούσαν να πολλαπλασιαστούν ανεξέλεγκτα στην καλλιέργεια που δεν είχε άλλους ιούς.
Ωστόσο, στην καλλιέργεια κυττάρων που είχε τόσο ιούς SARS-CoV-2 όσο και HRV, ο αριθμός των σωματιδίων του SARS-CoV-2 παρουσίασε ταχεία μείωση με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν πλέον ανιχνεύσιμα σωματίδια του ιού 48 ώρες μετά την αρχική λοίμωξη.
Σε περαιτέρω πειράματα που έκαναν, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι ο HRV ιός κατάφερε να περιορίσει τον πολλαπλασιασμό του SARS-CoV-2 ανεξαρτήτως του ιού που μόλυνε πρώτα τα κύτταρα.
Αντιθέτως, ο ιός SARS-CoV-2 δεν είχε καμία επίδραση στον πολλαπλασιασμό του HRV.
Θέλοντας να εξετάσουν αν ο HRV αναστέλλει τον πολλαπλασιασμό του SARS-CoV-2 μέσω των επιδράσεων που έχει στη φυσική ανοσία, οι επιστήμονες επανέλαβαν το ίδιο πείραμα, προσθέτοντας ωστόσο ένα μόριο που αποκλείει τη δράση των ιντερφερονών.
Η παρουσία του παραπάνω μορίου επέτρεψε στον SARS-CoV-2 να πολλαπλασιάζεται κανονικά στην καλλιέργεια με τους ιούς HRV.
“Η παραπάνω παρατήρηση ουσιαστικά επιβεβαιώνει ότι οι ανθρώπινοι ρινοϊοί εκκινούν μια ανοσιακή απόκριση της φυσικής ανοσίας στα ανθρώπινα επιθηλιακά κύτταρα του αναπνευστικού συστήματος, η οποία μπορεί να περιορίσει τον πολλαπλασιασμό του ιού SARS-CoV-2.
Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι μία λοίμωξη από κοινό κρυολόγημα μπορεί να προσφέρει κάποιου βαθμού προστασία από τον SARS-CoV-2, περιορίζοντας τόσο τα συμπτώματα από τον τελευταίο όσο και την πιθανότητα μετάδοσής του από ένα φορέα“, επισημαίνει ο κ. Δημητρακόπουλος.
Μαθηματικό μοντέλο
Στο επόμενο κομμάτι της μελέτης τους, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν ένα μαθηματικό μοντέλο προκειμένου να προβλέψουν πως θα επηρεαστεί η εξάπλωση του SARS-CoV-2 σε ένα πληθυσμό, ανάλογα με τον αριθμό και τη διάρκεια των HRV λοιμώξεων στον τελευταίο.
Τα αποτελέσματα του παραπάνω μοντέλου έδειξαν ότι ο αριθμός των νέων λοιμώξεων από SARS-CoV-2 στον πληθυσμό αυτό είναι αντιστρόφως ανάλογος με τον αριθμό των HRV λοιμώξεων.
Σε ένα ιδανικό σενάριο, το μοντέλο έδειξε μάλιστα ότι αν τα ποσοστά λοιμώξεων από ρινοϊούς φτάσουν σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο, θα είναι δυνατό να ανασταλεί εντελώς η εξάπλωση του SARS-CoV-2.
Το επόμενο στάδιο της έρευνας θα είναι να εξεταστεί η αλληλεπίδραση των ιών σε μοριακό επίπεδο, όπως εξήγησαν οι επιστήμονες.
Τα αποτελέσματα της μελέτης δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό The Journal of Infectious Diseases.
Όπως υποστήριξαν στην παρουσίαση των αποτελεσμάτων τους, οι ήπιες λοιμώξεις από HRV είναι εξίσου ωφέλιμες για τον ιό και για τον άνθρωπο.
Το ανοσοποιητικό σύστημα έχει εξελιχθεί έτσι ώστε να επιτρέπει στον ιό HRV να πολλαπλασιάζεται και να μεταδίδεται σε νέους ξενιστές.
Ο ιός με τη σειρά του προστατεύει τον ξενιστή από σοβαρότερες και δυνητικά απειλητικές για τη ζωή λοιμώξεις.
Περιορισμοί στον πραγματικό κόσμο
Αρκετοί επιστήμονες καλωσόρισαν τα αποτελέσματα της μελέτης, ωστόσο στάθηκαν σε ορισμένους περιορισμούς της τελευταίας.
Ένας από αυτούς ήταν ότι η μελέτη εξέτασε μόλις 1 από τα 160 στελέχη ρινοϊών που κυκλοφορούν σήμερα στον πληθυσμό.
Προφανώς δεν είναι δυνατό να γνωρίζουμε αν καθένα από τα παραπάνω στελέχη επηρεάζει με τον ίδιο τρόπο την εξάπλωση του SARS-CoV-2.
Επιπλέον, αν και είναι πιθανό η ισχυρή ανοσιακή απόκριση για έναν ιό του κοινού κρυολογήματος να μπορεί να περιορίσει τον πολλαπλασιασμό του SARS-CoV-2, ο ασθενής θα πρέπει να μολυνθεί ταυτόχρονα και με τους δύο ιούς, κάτι που δεν συμβαίνει συχνά.
“Τα αυστηρά μέτρα για τον περιορισμό του SARS-CoV-2 έχουν μειώσει σε μεγάλο βαθμό και τα ποσοστά άλλων λοιμώξεων, μεταξύ των οποίων και οι HRV”, καταλήγει ο κ. Δημητρακόπουλος.