Ο εμβολιασμός όλων των ενηλίκων για την COVID-19 κατά πάσα πιθανότητα δεν θα επιτύχει το στόχο για την ανοσία της αγέλης, ούτε θα καταφέρει να περιορίσει πλήρως την εξάπλωση του ιού, όπως υποστηρίζει μία νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε προσφάτως στο Lancet Infectious Diseases.
Κατά συνέπεια, η περιοδική εφαρμογή μέτρων πρόληψης, τα υψηλά ποσοστά εμβολιασμών, καθώς και η ανάπτυξη ενός εμβολίου με υψηλή αποτελεσματικότητα στην πρόληψη της λοίμωξης, αποτελούν απαραίτητες προσεγγίσεις για τον περιορισμό των μελλοντικών κυμάτων της πανδημίας.
Η μελέτη έγινε πριν τη δημοσίευση των δεδομένων σχετικά με την αποτελεσματικότητα των εμβολίων στον πραγματικό κόσμο.
Κατά συνέπεια, οι επιστήμονες εξέτασαν αρκετές διαφορές αποτελεσματικότητες του εμβολίου στην πρόληψη της λοίμωξης, αναπτύσσοντας κάθε φορά διαφορετικό μοντέλο.
Για την ανάλυσή τους θεώρησαν επίσης ότι η ανοσία από τα εμβόλια δεν φθίνει, ενώ δεν υπάρχουν και μεταλλαγμένα στελέχη στα οποία τα τελευταία έχουν μειωμένη αποτελεσματικότητα.
«Το μοντέλο ανάλυσής μας έδειξε ότι ο εμβολιασμός μόνο των ενηλίκων δεν αρκεί για να σταματήσει εντελώς την εξάπλωση του ιού σε μία χώρα όπως η Μεγάλη Βρετανία. Διαπιστώσαμε επίσης ότι η πρώιμη ολική άρση των περιοριστικών μέτρων θα οδηγήσει πιθανώς σε ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων, κάτι που δεν θα γίνει αν τα μέτρα αρθούν σταδιακά.
Η επιτυχία του προγράμματος εμβολιασμού της Μεγάλης Βρετανίας σίγουρα δημιουργεί αισιοδοξία, ωστόσο ορισμένα μέτρα, όπως οι ιχνηλατήσεις, το πλύσιμο των χεριών, η χρήση μάσκας και η διερεύνηση περιστατικών υπερμετάδοσης θα πρέπει πιθανώς να συνεχιστούν για αρκετό καιρό», δήλωσε ο καθηγητής Matt Keeling, επικεφαλής της έρευνας από το Πανεπιστήμιο του Warwick.
Στη μελέτη τους, οι επιστήμονες δημιούργησαν μοντέλα στα οποία συνέκριναν διαφορετικά σενάρια χαλάρωσης των μέτρων σε συνδυασμό με την πορεία του εμβολιασμού στη Μεγάλη Βρετανία.
Ο στόχος ήταν να εξεταστεί η επίδραση των παραπάνω στη μεταβολή του R, τον αριθμό των νοσηλειών και τον αριθμό των θανάτων από COVID-19 από τον Ιανουάριο του 2021 μέχρι τον Ιανουάριο του 2024.
Στο μοντέλο τους, οι επιστήμονες θεώρησαν ότι τα ποσοστά εμβολιασμού είναι:
-95% στους ενήλικες άνω των 80, 85% ,
-στους ενήλικες 50-79 και,
-75% στις ηλικίες 18-49.
Εξετάστηκε επίσης ένα σενάριο με υψηλότερο ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης (95%, 90% και 85%, αντίστοιχα), καθώς κι ένα σενάριο με χαμηλότερο ποσοστό (90%, 80% και 70% για καθεμία από τις παραπάνω ηλικιακές ομάδες).
Οι επιστήμονες θεώρησαν ότι η αποτελεσματικότητα του εμβολίου στην πρόληψη της συμπτωματικής λοίμωξης ήταν κατά μέσο όρο 88% με βάση τα δεδομένα των κλινικών δοκιμών της Pfizer και της AstraZeneca.
Καθώς η αποτελεσματικότητα των εμβολίων στην πρόληψη της λοίμωξης (και κατά συνέπεια μετάδοσης του ιού) ήταν άγνωστη όταν έγινε η μελέτη, οι επιστήμονες εξέτασαν 4 διαφορετικά σενάρια (0%, 35%, 60% και 85%).
Από τα αποτελέσματα διαπιστώθηκε ότι αν και ο εμβολιασμός μπορεί να περιορίσει σημαντικά το R, δεν μπορεί να φέρει την τιμή του σε επίπεδα κάτω του 1, χωρίς την εφαρμογή άλλων μέτρων.
Στο πιο θετικό σενάριο προστασίας από τη λοίμωξη (85%), χωρίς την εφαρμογή άλλων μέτρων πρόληψης εκτιμήθηκε ότι το R μπορεί να φτάσει μέχρι και 1.58.
Κατά συνέπεια, καθώς ο εμβολιασμός δεν μπορεί να περιορίσει το R κάτω από 1, η άρση όλων των μέτρων περιορισμού μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος εμβολιασμού θα οδηγήσει σε ένα μεγάλο κύμα κρουσμάτων και αρκετούς θανάτους.
Τα μελλοντικά κύματα και οι θάνατοι, εξαρτώνται από τον τρόπο χαλάρωσης των μέτρων
Το μέγεθος των μελλοντικών κυμάτων, καθώς και ο αριθμός των θανάτων, σύμφωνα με την έρευνα εξαρτάται από τον τρόπο χαλάρωσης των μέτρων, από την αποτελεσματικότητα των εμβολίων στην πρόληψη της λοίμωξης, αλλά και από το ποσοστό εμβολιασμού.
Ακόμα και η άρση ήπιων μέτρων, αν γίνει απότομα, μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική αύξηση των κρουσμάτων.
Οι συγγραφείς εξέτασαν 4 διαφορετικά σενάρια άρσης των μέτρων όταν το εμβόλιο έχει αποτελεσματικότητα 85% στην πρόληψη της λοίμωξης, με σκοπό να εκτιμήσουν τον αριθμό των θανάτων από τον ιό μέχρι τον Ιανουάριο του 2024.
Μία μερική άρση των μέτρων το Φεβρουάριο του 2021, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ερευνητών, θα οδηγήσει σε 130.100 θανάτους μέχρι τον Ιανουάριο του 2024, ενώ αν η μερική άρση γίνει τον Απρίλιο, ο αριθμός αυτός θα μειωθεί περίπου στο μισό (61.400 θάνατοι).
Τέλος, αν η άρση των μέτρων γίνει τον Ιούνιο του 2021, ο εκτιμώμενος αριθμός θανάτων θα περιοριστεί ακόμα περισσότερο (53.900).
Πρέπει να σημειωθεί ότι στους παραπάνω αριθμούς περιλαμβάνονται οι 49.300 θάνατοι που έχουν ήδη καταγραφεί φέτος στη Μεγάλη Βρετανία.
Αν όλα τα μέτρα αρθούν τον Ιανουάριο του 2022 (μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος εμβολιασμού), σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του μοντέλου, θα καταγραφούν συνολικά 21.400 θάνατοι από COVID-19, εφόσον το εμβόλιο έχει 85% αποτελεσματικότητα στην πρόληψη των λοιμώξεων.
Ωστόσο, αν το εμβόλιο έχει μόλις 60% αποτελεσματικότητα, τότε ο αριθμός αυτός θα είναι 96.700.
Στο πλέον θετικό σενάριο, δηλαδή με την άρση μέτρων να γίνεται τον Ιανουάριο του 2022, τα ποσοστά εμβολιασμού να είναι όσο το δυνατόν υψηλότερα (95%, 90% και 85% στις ηλικιακές ομάδες 80+, 50-79 και 18-49 αντίστοιχα) και την αποτελεσματικότητα του εμβολίου στην πρόληψη της λοίμωξης στο 85%, εκτιμάται ότι οι θάνατοι θα είναι περίπου 1.030.
Θάνατοι και σε εμβολιασμένους
Αν και ο εμβολιασμός μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο θανάτου, καθώς σήμερα δεν υπάρχει εμβόλιο με 100% αποτελεσματικότητα, οι συγγραφείς υποστήριξαν ότι αναμένεται να παρατηρηθούν και θάνατοι από COVID-19 στον πληθυσμό που έχει εμβολιαστεί.
Αν η αποτελεσματικότητα του εμβολίου στην πρόληψη της λοίμωξης είναι 60%, οι επιστήμονες εκτίμησαν ότι το 48% και 16% των θανάτων θα είναι ασθενείς που έχουν κάνει μία ή 2 δόσεις του εμβολίου, αντίστοιχα.
Εστίες λοιμώξεων
Τόνισαν επίσης ότι καθώς ο εμβολιασμός του πληθυσμού δεν θα γίνει ομοιόμορφα, θα υπάρχουν συγκεκριμένες εστίες λοιμώξεων και επομένως ο αριθμός των θανάτων θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητα περιορισμού των λοιμώξεων σε αυτές τις ομάδες.
Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας, η Dr Viola Priesemann (η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη) από το Max Planck Institute for Dynamics and Self-Organization της Γερμανίας, υποστήριξε ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό να χρησιμοποιηθούν με σωστό τρόπο τα εμβόλια έτσι ώστε να προληφθούν όσο το δυνατόν καλύτερα τα μελλοντικά κύματα κρουσμάτων.
Αναφέρθηκε επίσης και σε ένα ακόμα πλεονέκτημα από το μαζικό εμβολιασμό, που είναι ο μειωμένος αριθμός περιστατικών long COVID.