Οι παρακάτω οδηγίες βασίζονται στη διαθέσιμη γνώση για τον κορωνοϊό .
Σε περίπτωση νεότερων δεδομένων, οι παρακάτω πληροφορίες θα ανανεωθούν.
Δεν υποκαθιστούν την ιατρική συμβουλή από το θεράποντα ρευματολόγο και μπορεί να μην ισχύουν για κάθε ασθενή.
Ερωτήσεις – απαντήσεις
–Έχω διαγνωσθεί με ρευματολογικό νόσημα. Έχω αυξημένο κίνδυνο να νοσήσω από κορωνοϊό ( COVID-19);
Τα άτομα με αυτοάνοσο νόσημα (ρευματολογική νόσο) μπορεί να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν λοιμώξεις ή οι λοιμώξεις τους ναι είναι πιο σοβαρές.
Αυτό οφείλεται και στην ίδια τη ρευματολογική ασθένεια και στα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία αυτών των ασθενειών.
-Γιατί η ασθένειά μου με καθιστά πιο ευαίσθητο σε λοιμώξεις;
Για να γίνει κατανοητό θα απαντήσουμε σε αυτή την ερώτηση απλά, και ίσως, απλουστευτικά.
Στα αυτοάνοσα νοσήματα το ανοσοποιητικό μας σύστημα (δηλαδή η άμυνά μας) αντί να κάνει μόνο τη δουλειά για την οποία είναι φτιαγμένο (δηλαδή να μας προστατεύει από μικρόβια) επιτίθεται στον εαυτό μας.
Θα θεωρήσουμε ότι το ανοσοποιητικό μας σύστημα καταναλώνει πολλή ενέργεια για να προκαλέσει το νόσημά μας και δεν έχει αρκετή ενέργεια για να μας προστατεύσει πλήρως από μικρόβια, βακτήρια, ιούς.
-Ποιες ρευματολογικές παθήσεις με καθιστούν ευαίσθητο σε λοιμώξεις;
Η ευπάθεια σε λοιμώξεις μπορεί να αφορά άτομα με κάθε ρευματολογική πάθηση.
-Γιατί τα φάρμακα για την πάθησή μου αυξάνουν την ευαισθησία σε λοιμώξεις;
Τα φάρμακα για ρευματολογικά νοσήματα βάζουν κάποιο φρένο στο «υπερδραστήριο» ανοσοποιητικό σύστημά μας.
Αυτό το φρένο μπορεί, κάποιες φορές, να επιβραδύνει το ανοσοποιητικό μας σύστημα λίγο παραπάνω και έτσι η απάντηση του οργανισμού μας σε μία λοίμωξη να είναι νωθρή.
-Όλα τα φάρμακα με καθιστούν το ίδιο ευαίσθητο;
Δε φαίνεται να προκαλούν όλα τα ρευματολογικά φάρμακα το ίδιο φρενάρισμα (ανοσοκαταστολή) στο ανοσοποιητικό μας σύστημα.
Η Hydroxychloroquine μάλλον προκαλεί ελάχιστη ή και καθόλου ανοσοκαταστολή. Άλλωστε χρησιμοποιείται ως αντιβιοτικό για την ελονοσία.
Κάποιες πρώτες μελέτες μάλιστα στο εργαστήριο δείχνουν ότι μπορεί να αναστέλλει τη δράση του κορωνοϊού.
Η μεθοτρεξάτη, η λεφλουνομίδη, η σουλφασαλαζίνη, μικρές δόσεις κορτιζόνης (μεχρι 7.5 mg) ίσως προκαλούν μια μικρή ανοσοκαταστολή.
Η ανοσοκαταστολή αυτή με βάση τις γνώσεις που έχουμε, δε φαίνεται να είναι επικίνδυνη.
Για παράδειγμα: ο εμβολιασμός για γρίπη και πνευμονία σε ασθενείς που λαμβάνουν τέτοιες θεραπείες είναι ικανός να δημιουργήσει επαρκή αντισώματα παρά τη μικρή πιθανή ανοσοκαταστολή από τέτοια φάρμακα.
Δηλαδή το ανοσοποιητικό μας σύστημα φαίνεται να αντιδρά αρκετά καλά ενώ λαμβάνουμε αυτές τις θεραπείες. Τις περισσότερες φορές δεν τα διακόπτουμε σε περίπτωση λοίμωξης.
Οι βιολογικοί παράγοντες όμως, όπως επίσης και άλλα φάρμακα πχ το tofacitinib και το mycophenolate mofetil ή οι μεγάλες δόσεις κορτιζόνης ( >15 mg) μπορεί να προκαλούν μια παραπάνω ανοσοκαταστολή.
Γι αυτό άλλωστε πάντα συμβουλεύουμε τους ασθενείς να τα διακόψουν για 1 -2 βδομαδες σε περίπτωση λοίμωξης.
-Άκουσα ότι κάποια ρευματολογικά φάρμακα ίσως είναι θεραπευτικά σε περίπτωση λοίμωξης με τον κορωνοϊό. Γιατί;
Είναι πιθανόν ότι σε ασθενείς με βαρεία λοίμωξη αυτό που φταίει περισσότερο δεν είναι ο ίδιος ο ιός αλλά η έντονη υπερδιέγερση που προκαλεί στο ανοσοποιητικό σύστημα.
Υπ’ αυτήν την έννοια ίσως κάποια φάρμακα ρευματολογικά να αποδειχτούν χρήσιμα στη θεραπεία μερικών περιπτώσεων με κορωνοϊό.
-Πρέπει να σταματήσω τα φάρμακά μου αν δεν έχω τη λοίμωξη;
Αυτό που έχει την πιο κρίσιμη σημασία είναι να λάβετε τα μέτρα που χρειάζονται για να μην «κολλήσετε».
Μη σταματάτε τα φάρμακα σας αν αισθάνεστε καλά.
Ειδικά για την κορτιζόνη να θυμάστε ότι δεν πρέπει ποτέ να διακόπτεται απότομα όταν έχει ληφθεί για αρκετό διάστημα.
Ο κίνδυνος σταματώντας τα φάρμακα είναι ότι η νόσος σας μπορεί να κάνει κάποια έξαρση. Μία νόσος σε έξαρση σας καθιστά ίσως πιο ευαίσθητους σε λοιμώξεις.
Επιπλέον, το αποτέλεσμα μιας έξαρσης θα είναι μια πιθανή αύξηση στη δόση της κορτιζόνης που θα οδηγήσει μάλλον σε παραπάνω ανοσοκαταστολή από το φάρμακο που διακόψατε.
Τέλος τα περισσότερα ρευματολογικά φάρμακα μένουν για αρκετό διάστημα στον οργανισμό μας και κάποια απ’ αυτά μπορεί να φύγουν τελείως από το σώμα μας μετά από εβδομάδες ή μήνες.
Καθημερινά μαθαίνουμε περισσότερα για τον κορωνοϊό. Κυρίως μείνετε σπίτι.
-Πρέπει να σταματήσω τα φάρμακά μου αν έχω τη λοίμωξη με κορωνοϊό;
Αν έχετε τη λοίμωξη με κορωνοϊό ή συμπτώματα ύποπτα για λοίμωξη με κορωνοϊό, ή όποια άλλη λοίμωξη, πρέπει να επικοινωνήσετε με τον ιατρό σας για συγκεκριμένες πληροφορίες ανάλογα με τη βαρύτητα των συμπτωμάτων σας.
Αν έχετε δύσπνοια μάλλον πρέπει να νοσηλευτείτε.
Ακολουθήστε τις οδηγίες που θα ακολουθούσε κάποιος που δεν έχει ρευματολογικό νόσημα.
-Πώς μπορώ να προστατεύσω τον εαυτό μου από το COVID-19;
-Μείνετε σπίτι.
-Μην αγγίζετε το πρόσωπο σας.
-Πλένετε συχνά τα χέρια σας. Κάντε το για τουλάχιστον 30 δευτερόλεπτα.
-Καθαρίστε και απολυμάνετε τις επιφάνειες και τα αντικείμενα που αγγίζετε συχνά (πχ το κινητό σας, το γραφείο σας).
Γενικά ακολουθείστε τις οδηγίες που πρέπει να ακολουθεί ο οποιοσδήποτε ασχέτως του αν πάσχει από ρευματολογικό νόσημα.
Από τον Δημήτριο Παππά, Διευθυντή Ρευματολογικού Τμήματος, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, Επίκουρο Καθηγητή Ιατρικής Columbia University, Νέα Υόρκη