Η σωματική δραστηριότητα είναι πολύ σημαντική για διάφορους λόγους –συμπεριλαμβανομένου του ότι βοηθά στην προστασία της δομής και της λειτουργίας του εγκεφάλου μας καθώς γερνάμε.
Αυτό μπορεί να είναι το κλειδί για τη μείωση του κινδύνου ανάπτυξης ορισμένων νευροεκφυλιστικών καταστάσεων, όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ.
Αν και οι ερευνητές γνώριζαν για την προστατευτική επίδραση της άσκησης εδώ και πολλά χρόνια, το γιατί ακριβώς έχει αυτή την επίδραση στον εγκέφαλο παρέμεινε μυστήριο.
Αλλά μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of Neuroscience μπορεί να ρίξει λίγο φως σε αυτό το παζλ.
Σύμφωνα με τα ευρήματά του, η σωματική δραστηριότητα μεταβάλλει τη δραστηριότητα των ανοσοκυττάρων του εγκεφάλου, γεγονός που μειώνει τη φλεγμονή στον εγκέφαλο.
Ο εγκέφαλος περιέχει μια κατηγορία ειδικών ανοσοκυττάρων γνωστά ως μικρογλοία , τα οποία εξετάζουν συνεχώς τον εγκεφαλικό ιστό για βλάβη ή μόλυνση και απομακρύνουν τα συντρίμμια ή τα κύτταρα που πεθαίνουν.
Τα μικρογλοία βοηθούν επίσης να κατευθύνει την παραγωγή νέων νευρώνων (νευρικά κύτταρα στον εγκέφαλο που επικοινωνούν και στέλνουν μηνύματα σε άλλα κύτταρα) μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται νευρογένεση, η οποία συνδέεται με την μάθηση και την μνήμη.
Αλλά, για να επιταχύνουν τα μικρογλοία και να κάνουν τη δουλειά τους, πρέπει να περάσουν από κατάσταση ηρεμίας σε ενεργοποιημένη.
Τα σήματα από παθογόνα (όπως ένας ιός), ή από κατεστραμμένα κύτταρα θα ενεργοποιήσουν τα μικρογλοία .
Αυτό αλλάζει το σχήμα τους και τους αναγκάζει να παράγουν προφλεγμονώδη μόρια – επιτρέποντάς τους να επιλύσουν και να επιδιορθώσουν τη βλάβη ή τη μόλυνση.
Ωστόσο, τα μικρογλοία μπορούν επίσης να ενεργοποιηθούν ακατάλληλα καθώς γερνάμε, προκαλώντας χρόνια φλεγμονή του εγκεφάλου και βλάπτοντας τη νευρογένεση.
Αυτή η φλεγμονή έχει προταθεί ως λόγος για τον οποίο η εγκεφαλική λειτουργία συχνά μειώνεται με την ηλικία και αυτές οι αλλαγές μπορεί να είναι ακόμη χειρότερες στην περίπτωση νευροεκφυλιστικών καταστάσεων όπως το Αλτσχάιμερ .
Μελέτες σε εργαστηριακά ποντίκια και αρουραίους έχουν δείξει ότι η άσκηση μπορεί να εξουδετερώσει ορισμένες από τις βλαβερές συνέπειες της ενεργοποίησης των μικρογλοίων.
Αλλά αυτή η τελευταία μελέτη αποκάλυψε για πρώτη φορά μια σχέση μεταξύ της φυσικής δραστηριότητας, της μειωμένης ενεργοποίησης των μικρογλοίων και της καλύτερης γνωστικής λειτουργίας στον ανθρώπινο εγκέφαλο.
Οι ερευνητές της μελέτης εξέτασαν 167 άνδρες και γυναίκες που συμμετείχαν στο πρόγραμμα Rush Memory and Aging Project .
Πρόκειται για ένα μακροπρόθεσμο έργο στο Πανεπιστήμιο Rush στο Σικάγο, το οποίο επιδιώκει να εντοπίσει παράγοντες που συμβάλλουν στην υγεία του εγκεφάλου στους ηλικιωμένους.
Οι συμμετέχοντες ολοκλήρωσαν ετήσιες αξιολογήσεις της φυσικής τους δραστηριότητας, η οποία παρακολουθούνταν από φορητό ιχνηλάτη δραστηριότητας, παράλληλα με αξιολογήσεις της γνωστικής τους λειτουργίας και της κινητικής τους απόδοσης (όπως μυϊκή δύναμη και ταχύτητα βάδισης).
Οι συμμετέχοντες έδωσαν επίσης τον εγκέφαλό τους για μεταθανάτια ανάλυση ως μέρος της μελέτης.
Αυτό επέτρεψε στους ερευνητές να αναλύσουν τον εγκεφαλικό ιστό για ενδείξεις ενεργοποιημένης μικρογλοίας και για σημάδια ασθένειας στον εγκέφαλο – όπως ανθυγιεινά αιμοφόρα αγγεία ή την παρουσία πλακών που περιέχουν την πρωτεΐνη βήτα-αμυλοειδές (ένα χαρακτηριστικό της νόσου του Αλτσχάιμερ).
Οι ερευνητές εξέτασαν επίσης τα επίπεδα των συναπτικών πρωτεϊνών στον εγκέφαλο των συμμετεχόντων.
Οι συνάψεις είναι οι μικροσκοπικές διασταυρώσεις μεταξύ των νευρικών κυττάρων όπου μεταδίδονται πληροφορίες, επομένως τα επίπεδα αυτών παρέχουν μια ευρεία ένδειξη της υγιούς εγκεφαλικής λειτουργίας .
Συνέχισε να κινείσαι
Κατά μέσο όρο, οι συμμετέχοντες ήταν 86 ετών όταν άρχισε να παρακολουθείται η σωματική τους δραστηριότητα και περίπου 90 ετών όταν πέθαναν.
Περίπου:
-το ένα τρίτο των συμμετεχόντων δεν είχε γνωστική έκπτωση,
-το ένα τρίτο είχε ήπια γνωστική έκπτωση και,
-το ένα τρίτο είχε διαγνωστεί με άνοια.
Αλλά η μεταθανάτια ανάλυση αποκάλυψε ότι περίπου το 60% των συμμετεχόντων είχαν στην πραγματικότητα σημάδια της νόσου του Αλτσχάιμερ στον εγκέφαλο (όπως αμυλοειδείς πλάκες).
Αυτό δείχνει ότι η παρουσία τυπικών σημείων της νόσου του Αλτσχάιμερ δεν σημαίνει απαραίτητα ότι ένα άτομο θα εμφανίσει σημαντικά συμπτώματα γνωστικής εξασθένησης ενώ είναι ζωντανό.
Όπως ήταν αναμενόμενο, όσο νεότεροι ήταν οι συμμετέχοντες, τόσο πιο δραστήριοι ήταν σωματικά και τόσο καλύτερη η κινητική τους λειτουργία.
Συνολικά, το να είσαι πιο σωματικά δραστήριος συνδέθηκε με χαμηλότερη μικρογλοιακή ενεργοποίηση σε ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου (όπως η κάτω κροταφική έλικα, η οποία εμπλέκεται στη μνήμη και την ανάκληση) που συνήθως επηρεάζονται νωρίς όταν αρχίζει να αναπτύσσεται το Αλτσχάιμερ.
Αυτό ίσχυε ακόμη και όταν υπήρχαν σημάδια του Αλτσχάιμερ στον εγκέφαλο.
Αυτό υποδηλώνει ότι η σωματική δραστηριότητα μπορεί να μειώσει τις βλαβερές συνέπειες της φλεγμονής στον εγκέφαλο – ακόμα και όταν μια ασθένεια έχει ήδη αρχίσει να αναπτύσσεται.
Η μελέτη έδειξε επίσης ότι περισσότερη μικρογλοιακή ενεργοποίηση συνδέθηκε με μεγαλύτερη γνωστική έκπτωση και χαμηλότερα επίπεδα συναπτικής πρωτεΐνης.
Όχι μόνο αυτά τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι η φλεγμονή στον εγκέφαλο μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη γνωστική λειτουργία και μπορεί να είναι παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη της νόσου του Αλτσχάιμερ:
–δείχνουν επίσης ότι η σωματική δραστηριότητα μπορεί να μας βοηθήσει να αναπτύξουμε ανθεκτικότητα στον εγκέφαλο σε επιδράσεις που διαφορετικά θα ήταν επιζήμιες .
Αν και αυτά τα ευρήματα είναι πολλά υποσχόμενα, υπάρχουν ορισμένοι περιορισμοί στη μελέτη.
Η μεταθανάτια ανάλυση μπορεί να αποκαλύψει μόνο ένα στιγμιότυπο έγκαιρα της κατάστασης του εγκεφάλου.
Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε να πούμε ακριβώς πότε εμφανίστηκαν σημάδια ασθένειας στον εγκέφαλο των συμμετεχόντων – και σε ποιο σημείο η σωματική δραστηριότητα θα μπορούσε να έχει κάνει τη διαφορά.
Η μελέτη ήταν επίσης μόνο παρατήρηση, που σημαίνει ότι παρατήρησε αλλαγές στους συμμετέχοντες στη ζωή τους – σε αντίθεση με μια παρεμβατική μελέτη στην οποία διαφορετικά άτομα χωρίζονταν τυχαία σε δύο διαφορετικές ομάδες όπου άλλοι ασκούνταν και άλλοι όχι.
Επομένως, δεν μπορούμε να συμπεράνουμε με βεβαιότητα ότι η σωματική δραστηριότητα προκάλεσε άμεσα τις παρατηρούμενες αλλαγές στον εγκεφαλικό ιστό και τη γνωστική λειτουργία.
Αυτά τα ευρήματα επίσης δεν εξηγούν τον μηχανισμό με τον οποίο η άσκηση προκαλεί αυτά τα αποτελέσματα.
Αλλά αυτή η μελέτη εξακολουθεί να προσθέτει βάρος στο αυξανόμενο σύνολο αποδεικτικών στοιχείων ότι η σωματική δραστηριότητα μπορεί να προστατεύσει την υγεία και τη λειτουργία του εγκεφάλου – ακόμη και σε μεγάλη ηλικία.
Το να είμαστε ενεργοί καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας είναι πιθανό να μας δώσει τις καλύτερες πιθανότητες να αποτρέψουμε την ανάπτυξη του Αλτσχάιμερ και άλλων νευροεκφυλιστικών καταστάσεων, βοηθώντας μας να ζήσουμε μακρά, υγιή και ανεξάρτητη ζωή.
Σύνδεσμος για το άρθρο: https://theconversation.com/alzheimers-exercise-may-reduce-brain-inflammation-helping-to-protect-us-from-the-disease-172258
