Οι πέτρες στα νεφρά (που ονομάζονται επίσης νεφρικοί λίθοι, νεφρολιθίαση ή ουρολιθίαση) είναι εναποθέσεις από μεταλλικά ιχνοστοιχεία και άλατα που σχηματίζονται μέσα σε αυτά.
Η διατροφή, το υπερβολικό σωματικό βάρος, ορισμένες ιατρικές παθήσεις και ορισμένα συμπληρώματα και φάρμακα, είναι μεταξύ των πολλών αιτιών για το σχηματισμό τους.
“Συχνά, σχηματίζονται όταν τα ούρα λιμνάζουν, επιτρέποντας στα ιχνοστοιχεία να κρυσταλλώσουν και να κολλήσουν μεταξύ τους.
Η διέλευση από πέτρες στα νεφρά μπορεί να είναι αρκετά επώδυνη (κολικός νεφρού), αλλά οι πέτρες συνήθως δεν προκαλούν μόνιμη βλάβη, εάν ανιχνευθούν έγκαιρα“, αναφέρει ο κ. Νικόλαος Μερτζιώτης – Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών -Χειρουργός Ουρολόγος-Διευθυντής Ουρολογικής Κλινικής επανορθωτικής και χειρουργικής Ανδρολογίας Μetropolitan General Ex.H.R. Institute of Urology UCL,U.K.
Συμπτώματα
Μια πέτρα στα νεφρά συνήθως δεν θα προκαλέσει συμπτώματα μέχρι να μετακινηθεί μέσα στα νεφρά σας, ή να περάσει στους ουρητήρες σας – τους σωλήνες που συνδέουν τα νεφρά και την ουροδόχο κύστη.
Σε αυτή τη περίπτωση, μπορεί να αντιμετωπίσετε:
- Έντονo, οξύ πόνο στο πλάι και στην πλάτη, κάτω από τα πλευρά
- Πόνο που ακτινοβολεί στην κάτω κοιλιακή και στη βουβωνική χώρα
- Πόνο που έρχεται σε κύματα και αυξομειώνεται σε ένταση
- Πόνο ή αίσθημα καύσου κατά την ούρηση
- Ούρα ροζ, κόκκινα ή καφέ
- Ούρα θολά ή δύσοσμα
- Επίμονη ανάγκη για ούρηση, ούρηση συχνότερα από το συνηθισμένο ή ούρηση σε μικρές ποσότητες
- Ναυτία και έμετο
- Πυρετό και ρίγη, εάν υπάρχει μόλυνση
Τύποι λίθων στα νεφρά
Οι τύποι λίθων στα νεφρά περιλαμβάνουν:
- Πέτρες ασβεστίου. Οι περισσότερες πέτρες στα νεφρά είναι πέτρες ασβεστίου, συνήθως με τη μορφή οξαλικού ασβεστίου.
- Πέτρες στρουβίτη, που σχηματίζονται ως απάντηση σε ουρολοίμωξη.
- Πέτρες ουρικού οξέος.
- Πέτρες κυστίνης.
Παράγοντες κινδύνου
Οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης λίθων στα νεφρά περιλαμβάνουν:
- Οικογενειακό ή προσωπικό ιστορικό. Εάν κάποιος στην οικογένειά σας είχε πέτρες στα νεφρά, είναι επίσης πιο πιθανό να αναπτύξετε πέτρες,
- Αφυδάτωση. Το να μην πίνετε αρκετό νερό κάθε μέρα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο πέτρας στα νεφρά. Οι άνθρωποι που ζουν σε ζεστά, ξηρά κλίματα και όσοι ιδρώνουν πολύ μπορεί να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από άλλους.
- Ορισμένες δίαιτες. Η διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη, νάτριο (αλάτι) και ζάχαρη μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης λίθων νεφρών
- Παχυσαρκία.
- Ασθένειες του πεπτικού και χειρουργικές επεμβάσεις σε αυτό.
- Άλλες ιατρικές καταστάσεις, όπως νεφρική σωληναριακή οξέωση, κυστινουρία, υπερπαραθυρεοειδισμός και επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος.
- Ορισμένα συμπληρώματα και φάρμακα (όπως βιταμίνη C, συμπληρώματα διατροφής, καθαρτικά), αντιόξινα με βάση το ασβέστιο και ορισμένα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία ημικρανιών ή κατάθλιψης.
Διάγνωση
- Εξέταση αίματος. Οι εξετάσεις αίματος μπορεί να αποκαλύψουν πολύ ασβέστιο ή ουρικό οξύ στο αίμα σας.
- Ανάλυση ούρων. Η 24ωρη συλλογή ούρων μπορεί να δείξει ότι αποβάλλετε πάρα πολλούς κρυστάλλους
- Απεικόνιση. Οι απεικονιστικές εξετάσεις μπορεί να δείξουν πέτρες στα νεφρά ή στο ουροποιητικό. Η αξονική τομογραφία (CT) μπορεί να αποκαλύψει ακόμη και μικροσκοπικούς λίθους. Ο υπέρηχος, μια μη επεμβατική εξέταση που πραγματοποιείται γρήγορα και εύκολα, είναι μια άλλη απεικονιστική επιλογή για τη διάγνωση.
- Ανάλυση αποβαλλομένων λίθων. Η εργαστηριακή ανάλυση θα αποκαλύψει τη σύνθεση των λίθων στα νεφρά σας.
Θεραπεία
Η θεραπεία για πέτρες στα νεφρά ποικίλλει, ανάλογα με τον τύπο της πέτρας και την αιτία.
Μικρές πέτρες με ελάχιστα συμπτώματα
Οι περισσότερες μικρές πέτρες στα νεφρά δεν απαιτούν επεμβατική θεραπεία.
- Πίνοντας έως και 2 έως 3 λίτρα (1,8 έως 3,6 λίτρα) την ημέρα θα διατηρήσετε τα ούρα σας αραιά και μπορεί να αποτρέψετε το σχηματισμό λίθων.
- Παυσίπονα. Το πέρασμα μιας μικρής πέτρας μπορεί να προκαλέσει κάποια ενόχληση.
- Φαρμακευτική θεραπεία. Ο γιατρός σας μπορεί να σας δώσει ένα φάρμακο που θα σας βοηθήσει να αποβάλλετε την πέτρα στα νεφρά σας.
Μεγάλες πέτρες και αυτές που προκαλούν συμπτώματα
“Οι πέτρες στα νεφρά που είναι πολύ μεγάλες για να περάσουν από μόνες τους μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγία, νεφρική βλάβη ή συνεχιζόμενες λοιμώξεις του ουροποιητικού και μπορεί να απαιτούν πιο εκτεταμένη θεραπεία“, σημειώνει ο κ. Μερτζιώτης, προσθέτοντας:
- Χρήση ηχητικών κυμάτων για τη διάσπαση των λίθων, μια διαδικασία που ονομάζεται εξωσωματική λιθοτριψία κρουστικών κυμάτων (ESWL). Η διαδικασία διαρκεί περίπου 45 έως 60 λεπτά και μπορεί να προκαλέσει μέτριο πόνο, οπότε μπορεί να χρειασθείτε νάρκωση ή ελαφριά αναισθησία.
- Χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση πολύ μεγάλων λίθων στο νεφρό. Μια τεχνική που ονομάζεται διαδερμική νεφρολιθοτομή περιλαμβάνει αφαίρεση της πέτρας χρησιμοποιώντας μικρά τηλεσκόπια που εισάγονται μέσω μιας μικρής τομής στην πλάτη σας. Θα λάβετε γενική αναισθησία κατά τη διάρκεια της επέμβασης και θα χρειαστεί να μείνετε στο νοσοκομείο μία έως δύο ημέρες.
- Ενδοσκοπική λιθοτριψία. Για να αφαιρέσετε μια μικρότερη πέτρα στον ουρητήρα ή στο νεφρό σας, ο γιατρός σας μπορεί να περάσει έναν λεπτό σωλήνα με οπτική ίνα (ουρητηροσκόπιο) εξοπλισμένο με κάμερα μέσω της ουρήθρας και της ουροδόχου κύστης στον ουρητήρα σας.
“Μόλις εντοπιστεί η πέτρα, ειδικά laser μπορούν να τη σπάσουν σε κομμάτια που θα περάσουν με τα ούρα σας.
Μπορεί να χρειαστείτε γενική ή τοπική αναισθησία κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας”, εξηγεί ο κ. Μερτζιώτης.
Πρόληψη
Η πρόληψη περιλαμβάνει αλλαγές στον τρόπο ζωής όπως :
- Πίνετε πολύ νερό την ημέρα
- Τρώτε λιγότερα τρόφιμα πλούσια σε οξαλικά όπως παντζάρια, μπάμιες, σπανάκι, γλυκοπατάτες, ξηρούς καρπούς, τσάι, σοκολάτα, μαύρο πιπέρι και προϊόντα σόγιας.
- Να επιλέξετε η διατροφή σας να είναι χαμηλή σε αλάτι και ζωικές πρωτεΐνες και επιλέξτε μη ζωικές πηγές πρωτεΐνης, όπως τα όσπρια.
- Συνεχίστε να τρώτε τρόφιμα πλούσια σε ασβέστιο που δεν επηρεάζει τον κίνδυνο για πέτρες στα νεφρά.
