Η χρόνια τραυματική εγκεφαλοπάθεια είναι μία διαταραχή του εγκεφάλου, που αναπτύσσεται σε ανθρώπους που έχουν δεχτεί επί σειρά ετών επαναλαμβανόμενα χτυπήματα στο κεφάλι.
Τα κτυπήματα αυτά μπορεί να προκαλέσουν εγκεφαλικές βλάβες, ακόμα και αν ο ασθενής δεν χάσει τις αισθήσεις του. Οι βλάβες αθροίζονται με τον καιρό και σταδιακά καταστρέφονται τα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου (νευροεκφύλιση). Η συνέπεια είναι να αλλάζει με την πάροδο του χρόνου η συμπεριφορά και οι νοητικές δεξιότητες του ασθενούς.
Όπως εξηγούν ειδικοί από το βρετανικό Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS), ο κίνδυνος να αναπτυχθεί χρόνια τραυματική εγκεφαλοπάθεια αυξάνεται όταν κάποιος έχει πάθει πολλές διασείσεις εγκεφάλου.
Μελέτες έχουν δείξει ότι τον μεγαλύτερο κίνδυνο αναπτύξεώς της διατρέχουν ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες όπως:
- Οι παίκτες σε αθλήματα επαφής, όπως το μποξ, οι πολεμικές τέχνες, το αμερικάνικο φούτμπολ, το ποδόσφαιρο, το χόκεϊ στον πάγο, το ράγκμπι, το ΜΜΑ (μεικτές πολεμικές τέχνες)
- Όσοι υπηρετούν στον στρατό και έχουν τραυματιστεί από εκρήξεις
- Όσοι δέχονται συχνά σωματικές επιθέσεις, όπως πολλά θύματα ενδοοικογενειακής βίας
Ωστόσο δεν εκδηλώνουν τραυματική εγκεφαλοπάθεια όλοι όσοι ανήκουν στις προαναφερθείσες ομάδες.
Τα πιθανά συμπτώματα
Η χρόνια τραυματική εγκεφαλοπάθεια έχει κοινά συμπτώματα με άλλες παθήσεις του εγκεφάλου που προκαλούν νευροεκφύλιση, αναφέρουν επιστήμονες από την Cleveland Clinic, στο Οχάιο. Έτσι, μπορεί να επηρεάσει:
- Την ικανότητα σκέψης και τη μνήμη (εκτελεστική λειτουργία)
- Την ψυχική διάθεση και την προσωπικότητα
- Τον τρόπο κίνησης και χρήσης του σώματος (κινητική λειτουργία)
- Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι μπορεί να προκαλέσει προβλήματα μνήμης, δυσκολίες στην επίλυση προβλημάτων και στον προγραμματισμό. Οι πάσχοντες μπορεί επίσης να δυσκολεύονται να κάνουν μία επιλογή ή να αποφασίσουν τι θα κάνουν στη συνέχεια.
- Μπορεί επίσης να παρουσιάσουν ήπια νοητική (ή γνωστική) διαταραχή, η οποία συχνά είναι πρόδρομος κατάσταση της νόσου Αλτσχάιμερ.
Η νευροεκφύλιση μπορεί ακόμα να επηρεάσει τον έλεγχο των συναισθημάτων και την προσωπικότητα. Έτσι, οι ασθενείς με χρόνια τραυματική εγκεφαλοπάθεια μπορεί:
- Να αναπτύξουν αγχώδεις διαταραχές, κατάθλιψη και αυτοκτονικό ιδεασμό
- Να έχουν αλλαγές στη συμπεριφορά (επιθετικότητα, διακυμάνσεις της ψυχικής διάθεσης) και την προσωπικότητά τους
- Όσον αφορά τα κινητικά συμπτώματα, αυτά οφείλονται στις επιπτώσεις που έχει η χρόνια τραυματική εγκεφαλοπάθεια στα κέντρα ελέγχου της κίνησης στον εγκέφαλο. Η συνέπεια μπορεί να είναι προβλήματα ισορροπίας, απώλεια του συντονισμού των κινήσεων και τρόμος (τρέμουλο) ή ακούσιες μυϊκές συσπάσεις (τικ).
Τα συμπτώματα αυτά δεν εκδηλώνονται μονομιάς. Στα πρώτα στάδια της εγκεφαλοπάθειας είναι πιθανότερο να εκδηλωθούν συμπτώματα που δεν γίνονται αμέσως αντιληπτά, όπως:
- Κατάθλιψη και αυτοκτονικός ιδεασμός
- Αλλαγές στην προσωπικότητα
- Αλλαγές στη συμπεριφορά
- Καθώς επιδεινώνεται η κατάσταση αρχίζουν να γίνονται εμφανή και τα προβλήματα σκέψης και μνήμης. Ο ασθενής μπορεί, π.χ., να αντιληφθεί έχει αρχίσει να μειώνεται η βραχυπρόθεσμη μνήμη του. Ή μπορεί να νιώθει σύγχυση γιατί χάνεται ή δεν ξέρει τι ώρα είναι.
Τα συμπτώματα που προκαλεί η χρόνια τραυματική εγκεφαλοπάθεια εκδηλώνονται βαθμιαία σε βάθος χρόνου. Συχνά αναπτύσσονται 10 χρόνια μετά τα επαναλαμβανόμενα κτυπήματα στο κεφάλι, επομένως είναι πιθανά σε νεαρούς ενήλικες. Μετά την εκδήλωσή τους, μπορεί να μείνουν σταθερά για αρκετά χρόνια ή να επιδεινώνονται εξ αρχής καθώς περνά ο καιρός.
Η χρόνια τραυματική εγκεφαλοπάθεια δεν μπορεί να ιαθεί. O ασθενής υποβάλλεται σε συμπτωματική αγωγή, δηλαδή σε θεραπείες που στοχεύουν τα συμπτώματά του.
Αυτές μπορεί, ενδεικτικά, να συμπεριλαμβάνουν φυσιοθεραπεία για τις δυσκολίες στην κίνηση ή λογοθεραπεία για τα προβλήματα ομιλίας, κατάποσης. Ο ασθενής μπορεί επίσης να κάνεις γνωστική συμπεριφορική θεραπεία για να διαχειριστεί τα προβλήματα συμπεριφοράς.