Τι πιθανότητες έχετε να σερβίρετε ένα ζεστό καφεδάκι στο εξάχρονο παιδί σας; Μην βιαστείτε να απαντήσετε καμία, διότι είναι πολύ πιθανό να του δίνετε εν αγνοία σας πολλούς καφέδες καθημερινά – ή έστω την καφεΐνη που αυτοί περιέχουν.
Αυτό είναι επιζήμιο για την υγεία τους. Μάλιστα η Αμερικανική Ακαδημία Παιδικής & Εφηβικής Ψυχιατρικής (AACAP) αναφέρει πως δεν υπάρχει καμία δόση καφεΐνης αποδεδειγμένα ασφαλής για τα παιδιά 12 ετών και κάτω. Οι δε ανήλικοι όλων των ηλικιών πρέπει να αποφεύγουν και τα ενεργειακά (ισοτονικά) ροφήματα.
Ανάλογες απόψεις έχει και η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής (ΑΑΡ), η οποία συνιστά παιδιά και έφηβοι να μην πίνουν κανενός είδους ρόφημα με καφεΐνη (και ζάχαρη).
«Η καφεΐνη έχει πολλές δυνητικές επιπτώσεις στην υγεία των παιδιών», λέει παιδοενδοκρινολόγος από το Κέντρο Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας στην Cleveland Clinic στο Οχάιο.
Όπως εξηγεί, όλοι οι άνθρωποι είναι ευάλωτοι στις επιδράσεις της καφεΐνης. Οι περισσότεροι υγιείς ενήλικες, όμως, μπορούν να την διαχειριστούν στην καθημερινή ζωή τους. Τα παιδιά, όμως, όχι.
Η υπερκατανάλωση
Αυτό εν μέρει σχετίζεται με το ότι ο εγκέφαλός τους δεν είναι πλήρως ανεπτυγμένος. Έτσι δεν μπορούν να ξέρουν πότε έχουν κάνει υπερκατανάλωση και πρέπει να σταματήσουν τη λήψη τους. Η υπερκατανάλωσή της όμως μπορεί να τους προκαλέσει:
- Καρδιακή αρρυθμία
- Άγχος
- Αφυδάτωση
- Διάρροια
- Πονοκεφάλους
- Υπέρταση
- Διακυμάνσεις της ψυχικής διάθεσης
- Ανησυχία και υπερκινητικότητα
- Επιληπτικές κρίσεις
- Διαταραχές του ύπνου
- Τρόμο (τρέμουλο)
- Στομαχικά ενοχλήματα
Δεν είναι μόνο ο καφές
Πιθανώς θα νομίζετε ότι αυτό δεν σας αφορά, εφ’ όσον το παιδί σας δεν πίνει καφέ. Εν τούτοις, καφεΐνη περιέχουν και άλλα ροφήματα, αλλά και τρόφιμα.
Μία μελέτη έδειξε ότι το 73% των παιδιών ηλικίας 2-11 ετών καταναλώνουν καθημερινά καφεΐνη που προέρχεται κυρίως από ροφήματα. Στα ροφήματα αυτά συμπεριλαμβάνονται τα αναψυκτικά τύπου κόλα και τα ενεργειακά (ισοτονικά ή αθλητικά) ροφήματα. Άλλες πιθανές πηγές της είναι το τσάι, η ζεστή σοκολάτα, ροφήματα με γεύσεις φρούτων, νερό με γεύσεις, ορισμένες καραμέλες και τσίχλες.
Ειδικά τα ενεργειακά ποτά συχνά περιέχουν επίπεδα καφεΐνης που είναι επιζήμιες ακόμα και για τους ενήλικες. Η αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων & Φαρμάκων (FDA) αναφέρει πως μερικά ενεργειακά ποτά περιέχουν διπλάσια επίπεδα καφεΐνης απ’ όσα ίση ποσότητα καφέ!
Πόσο μάλλον που πολλά παιδιά και έφηβοι δεν περιορίζονται σε ένα ενεργειακό ποτό, αλλά πίνουν καθημερινά δύο ή περισσότερα.
Προβλήματα ύπνου
Ωστόσο ακόμα και ένα ρόφημα με καφεΐνη να πίνει καθημερινά το παιδί, μπορεί να παρουσιάσει διαταραχές στον ύπνο, όπως:
Να δυσκολεύεται να αποκοιμηθεί
Να ξυπνάει συχνά τη νύχτα
Να κοιμάται λιγότερο απ’ ό,τι πρέπει και χρειάζεται
Επιπλέον, ο αναπτυσσόμενος εγκέφαλος μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος στην καφεΐνη, να την συνηθίσει και να την αποζητά για να νιώθει ο οργανισμός του ξεκούραστος και τονωμένος.
«Ο διαταραγμένος ύπνος σχετίζεται με πολλά αναπτυξιακά προβλήματα, όπως η μειωμένη προσοχή και εγρήγορση στο σχολείο», αναφέρει ειδικός σε θέματα ύπνου από το Κέντρο Διαταραχών Ύπνου της Cleveland Clinic. «Μπορεί επίσης να προκαλέσει συμπτώματα όπως πονοκέφαλο, να αλλάξει την όρεξη του παιδιού και να επηρεάσει την ινσουλίνη του. Με αυτό τον τρόπο αυξάνει τον κίνδυνο αναπτύξεως άλλων προβλημάτων υγείας, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης.»
Στην εφηβεία, εξ άλλου, ο ανεπαρκής ύπνος αυξάνει τον κίνδυνο προβλημάτων, όπως η παχυσαρκία και η χρήση αλκοόλ, τσιγάρων ή ουσιών, προσθέτει.
Άλλες επιπτώσεις
Η καφεΐνη μπορεί να έχει και άλλες επιπτώσεις στα παιδιά, καθώς:
Σχετίζεται με προβλήματα ψυχικής υγείας. Μελέτες έχουν δείξει πως η κατανάλωση μεγάλης δόσης (όπως αυτές που υπάρχουν στα ενεργειακά ποτά) σχετίζεται με αυξημένο στρες, κατάθλιψη και άγχος στα παιδιά.
Είναι εθιστική. «Η καφεΐνη είναι διεγερτική και διαθέτει κάποιες εθιστικές ιδιότητες. Όταν λοιπόν την συνηθίσει κάποιος και ύστερα την διακόψει απότομα, μπορεί να έχει συμπτώματα. Δεν είναι καλό να δει κανείς κάτι τέτοιο σε παιδιά», λέει ο ειδικός.
Συχνά συνδυάζεται με ζάχαρη. Τα αναψυκτικά συχνά περιέχουν πολλή ζάχαρη, το ίδιο και τα ενεργειακά ποτά αλλά και μιλκσέικ που προορίζονται για τους ανηλίκους αλλά περιέχουν καφεΐνη. Η ζάχαρη σχετίζεται με την παχυσαρκία στα παιδιά. Αυτή με τη σειρά της αυξάνει τον κίνδυνο για αντοχή στην ινσουλίνη, προδιαβήτη και διαβήτη.