Τα καρκινικά κύτταρα που αργότερα θα οδηγήσουν σε μεταστάσεις του καρκίνου του μαστού, εμφανίζονται και γίνονται πιο επιθετικά κυρίως τις νυχτερινές ώρες, κατά την διάρκεια του ύπνου
Ο καρκίνος του μαστού είναι μια από τις συχνότερες μορφές καρκίνου και, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, κάθε χρόνο γίνονται περίπου 2,3 εκατομμύρια νέες διαγνώσεις στον κόσμο. Αν ο εν λόγω καρκίνος ανιχνευθεί έγκαιρα, οι ασθενείς συνήθως ανταποκρίνονται καλά στη θεραπεία.
Μεταστάσεις συμβαίνουν όταν καρκινικά κύτταρα διασπώνται από τον αρχικό όγκο, ταξιδεύουν στο σώμα μέσω των αιμοφόρων αγγείων (ως μεμονωμένα κύτταρα ή σε ομάδες δύο ή περισσότερων κυττάρων) και σχηματίζουν νέους όγκους σε άλλα όργανα.
Μέχρι σήμερα οι επιστήμονες δεν είχαν δώσει ιδιαίτερη προσοχή στο ερώτημα του πότε οι όγκοι δημιουργούν μεταστατικά κύτταρα, θεωρώντας ότι αυτό συμβαίνει σε συνεχή βάση όλο το 24ωρο. Όμως η νέα έρευνα αποκαλύπτει ότι στην πραγματικότητα η εκκίνηση των μεταστάσεων γίνεται κυρίως ή επιταχύνεται στη διάρκεια του νυχτερινού ύπνου.
Οι ερευνητές του Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Τεχνολογίας (ΕΤΗ) της Ζυρίχης, με επικεφαλής την δρα Ζωή Διαμαντοπούλου, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό “Nature”, μελέτησαν το ζήτημα σε 30 γυναίκες με καρκίνο και σε ζώα (ποντίκια) με παρεμφερές καρκίνο. Επιβεβαιώθηκε ότι σε όλες τις περιπτώσεις οι αρχικοί όγκοι δημιουργούσαν πολύ περισσότερα μεταστατικά καρκινικά κύτταρα την ώρα του ύπνου (σε ποσοστό περίπου 80% των συνολικών καρκινικών κυττάρων που κυκλοφορούσαν στο αίμα).
Παρόλο που μια αύξηση στα κυκλοφορούντα στα αίμα καρκινικά κύτταρα δεν συνεπάγεται κατ’ ανάγκη τη δημιουργία μεταστάσεων (καθώς πολλά από αυτά τα κινητικά κύτταρα πεθαίνουν κατά την κυκλοφορία τους στο αίμα), ο λεγόμενος κιρκάδιος ρυθμός ύπνου-αφύπνισης φαίνεται να επηρεάζει άμεσα την εξάπλωση του καρκίνου.
“Η έρευνα μας δείχνει ότι η διαφυγή των κυκλοφορούντων καρκινικών κυττάρων από τον αρχικό όγκο ελέγχεται από ορμόνες όπως η μελατονίνη, οι οποίες προσδιορίζουν τους ρυθμούς μας τη μέρα και τη νύχτα”, δήλωσε η δρ Διαμαντοπούλου. “Όταν ο ασθενής κοιμάται, ο όγκος ξυπνάει”, συνόψισε την κατάσταση ο καθηγητής μοριακής ογκολογίας του ΕΤΗ Νικόλα Ατσέτο.
Τα κύτταρα που “δραπετεύουν” τα βράδια από τον αρχικό όγκο στον μαστό, διαχωρίζονται και πολλαπλασιάζονται πιο γρήγορα, σε σχέση με τα κύτταρα που κάνουν κάτι ανάλογο τη μέρα, έχοντας έτσι μεγαλύτερες πιθανότητες να δημιουργήσουν μεταστάσεις σε άλλα όργανα.
Διαπιστώθηκε επίσης κάτι άλλο: ¨Οτι η ώρα που ο γιατρός λαμβάνει δείγματα από τον όγκο ή από το αίμα, μπορεί να επηρεάσει τα ευρήματα των ογκολόγων. Δείγματα που έχουν ληφθεί σε διαφορετικές ώρες της μέρας, έχουν πολύ διαφορετικά επίπεδα καρκινικών κυττάρων, κάτι που εξέπληξε τους ερευνητές. Με άλλα λόγια, η βιολογία του καρκίνου αλλάζει στη διάρκεια του 24ώρου, ανταποκρινόμενη στους βιορυθμούς του ανθρώπινου σώματος.
Το επόμενο βήμα για τους επιστήμονες θα είναι κατανοήσουν με ποιό τρόπο αυτά τα ευρήματα μπορούν να αξιοποιηθούν στις υπάρχουσες αντικαρκινικές θεραπείες, έτσι ώστε αυτές να βελτιωθούν κι άλλο. Πιθανώς οι ασθενείς να ανταποκρίνονται με πιο πετυχημένο τρόπο, αν οι θεραπείες του καρκίνου γίνονται σε συγκεκριμένες ώρες. Επίσης προς διερεύνηση είναι κατά πόσο τα ευρήματα ισχύουν και για άλλες μορφές καρκίνου πέρα από τους όγκους στον μαστό.