Ο αριθμός των ενηλίκων άνω των 40 ετών που πάσχουν από άνοια αναμένεται να τριπλασιαστεί μέχρι το 2050, κυρίως λόγω της αύξησης αλλά και λόγω της γήρανσης του παγκοσμίου πληθυσμού.
Στο παραπάνω συμπέρασμα κατέληξε μία μελέτη που δημοσιεύτηκε πριν λίγες ημέρες στο επιστημονικό περιοδικό The Lancet Public Health.
Η έρευνα ασχολήθηκε επίσης και με 4 μείζονες παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση άνοιας (κάπνισμα, παχυσαρκία, υψηλή γλυκόζη αίματος και χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης) , και το ρόλο που θα παίξουν στην αύξηση των περιστατικών άνοιας.
Ο ρόλος της πρόσβασης στην εκπαίδευση
Για παράδειγμα, όπως υποστηρίζει η μελέτη, αν η πρόσβαση στην εκπαίδευση βελτιωθεί σημαντικά σε παγκόσμιο επίπεδο, τότε θα καταφέρουμε να περιορίσουμε τα περιστατικά άνοιας μέχρι το 2050 κατά 6.2 εκατομμύρια.
Ωστόσο, η συνεχιζόμενη αύξηση στα ποσοστά:
-παχυσαρκίας,
-καπνίσματος και,
-υψηλής γλυκόζης αίματος,
θα αυξήσει τον παραπάνω αριθμό κατά 6.8 εκατομμύρια.
Με βάση τις παραπάνω παρατηρήσεις οι συγγραφείς της μελέτης υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να γίνουν συγκεκριμένες παρεμβάσεις με σκοπό να περιοριστούν οι παραπάνω παράγοντες κινδύνου, ενώ είναι απαραίτητο να αναπτυχθούν άμεσα και θεραπείες για τους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου με σκοπό να μειωθεί η επιβάρυνση της νόσου στη δημόσια υγεία.
«Η έρευνά μας προσφέρει σημαντικά δεδομένα για εξέλιξη των περιστατικών άνοιας σε παγκόσμιο επίπεδο και βοηθά τους ειδικούς δημόσιας υγείας να καταστρώσουν το κατάλληλο πλάνο για τον περιορισμό των περιστατικών της νόσου στο μέλλον», αναφέρει η επικεφαλής της έρευνας, Emma Nichols από το Πανεπιστήμιο της Washington.
«Το προγνωστικό μοντέλο της μελέτης μας μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τις κυβερνήσεις για βελτιωθούν οι προσεγγίσεις για την πρόληψη της άνοιας.
Αυτή τη στιγμή είναι σαφές ότι θα πρέπει να επικεντρωθούμε περισσότερο στην πρόληψη και των περιορισμό των παραγόντων κινδύνου πριν αυτοί οδηγήσουν σε άνοια.
Ακόμα και μικρές πρόοδοι στην πρόληψη ή καθυστέρηση εμφάνισης της άνοιας θα φέρουν εντυπωσιακά αποτελέσματα. Προκειμένου να διασφαλίσουμε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα θα πρέπει να στοχεύσουμε ειδικά τους κύριους παράγοντες κινδύνου σε κάθε χώρα.
Συνοπτικά, θα πρέπει να βελτιωθεί η πρόσβαση στην εκπαίδευση και να γίνουν καμπάνιες που θα αναδείξουν τα οφέλη από την υγιεινή διατροφή, την άσκηση και τη διακοπή του καπνίσματος», συμπληρώνει η ίδια.
Η άνοια αποτελεί σήμερα την 7η αιτία θανάτου παγκοσμίως, καθώς και ένα από τα σημαντικότερα αίτια αναπηρίας στους ηλικιωμένους.
Αν και η άνοια εμφανίζεται συχνότερα σε ασθενείς της τρίτης ηλικίας δεν αποτελεί αναπόφευκτη συνέπεια της γήρανσης.
Μία έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Lancet το 2020 είχε δείξει ότι μέχρι και το 40% των ασθενών με άνοια μπορούν να προληφθούν αν αντιμετωπιστούν 12 γνωστοί παράγοντες κινδύνου (χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης, υπέρταση, διαταραχές της ακοής, κάπνισμα, παχυσαρκία στη μέση ηλικία, κατάθλιψη, καθιστική ζωή, διαβήτης, κοινωνική απομόνωση, αλκοόλ, τραυματισμοί της κεφαλής και μόλυνση του αέρα).
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της παρούσας μελέτης, η μεγαλύτερη αύξηση στα περιστατικά άνοιας θα παρατηρηθεί:
-στην υποσαχάρια Αφρική, όπου ο αριθμός των ασθενών με άνοια θα αυξηθεί κατά 357%.
-Στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή, τα περιστατικά θα αυξηθούν κατά 367%.
-Στο Κατάρ, τα περιστατικά αναμένεται να παρουσιάσουν αύξηση 1.926%,
-στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα 1.795% και,
-στο Μπαχρέιν 1084%.
Αντιθέτως, η μικρότερη αύξηση αναμένεται στη Νοτιοανατολική Ασία (53%).
Στην περιοχή αυτή δεν αποκλείεται τα περιστατικά άνοιας να παρουσιάσουν και μείωση καθώς η ποιότητα ζωής και η πρόσβαση στην εκπαίδευση αναμένεται να βελτιωθούν.
Στη Δυτική Ευρώπη, τα περιστατικά άνοιας στο ίδιο διάστημα:
-αναμένεται να αυξηθούν κατά 74%,
-από σχεδόν 8 εκατομμύρια το 2019 σε 14 εκατομμύρια το 2050.
–Σχετικά χαμηλή αύξηση αναμένεται να παρατηρηθεί:
-στην Ελλάδα (45%),
-στην Ιταλία (56%),
-στη Φιλανδία (58%),
-στη Σουηδία (62%) και ,
-στη Γερμανία (65%).
–Στη Μεγάλη Βρετανία, ο αριθμός των περιστατικών άνοιας αναμένεται να αυξηθεί κατά 75%.
Περισσότερες οι γυναίκες νοσούν από άνοια παγκοσμίως
Αυτή τη στιγμή παγκοσμίως, περισσότερες γυναίκες νοσούν από άνοια σε σχέση με άνδρες σε αναλογία περίπου 100:69.
Αυτό δεν αναμένεται να διαφοροποιηθεί μέχρι το 2050, όπως υποστηρίζουν οι επιστήμονες της μελέτης, καθώς υπάρχει και γενετική βάση για την εμφάνιση άνοιας και το φύλο θεωρείται παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση της νόσου.
«Οι αναπτυσσόμενες χώρες είναι αυτές που θα πρέπει να εφαρμόσουν τα περισσότερα μέτρα για τον περιορισμό των παραγόντων κινδύνου για την άνοια.
Βέβαια, οι προσπάθειες για τον περιορισμό των περιστατικών άνοιας δεν θα πρέπει να περιοριστούν σε τοπικό επίπεδο», αναφέρει ο Theo Vos, εκ των συγγραφέων της έρευνας από το Πανεπιστήμιο της Washington.
Ένας περιορισμός της έρευνας που αναγνώρισαν οι συγγραφείς ήταν ότι δεν είχαν πρόσβαση σε αρκετά δεδομένα υψηλής ποιότητας από χώρες της υποσαχάριας Αφρικής, της ανατολικής Ευρώπης και της κεντρικής Αμερικής, ενώ ορισμένες μελέτες είχαν χρησιμοποιήσει διαφορετικές μεθοδολογίες για τον ορισμό της άνοιας.
Υποστήριξαν επίσης ότι δεν ήταν δυνατό να εξετάσουν και τους 12 παράγοντες κινδύνου που είχαν αναδειχθεί στην προηγούμενη μελέτη του Lancet, καθώς δεν είχαν επαρκή δεδομένα για καθέναν από αυτούς.
Τέλος, εξέτασαν τη συχνότητα της άνοιας συνολικά, χωρίς να εξετάσουν συγκεκριμένους υποτύπους (όπως η αγγειακή άνοια).
Σήμερα γνωρίζουμε ότι κάθε διαφορετικό είδος άνοιας δεν επηρεάζεται εξίσου από τον κάθε παράγοντα κινδύνου.