Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητα θεωρείται η πιο συχνή διαταραχή συμπεριφοράς στην παιδική ηλικία. Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι περίπου το 5% του μαθητικού πληθυσμού αντιμετωπίζει το σύνδρομο αυτό.
Της Εύας Ν. Τσώλη, Ψυχολόγου με εξειδίκευση στην αξιολόγηση και αποκατάσταση μαθησιακών δυσκολιών.
Οι τρεις υποκατηγορίες (τύποι) της διαταραχής είναι οι εξής:
α) Ο απρόσεκτος τύπος όπου το παιδί εμφανίζει κυρίως συμπτώματα απροσεξίας
β) Ο υπερκινητικός – παρορμητικός τύπος όπου το παιδί εμφανίζει κυρίως συμπτώματα υπερκινητικότητας και παρορμητικότητας
γ) Ο συνδυασμένος τύπος όπου το παιδί εμφανίζει συμπτώματα απροσεξίας, υπερκινητικότητας και παρορμητικότητας
Το παιδί με σύνδρομο (ΔΕΠ/Υ) παρουσιάζει τα εξής χαρακτηριστικά:
Αδυναμία συγκέντρωσης
• Συχνά δεν τελειώνει κάτι που έχει ξεκινήσει
• Διασπάται εύκολα
• Πολλές φορές μοιάζει να μην ακούει όταν του μιλούν
• Δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί για να διαβάσει τα μαθήματα του σχολείου ή άλλες εργασίες που χρειάζονται αρκετή ώρα συγκέντρωσης
• Δεν μπορεί να ασχοληθεί πολύ ώρα με το ίδιο παιχνίδι
Παρορμητικότητα
• Συχνά κάνει πράγματα χωρίς να τα σκεφτεί προηγουμένως
• Δυσκολεύεται να οργανώσει την εργασία του (χωρίς να έχει νοητικές ή αντιληπτικές δυσκολίες)
• Περνάει πολύ συχνά από τη μία δραστηριότητα στην άλλη
• Πολλές φορές διακόπτει τη δραστηριότητα που γίνεται μέσα στην τάξη και εμποδίζει την ομαλή πορεία του μαθήματος
• Δεν έχει υπομονή να περιμένει τη σειρά του στο παιχνίδι και γενικά στις ομαδικές δραστηριότητες
• Έχει έντονες διακυμάνσεις στη ψυχική του διάθεση με κρίσεις οργής, πείσμα και αρνητισμό
Υπερκινητικότητα
• Τρέχει και σκαρφαλώνει συνεχώς
• Δυσκολεύεται να παραμείνει στο κάθισμά του και στριφογυρνάει διαρκώς
• Κινείται υπερβολικά στον ύπνο του
• Δίνει την εντύπωση ότι δεν σταματάει ποτέ να κινείται όποια δραστηριότητα και αν εκτελεί
Η πλήρης διάγνωση του κλινικού συνδρόμου γίνεται στη σχολική ηλικία όπου τα εμφανή συμπτώματα είναι η σύντομή διάρκεια προσοχής, η αυξημένη κινητικότητα, η παρορμητικότητα, η ερεθιστικότητα, η κινητική αδεξιότητα, η χαμηλή σχολική επίδοση, η έλλειψη πειθαρχίας και οι κακές διαπροσωπικές σχέσεις με τα πρόσωπα του περιβάλλοντος του (γονείς, δασκάλους, συμμαθητές).
Η διαταραχή όμως φαίνεται να υφίσταται από τη βρεφική ηλικία όπου αν και η συμπεριφορά του βρέφους δεν έχει αποκτήσει ακόμη αρκετή σταθερότητα, τα ευερέθιστα βρέφη, εκείνα που δεν ηρεμούν εύκολα, ίσως είναι τα παιδιά που αργότερα θα παρουσιάσουν την εικόνα του συνδρόμου. Στη νηπιακή ηλικία κύρια συμπτώματα της διαταραχής είναι η αυξημένη δραστηριότητα, οι εκρήξεις θυμού, το συχνό κλάμα, ο ελλιπής αυτοέλεγχος και η έλλειψη υπομονής σε αντίξοες καταστάσεις. Τέλος στην εφηβική ηλικία κυριότερες εκφράσεις του προβλήματος είναι η φτωχή σχολική επίδοση και οι κακές επαγγελματικές προοπτικές, η αντικοινωνική συμπεριφορά και οι δυσλειτουργικές κοινωνικές σχέσεις, η κατάθλιψη και το χαμηλό αυτοσυναίσθημα.
Η αντιμετώπιση του συνδρόμου (ΔΕΠ/Υ) μπορεί να γίνει με ποικίλους τρόπους, ψυχοθεραπεία, χορήγηση φαρμάκων, συμβουλευτική γονέων και εκπαιδευτικών αλλά και με ειδική και γενική παιδαγωγική προσέγγιση. Με την ειδική αγωγή αντιμετωπίζονται μαθησιακές δυσκολίες που οφείλονται στη διάσπαση προσοχής, στην υπερκινητικότητα και στη δυσκολία διατήρησης του αυτοελέγχου. Ενώ με τη γενική παιδαγωγική αντιμετώπιση δημιουργούνται οι κατάλληλες συνθήκες (περιορισμός πολλών οπτικών ερεθισμάτων, σταθερότητα περιβάλλοντος, σαφείς και μικρές οδηγίες, ενθάρρυνση, σύντομα και πολλά διαλείμματα) έτσι ώστε ο μαθητής να μπορέσει να συγκεντρωθεί και να φέρει σε πέρας την σχολική του δραστηριότητα μέσα στη σχολική τάξη μαζί με τα άλλα παιδιά.
evatsoli2@gmail.com