Αν και η αιτία της νόσου του Αλτσχάιμερ παραμένει ένα ιατρικό μυστήριο, οι πλάκες αμυλοειδούς που σχηματίζονται στον εγκέφαλο και είναι τοξικές για τα εγκεφαλικά κύτταρα είναι γνωστοί δείκτες της νόσου.
Η νέα έρευνα έδειξε ότι αυτές οι πλάκες ξεκινούν στον ίδιο χώρο και εξαπλώνονται με τον ίδιο τρόπο στον εγκέφαλο των ατόμων με αποφρακτική άπνοια ύπνου, όπως και σε εκείνους με Αλτσχάιμερ.
Η κλινική μελέτη έγινε από Αυστραλούς και Ισλανδούς ερευνητές, με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο RMIT, και δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Sleep. Ο επικεφαλής ερευνητής, καθηγητής Stephen Robinson, είπε ότι οι επιστήμονες γνώριζαν εδώ και χρόνια ότι οι δύο ασθένειες σχετίζονται, αλλά δεν είχαν βρει το πώς.
“Γνωρίζουμε ότι εάν έχετε άπνοια ύπνου στα μέσα της ζωής σας, είναι πιο πιθανό να αναπτύξετε Αλτσχάιμερ σε μεγαλύτερη ηλικία και εάν έχετε Αλτσχάιμερ, είναι πιο πιθανό να έχετε και άπνοια ύπνου σε σύγκριση με άλλους ανθρώπους στην ηλικία σας”, είπε ο ίδιος και συνέχισε:
“Η σύνδεση υπάρχει, αλλά η ανάλυση των αιτίων και των βιολογικών μηχανισμών παραμένει μια τεράστια πρόκληση. Η μελέτη μας είναι η πρώτη που βρήκε πλάκες αμυλοειδούς τύπου Αλτσχάιμερ στον εγκέφαλο ατόμων με κλινικά επαληθευμένη αποφρακτική άπνοια ύπνου. Είναι μια σημαντική πρόοδος στην κατανόησή μας για τους δεσμούς μεταξύ αυτών των καταστάσεων και ανοίγει νέες κατευθύνσεις για τους ερευνητές που προσπαθούν να αναπτύξουν θεραπείες για το Αλτσχάιμερ”.
Η σοβαρότητα της υπνικής άπνοιας συνδέθηκε με αντίστοιχη συσσώρευση αμυλοειδών πλακών.
Η μελέτη διαπίστωσε ότι η θεραπεία με συνεχή θετική πίεση των αεραγωγών (CPAP) -η πιο κλασική αντιμετώπιση για την μέτρια έως σοβαρή υπνική άπνοια- δεν προκάλεσε καμία διαφορά στην ποσότητα των αμυλοειδών πλακών που βρέθηκαν στον εγκέφαλο.
Αλτσχάιμερ και υπνική άπνοια: Η σύνδεση των εγκεφαλικών βλαβών
Η αποφρακτική άπνοια ύπνου είναι μια σοβαρή κατάσταση που εμφανίζεται όταν η αναπνοή ενός ατόμου διακόπτεται επανειλημμένα κατά τη διάρκεια του ύπνου. Είναι όλο και πιο συχνό φαινόμενο, επηρεάζοντας περισσότερα από 936 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως και έως και το 30% των ηλικιωμένων.
Το Αλτσχάιμερ είναι η πιο κοινή μορφή άνοιας, που προσβάλλει έως και το 70% όλων των ατόμων με άνοια, με την ηλικία να είναι ο μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη της νόσου.
Η νέα μελέτη διερεύνησε την έκταση των παρόμοιων δεικτών του Αλτσχάιμερ σε δείγματα εγκεφαλικού ιστού από τον ιππόκαμπο 34 ατόμων και τα εγκεφαλικά στελέχη 24 ατόμων με υπνική άπνοια. Οι ερευνητές αναζήτησαν τόσο αμυλοειδείς πλάκες όσο και νηματοειδείς νευρώνες, έναν άλλο γνωστό δείκτη της νόσου του Alzheimer. Ο ιππόκαμπος είναι το μέρος του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη μνήμη.
Στη νόσο του Αλτσχάιμερ, οι αμυλοειδείς πλάκες και οι νηματοειδείς νευρώνες εμφανίζονται πρώτα σε μια κοντινή φλοιώδη περιοχή και μετά μετακινούνται στον ιππόκαμπο, προτού εξαπλωθούν στον υπόλοιπο εγκεφαλικό φλοιό.
Αν και η μελέτη βρήκε αμυλοειδείς πλάκες και νηματοειδείς νευρώνες στον εγκέφαλο ατόμων με άπνοια ύπνου, αλλά οι πλάκες έδειξαν ισχυρότερη σύνδεση με σοβαρή άπνοια ύπνου.
“Σε περιπτώσεις ήπιας υπνικής άπνοιας μπορούσαμε να βρούμε πλάκες και νήματα μόνο στην περιοχή του φλοιού κοντά στον ιππόκαμπο, ακριβώς εκεί που αναπτύσσονται αρχικά και στη νόσο Αλτσχάιμερ”, δήλωσε ο δρ. Robinson, ερευνητής στη Σχολή Υγείας και Βιοϊατρικών Επιστημών του RMIT και του Ινστιτούτου Αναπνοής και Ύπνου Austin Health’s (IBAS).
Οι συμμετέχοντες εθελοντές της έρευνας δεν έδειξαν κλινικά συμπτώματα άνοιας πριν πεθάνουν, υποδηλώνοντας ότι μπορεί να ήταν σε πρώιμο στάδιο προ-άνοιας.
“Αν και μερικοί άνθρωποι μπορεί να είχαν ήπια γνωστική εξασθένηση ή μη διαγνωσμένη άνοια, κανένας δεν είχε συμπτώματα αρκετά ισχυρά για επίσημη διάγνωση, παρόλο που μερικοί είχαν πυκνότητα πλακών και νηματοειδών νευρώνων που ήταν αρκετά υψηλή για να χαρακτηριστούν ως νόσος Αλτσχάιμερ”, δήλωσε ο Ρόμπινσον.