Όσο και αν φαίνεται παράξενο η πρώτη αιτία προσέλευσης ασθενών στο δερματολογικό ιατρείο είναι η τριχόπτωση και μάλιστα στις γυναίκες. Το γεγονός ότι έχουμε συνδυάσει το γυναικείο φύλο με μια πλούσια κώμη, η οποία είναι και σύμβολο υγείας, ομορφιάς και σεξ απίλ, εξηγεί γιατί η απώλειά της επιβαρύνει σοβαρά τον ψυχικό κόσμο της πάσχουσας. Όμως δεν πρέπει να τρομάζουμε τις φίλες μας: υπάρχουν πολλές θεραπευτικές δυνατότητες, απαραίτητη προυπόθεση όμως είναι η σωστή διάγνωση της αιτίας που προκαλεί την τριχόπτωση, φυσικά από το δερματολόγο.
Υπάρχουν πολλά αίτια που μπορούν να προκαλέσουν απώλεια μαλλιών στη γυναίκα, σε οποιαδήποτε ηλικία, όμως μια βασική διάκριση μπορεί να γίνει ανάμεσα στις περιπτώσεις που σχετίζονται με ορμονική επίδραση στα τριχοθυλάκια (συχνά με κληρονομική προδιάθεση) και σε περιπτώσεις ανεξάρτητες από τις ορμόνες. Μια δεύτερη ουσιαστική διάκριση θα πρέπει να γίνει ανάμεσα σε μορφές αλωπεκίας που χαρακτηρίζονται από ουλοποίηση (ανώμαλη ανάπτυξη συνδετικού ιστού) και μη αναστρέψιμη απώλεια των μαλλιών και στις μη ουλωτικές αλωπεκίες.
Όσον αφορά τις ουλωτικές αλωπεκίες,οι οποίες έχουν και πιο δραματικά αποτελέσματα αλλά ευτυχώς είναι αρκετά σπάνιες, τα συχνότερα αίτια είναι ο θυλακικός ομαλός λειχήνας και ο δερματικός ερυθηματώδης λύκος. Οι ασθενείς συνήθως αναφέρουν προοδευτική έναρξη με πιθανό αίσθημα καύσου και κνησμό, ερυθρότητα σε κάποιες περιοχές του τριχωτού της κεφαλής και αντίστοιχη απώλεια των τριχών. Για τη σωστή διάγνωση απαιτείται συνήθως λήψη βιοψίας ενώ θεραπευτικά μπορούμε να αναστείλουμε την εξέλιξη της νόσου και να επιβραδύνουμε τα αρνητικά αποτελέσματά της με τοπικά ή συστηματικά κορτικοστεροειδή και άλλα ανοσοτροποποιητικά φάρμακα. Δυστυχώς για τα μαλλιά που ήδη έχουν χαθεί δεν μπορούμε να βοηθήσουμε ιδιαίτερα καθώς η φλεγμονή καταστρέφει μη αναστρέψιμα τα τριχοθυλάκια.
Στην μεγάλη κατηγορία των μη ουλωτικών αλωπεκιών, όπως είπαμε θα κάνουμε τη διάκριση ανάμεσα στις ορμονοανεξάρτητες και τις ορμονοεξαρτώμενες. Στην πρώτη ομάδα περιλαμβάνεται η τελογενής τριχορροή με πιο συνηθισμένα αίτια το ψυχικό και σωματικό στρες (εμπύρετο νόσημα, χειρουργική επέμβαση, τραυματισμό), τον τοκετό, την έλλειψη σιδήρου με ή χωρίς αναιμία, την νευρογενή ανορεξία ή τις δίαιτες με πολύ λίγες θερμίδες. Σε αυτή τη μορφή τριχόπτωσης που είναι η πιο συνηθισμένη στις γυναίκες, η ασθενής αναφέρει ότι χάνει πολλές τρίχες στο λούσιμο ή στο χτένισμα από όλη την επιφάνεια του τριχωτού της κεφαλής, συνήθως σε σύντομο χρονικό διάστημα εβδομάδων έως μηνών και ότι δεν μπορεί να μακρύνει τα μαλλιά αφού πέφτουν ή δείχνουν αραιά. Για τη διάγνωση χρειάζονται κάποιες γενικές εργαστηριακές εξετάσεις ενώ για τη θεραπεία μπορούμε να χορηγήσουμε συμπληρώματα διατροφής και πολυβιταμίνες, ενισχυτικά σαμπουάν και τονωτικές λοσιόν, κυρίως όμως πρέπει να να απαλείψουμε την αιτία που οδηγεί στην αλωπεκία και να καθησυχάσουμε τη γυναίκα ότι το πρόβλημα είναι παροδικό και αναστρέψιμο.
Αντίθετα τα πράγματα τόσο για τη διερεύνηση όσο και για τη θεραπευτική αντιμετώπιση είναι πιο σύνθετα στην ορμονοεξαρτώμενη αλωπεκία. Εδώ συνήθως υπάρχει κληρονομικό ιστορικό από την οικογένεια του πατέρα ή/και της μητέρας, η απώλεια παρουσιάζεται πιο προοδευτικά και ιδιαίτερα μετά την εμμηνόπαυση και αφορά κυρίως την κορυφή της κεφαλής, με διάχυτη αραίωση των τριχών χωρίς όμως να υποχωρεί η γραμμή του μετώπου ούτε να μένει κάποια περιοχή τελείως κενή όπως στους άνδρες. Η εργαστηριακή διερεύνηση πέρα από τις γενικές εξετάσεις πρέπει να περιλαμβάνει και ορμονικό έλεγχο ενώ η θεραπεία απαιτεί πέρα από τα τοπικά διεγερτικά της τριχοφυίας όπως η μινοξιδίλη, τροποποιητές των ορμονών όπως αντισυλληπτικά δισκία, αντιανδρογόνα, αντιδιαβητικά δισκία κ.α. Νεότερες θεραπέίες είναι η εφαρμογή μεσοθεραπείας, με βιταμίνες στο δέρμα του κεφαλιού, laser για διέγερση τριχοφυίας, και ενέσεις αυτόλογου πλάσματος.
Υπάρχουν και πολλές άλλες σπανιότερες αιτίες τριχόπτωσης όπως η γυροειδής αλωπεκία, διάφορες μυκητιάσεις ή λοιμώξεις από βακτήρια αλλά ευτυχώς είναι σπάνια. Αυτό που πρέπει να τονιστεί όμως είναι οτι υπάρχουν θεραπευτικές προτάσεις, αρκεί η μεν ασθενής να απευθυνθεί έγκαιρα στο γιατρό, ο δε δερματολόγος να έχει βαθιά γνώση του αντικειμένου, της εργαστηριακής διερεύνησης και των θεραπευτικών επιλογών.