Η νόσος Crohn, μαζί με την ελκώδη κολίτιδα, ανήκει στις Ιδιοπαθείς Φλεγμονώδεις Νόσους του Εντέρου (ΙΦΝΕ). Τα αίτια εμφάνισης της νόσου δεν έχουν διαλευκανθεί ακόμη, ωστόσο οι ειδικοί καταλήγουν ότι η εμφάνισή της πιθανόν να οφείλεται σε συνδυασμό γενετικών, περιβαλλοντικών και ανοσολογικών παραγόντων.
Η νόσος Crohn χαρακτηρίζεται από διατοιχωματική φλεγμονή του βλεννογόνου οποιουδήποτε τμήματος του γαστρεντερικού σωλήνα. Στα συμπτώματά της συμπεριλαμβάνονται οι αιματηρές ή όχι διάρροιες, ναυτία, ανορεξία, εμετοί, απώλεια βάρους, οστεοπόρωση, αρθραλγίες, καθυστερημένη ανάπτυξη στα παιδιά κ.ά. Χαρακτηρίζεται από περιόδους εξάρσεων με μεγάλη συχνότητα διαρροιών μέσα στην ημέρα και περιόδους υφέσεων.
Πέρα από τη φαρμακευτική αγωγή, η διατροφή διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στην επιτυχή αντιμετώπιση της νόσου, την επαγωγή/διατήρηση της ύφεσης και την ανακούφιση από τα συμπτώματα. Τα διατροφικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν συνήθως οι ασθενείς με νόσο Crohn αφορούν σε δυσθρεψία, απώλεια βάρους και ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών και οφείλονται σε μειωμένη πρόσληψη τροφής, δυσαπορρόφηση, αποκλεισμό τροφίμων που ερεθίζουν το έντερο, αυξημένες απώλειες θρεπτικών συστατικών και παρενέργειες φαρμάκων.
Στις συχνότερες ανεπάρκειες θρεπτικών συστατικών συγκαταλέγεται η έλλειψη βιταμίνης D, μιας λιποδιαλυτής βιταμίνης με πολλαπλές λειτουργίες. Πολύ πρόσφατα, ερευνητές από τη Δανία μελέτησαν τα επίπεδα της βιταμίνης D σε ασθενείς με νόσο Crohn και διαπίστωσαν ότι ασθενείς σε έξαρση είχαν χαμηλότερα επίπεδα βιταμίνης D σε σχέση με τους ασθενείς σε ύφεση και μάλιστα τα επίπεδα ήταν χαμηλότερα σε εκείνους με την υψηλότερη ενεργότητα της νόσου.
Η βιταμίνη D είναι υπεύθυνη για τη ρύθμιση των συγκεντρώσεων ασβεστίου και του οστικού μεταβολισμού, του ανοσοποιητικού συστήματος, της φλεγμονής, αλλά και του κυτταρικού πολλαπλασιασμού και διαφοροποίησης. Η έλλειψή της μπορεί να είναι αποτέλεσμα της δυσαπορρόφησης μετά από εκτομή του ειλεού που δυσχεραίνει την απορρόφηση λίπους και κατά συνέπεια και την απορρόφηση των λιποδιαλυτών βιταμινών, όπως η βιταμίνη D.
Ακόμη, ο αποκλεισμός των γαλακτοκομικών προϊόντων (καλές πηγές βιταμίνης D) λόγω δυσανεξίας της λακτόζης που είναι πολύ συνήθης στους ασθενείς με νόσο Crohn, μπορεί να αποτελεί έναν ακόμη λόγο μειωμένων επιπέδων βιταμίνης D. Η μειωμένη έκθεση στον ήλιο μπορεί να εντείνει περαιτέρω το πρόβλημα.
Έως τώρα, η χορήγηση συμπληρωμάτων βιταμίνης D στους ασθενείς με νόσο Crohn κρινόταν αναγκαία, προκειμένου να προληφθούν προβλήματα οστεοπενίας και οστεοπόρωσης, συχνά φαινόμενα ιδιαιτέρως σε ασθενείς που λαμβάνουν κορτικοστεροειδή. Ωστόσο, ολοένα και περισσότερες μελέτες καταδεικνύουν πως η διατήρηση φυσιολογικών επιπέδων βιταμίνης D μπορεί να έχει περισσότερες ευεργετικές δράσεις για τους ασθενείς.
Συγκεκριμένα, πρόσφατη μελέτη σε περισσότερους από 3.000 ασθενείς με νόσο Crohn, αλλά και ελκώδη κολίτιδα έδειξε ότι τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D συνδέονται με αυξημένο αριθμό νοσηλειών και αυξημένο κίνδυνο χειρουργικής αντιμετώπισης της νόσου. Επιπρόσθετα, η επίτευξη φυσιολογικών επιπέδων βιταμίνης D φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο της χειρουργικής αντιμετώπισης της νόσου Crohn.
Μία ακόμη πρόσφατη πιλοτική μελέτη σε μικρό αριθμό ασθενών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D μειώνει σημαντικά το δείκτη ενεργότητας της νόσου Crohn (Crohn’s Disease Activity Index) και βελτιώνει την ποιότητα ζωής των ασθενών.
Επιπλέον, ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Δουβλίνου σε πιλοτική μελέτη τους, τα αποτελέσματα της οποίας παρουσιάσθηκαν πρόσφατα, έδειξαν ότι η λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D βελτίωσε την ποιότητα ζωής και μείωσε σημαντικά το αίσθημα κόπωσης και μυϊκής αδυναμίας.
Το γεγονός λοιπόν ότι η βιταμίνη D μπορεί να επιδρά θετικά στη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος και στη μείωση της φλεγμονής έχει δώσει ήδη το έναυσμα, όπως είδαμε παραπάνω, στην επιστημονική κοινότητα να διερευνήσει τον ρόλο της βιταμίνης D στη βελτίωση της υγείας των ασθενών με ΙΦΝΕ. Περισσότερες μελέτες με μεγαλύτερο αριθμό ασθενών αναμένεται να «ρίξουν φως» στις ευεργετικές δράσεις της βιταμίνης D σε αυτήν την κατηγορία ασθενών.