Οι εποχές είναι δύσκολες για όσους εργαζομένους άνω των 45 ετών αποφασίζουν είτε από ανάγκη είτε από ενσυνείδητη αλλαγή πλεύσης να αναζητήσουν εργασία.
Με 17,8% επίσημο καταγεγραμμένο ποσοστό ανεργίας στις ηλικίες αυτές, κι ενώ, ως μεσήλικες, θα έπρεπε να απολαμβάνουν τους καρπούς των πολύχρονων προσπαθειών τους, πολλοί είναι αναγκασμένοι να αναθεωρήσουν τις σταθερές της ζωής τους και να επωμιστούν τις ενοχές ή τις ανασφάλειες μιας οδυνηρής και ψυχοφθόρου κατάστασης.
Και έχει αποδειχθεί πως η μεταβολή της επαγγελματικής και οικονομικής τους ευρωστίας επί τα χείρω, σχεδόν νομοτελειακά, οδηγεί σε διασάλευση της οικογενειακής ηρεμίας.
Μα αν τελικά κάποιος καταφέρει να διαχειριστεί την ανατροπή, πολύ δύσκολα θα αντέξει την κριτική του 28χρονου HR executive με μνήμες κολεγίων και μεταπτυχιακών στην Γηραιά Αλβιώνα, που θα καταδικάζει:
“Δεν έχετε κάνει update (αντί επικαιροποιήσει) τα προσόντα σας“’.
Είστε ψηφιακά αναλφάβητος… Υπομονή.
Ένα από τα βασικότερα λάθη των μεγαλυτέρων, που επανέρχονται στον αγώνα για εξεύρεση εργασίας και προσωπικής ταυτότητας είναι η διάθεση για συμβουλές:
“Μπορώ να διδάξω την επιχείρηση και τους νέους υπαλλήλους μέσα από την εμπειρία μου..”
Η εμπειρία όμως δε διδάσκεται.. Βιώνεται..
Και καθώς ο εργασιακός μεσαίωνας εδραιώνει τα σκοτάδια του και οι αμοιβές έχουν πάρει την κατιούσα, οι απαιτήσεις των προηγουμένων δεκαετιών και τα ελάχιστα των συλλογικών κεκτημένων πλέον φαντάζουν πολυτέλεια και casus belli για το επάρατο ΔΝΤ.
Εάν δεν έχετε κάποια στρατηγική για πρόκληση επανάστασης από τα αγανακτισμένα λαϊκά στρώματα, μη μεμψιμοιρείτε: Κατά πάσα πιθανότητα θα σιωπήσετε για τη μείωση των μισθών και θα δεχθείτε τον υποβιβασμό σε κατώτερες θέσεις στην ιεραρχία, πέρα από όσα είχατε συνηθίσει στις προηγούμενες ένδοξες στιγμές της καριέρας σας.
Τότε που αλληλέγγυοι οι συνδικαλιστές, πριν υπουργοποιηθούν, φρόντιζαν να κηρύττουν απεργίες για τα δίκαια του εργάτη.
Αναλογιστείτε πόσο δύσκολο ήταν στα είκοσι σας χρόνια να συνεργαστείτε με κάποιον στριφνό και ανελαστικό πενηντάρη.
Πόσο μάλλον τώρα, που οι νεαρότεροι αποτελούν φθηνό και ανασφάλιστο εργατικό δυναμικό, δεν έχουν οικογενειακές υποχρεώσεις, όπως εσείς, ώστε να θέτουν εν αμφιβόλω την αφοσίωσή τους στην εταιρεία, γεννήθηκαν μέσα στο διαδίκτυο και στα social media, μπορούν άνετα να υπομείνουν επαγγελματική και γεωγραφική κινητικότητα, ανέχονται τις ελαστικές σχέσεις εργασίας..
Εν ολίγοις οι νέοι είναι εύκαμπτοι, χωρίς συλλογική συνείδηση και μακροχρόνια στρατηγική, δίχως επιτακτικά αιτήματα για μονιμότητα και ασφάλεια, ανοιχτοί στο να ενστερνιστούν τη φιλοσοφία της επιχείρησης, παρά να τη διαμορφώσουν, ιδανικοί για εκμετάλλευση από τους στυγνούς καπιταλιστές και τους ιερείς του χρήματος.
Εξάλλου, έχουν όλο το χρόνο, για να τα αλλάξουν όλα ετούτα.
Και να ήταν μόνο αυτά.. Στην Ελλάδα ο ηλικιακός ρατσισμός ανθεί πολύ περισσότερο από οποιαδήποτε ονειροπόληση ακραίων κομμάτων για διακρίσεις ανάμεσα στους πολίτες.
Κάθε ηλικιακή κατηγορία έχει τα δικά της γκέτο και αγκυλώσεις στον πολιτισμό, τις νόρμες, τη διασκέδαση, τη γλώσσα, τις αξίες και απαξίες.
Η διαγενεακή επικοινωνία χωλαίνει.
Εάν ο εργαζόμενος των 45+ δεν μπορέσει να θυμηθεί, αν χάσει προσωρινά την ικανότητα εστίασης και προσοχής, αν κουραστεί, όλοι θα μεμφθούν το άχθος των χρόνων, που τον βαραίνουν και τον καθιστούν λιγότερο παραγωγικό.
Αν όμως σε παρόμοια ατοπήματα υποπέσει ο νεαρός, απλώς θα πουν ότι αγχώθηκε..
Καχυποψία, λοιπόν, για τη σωματική ρώμη, που φθίνει, αμφιβολία για την ικανότητα μιας νέας αρχής, υποψίες πως ο εργαζόμενος 45+ ψάχνει μια ευκαιριακή απασχόληση μέχρι τη σύνταξη, μη σκοπεύοντας να επενδύσει σοβαρά στη νέα θέση..
Να τι να προσέξετε, όσοι θα βγείτε ξανά στο επίπονο ταξίδι της επαγγελματικής επανένταξης, γνωρίζοντας πως οι καιροί δεν θα σας χαριστούν..
–Ακολουθήστε τις δεξιότητές σας και όχι τα όνειρά σας.
Εδώ πια που φτάσατε ξέρετε πως τερτίπια του νου οι ονειροπολήσεις και η σκληρή δουλειά, η στρατηγική, η λεπτομέρεια, ο ρεαλισμός, η επικοινωνία με συναδέλφους είναι τα στοιχεία εκείνα, που καθιστούν ελκυστικό ένα εργασιακό περιβάλλον.
Η πείρα, αν μη τι άλλο, αποστρέφεται τις πλάνες.
Αφήστε τους νεότερους να ματαιώνονται από αυτές..
–Αξιοποιήστε την εμπειρία σας, χωρίς να την διατυμπανίζετε.
Οι συνθήκες αλλάζουν ταχύτατα και οι τρόποι σας, που κάποτε ήταν λειτουργικοί, σήμερα ίσως οδηγούν σε λανθασμένες τακτικές.
Ανοίξτε το μυαλό σε νέα ερεθίσματα, αλλά προσπαθήστε να τα συνδέσετε και γνωστικά και συναισθηματικά με τον πλούτο των γνώσεων, που ήδη κατέχετε.
–Τονίστε στο βιογραφικό σας τη διάθεση να συμφιλιώσετε το παλιό με το καινοτόμο και απομακρύνετε από αυτό όλα τα άσχετα με τη θέση που επιδιώκετε.
Στο κάτω κάτω ένα φλύαρο, πολυσέλιδο απάνθισμα των επιτευγμάτων σας θα τρομάξει τον ανταγωνιστικό νεαρό, που ενδεχομένως να το εξετάσει.
–Επιμεληθείτε τη φυσική σας κατάσταση, για να αποφύγετε τις στερεοτυπίες των νέων απέναντί σας.
Κανείς δεν επιθυμεί να δείχνει γεροντότερος από όσο είναι.
Κατά πάσα πιθανότητα μέσω της σοφίας και της αποκτηθείσας τεχνικής, μπορείτε να κάνετε πολλά περισσότερα καλύτερα και γρηγορότερα από αυτούς.
Μην τους προκαλείτε όμως σε πεδία, που δεν αντέχετε πλέον.
Να θυμάστε ότι ένας νεανίζων μεσήλικας, συνήθως αποτελεί καρικατούρα, εάν τις καθηλώσεις προηγουμένων σταδίων επιχειρήσει να εκτονώσει ετεροχρονισμένα.
Η γνώση και παραδοχή των ορίων είναι η μεγαλύτερη αρετή..
–Το σύστημα σας αδίκησε, σας προκάλεσε, ανέκοψε την ανοδική πορεία, διασάλευσε την οικογενειακή αρμονία, ανέτρεψε τα σχέδια, διακύβευσε τα πρότυπα για τα παιδιά σας.
Μην αφήσετε την πικρία να γίνει αντικοινωνικότητα, μαρασμός, νοσταλγία, παραίτηση, κατάθλιψη, εκδίκηση.
Η ζωή δεν χρωστά σε κανέναν.
Αλλά συνηθίζει, με πρόσχημα τη συγκυρία, να δίνει δεύτερες ευκαιρίες στους αποφασισμένους.
–Αναζητήστε συναισθηματική λύτρωση στα οικογενειακά και φιλικά σας δίκτυα. Μην απομονωθείτε.
Όσοι παραμείνουν δίπλα σας, τώρα που δοκιμάζεσθε, θα αποτελέσουν τους μελλοντικούς πυλώνες τις ζωής σας.
Είναι η ώρα της αποτίμησης και του ξεκαθαρίσματος.
–Αποβάλλετε από το περιβάλλον σας όλους όσους απλώς θρηνούν, χωρίς να δραστηριοποιούνται, που κατακρίνουν, δίχως να αντιπροτείνουν, πετάξτε τους επαγγελματίες των επιδομάτων ανεργίας και απομακρυνθείτε από τους πελάτες των γραφείων του ΟΑΕΔ.
Αν όλοι επιμένουν να σας εντάσσουν και να σας χαρακτηρίζουν ευάλωτη ομάδα, εσείς διαφοροποιηθείτε από αυτόν τον κοινωνικό ευτελισμό.
Η διαφορετικότητά σας είναι εκείνο το στοιχείο, που θα σας εξασφαλίσει μια αξιοπρεπή εργασία.
Και στο βιογραφικό σας τις ιδιαιτερότητες και τις αποκλίσεις των δυνατοτήτων σας από το μέσο εργαζόμενο να αναφέρετε.
–Επανασυνδεθείτε με άτομα που γνωρίζατε από προηγούμενα εργασιακά σας πλαίσια και παλιούς συνοδοιπόρους στην επαγγελματική κονίστρα.
Εξηγήστε τους την ατυχία σας, λόγω της γενικευμένης κρίσης, και ζητήστε τους να γίνουν πολλαπλασιαστές των αναζητήσεών σας.
Η προσωπική σύσταση αποτελεί έναν από τους καλύτερους τρόπους αποκατάστασης, όσο η εμπιστοσύνη αποτελεί έναν από τα βασικότερα κριτήρια πρόσληψης.
–Όση ασφάλεια κι αν προσφέρει το τετριμμένο, η ηδονή εμφωλεύει πάντα στο ριψοκίνδυνο και το άγνωρο.
Μη διστάσετε να εκπαιδευθείτε από την αρχή σε ένα εντελώς νέο γνωστικό αντικείμενο.
Τα περισσότερα Πανεπιστήμια προσφέρουν, ακόμα και μέσω κινητών, μαθήματα.
Είναι οι υλοποιήσιμες και εξαργυρώσιμες γνώσεις που μετρούν, παρά η συλλογή πτυχίων χωρίς αντίκρισμα και άσχετων σεμιναρίων.
–Το κράτος υποχωρεί από παντού.
Ο κίνδυνος των πολυεθνικών και των εργασιακών συνθηκών υποδούλωσης ελλοχεύει.
Καιρός να ενώσετε τις δυνάμεις σας πολλοί άνεργοι μαζί και να το υποκαταστήσετε σε νευραλγικούς τομείς, που έχουν μόνιμες ανάγκες, βάζοντας ως κριτήριο τον άνθρωπο, τον πολιτισμό, την κοινωνία, το περιβάλλον.
Κοινωνιολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχολόγοι, εργαζόμενοι στην ψυχική υγεία συνεργαστείτε για να ιδρύσετε τη δική σας δομή πρόνοιας με επίκεντρο τον άνθρωπο.
–Μην αναλώνεστε σε δίμηνα, τρίμηνα, πεντάμηνα.
Μην παρακαλάτε πολιτικούς, συνδικαλιστές, εργατοπατέρες.
Οι φελλοί που επέπλεαν, σταδιακά βουλιάζουν.
Το βασικότερο προσόν, για να βρεις δουλειά είναι να διατηρείς την ελπίδα, την εγρήγορση.
–Εμπλουτίστε το βιογραφικό σας με κοινωνικές δράσεις και στρατηγικές αλληλεγγύης. Πάρτε εσείς την πρωτοβουλία γι’ αυτές.
Εκεί θα γνωρίσετε ανθρώπους κλειδιά για το μέλλον σας, που θα δουν τις οργανωτικές σας ικανότητες και κυρίως θα αισθανθείτε χρήσιμοι.
–Κατασκευάστε καταλόγους διαδικτυακών ιστοτόπων εύρεσης εργασίας και φροντίστε να ενημερώνεστε τακτικά.
Στείλτε αθρόα το βιογραφικό και τη συνοδευτική επιστολή σας.
Ζητήστε συστατικές και πείτε σε όλους ότι είστε διαθέσιμοι για εργασία.
–Βελτιώστε τα ελληνικά και τις ξένες γλώσσες σας. Κανείς δεν προσλαμβάνει ανορθόγραφους.
–Κατά τη διάρκεια της ανεργίας μειώστε τα έξοδά σας, αλλά μην χάσετε την ποιότητα της ζωής και την υγεία σας, η οποία δεν προσμετράται με καταναλωτικά αγαθά.
–Προπαρασκευαστείτε για επαγγελματική και γεωγραφική κινητικότητα. Αδράξτε κάθε ευκαιρία, όπου αυτή εμφανίζεται.
–Η αξία σου, που απορρέει από το γεγονός ότι είσαι άνθρωπος, δεν αμφισβητείται από το πρόσκαιρο της ανεργίας σου.
Αναγνώρισέ την, πρώτος εσύ στον εαυτό σου.
–Απόφυγε κάθε σκέψη για παρανομία και εύκολο κέρδος.
Κανείς δε χαρίζει χρήματα εύκολα.
–Προετοιμαστείτε για νέες αρχές, ακόμα κι αν είναι από το μηδέν και μην πενθείτε για όσα χάσατε.
–Εκπαιδευθείτε σε νέες δεξιότητες και επεκτείνετε ταλέντα που μέχρι τώρα δεν υποψιαζόσαστε ή αγνοούσατε.
Αναπτύξτε τα κοινωνικά δίκτυα γεφύρωσης, εκείνα που θα σας διασυνδέσουν με όλες τις κοινωνικές ομάδες κι όχι μόνο με όσους σας μοιάζουν.
–Εξασκηθείτε στη διεκδικητικότητα, την κοινωνικότητα, τον αυτοσεβασμό.
Δείξτε σε όλους ότι κατέχετε ιδιότητες, που σπάνια θα βρουν σε κάποιον άλλο.
–Μην απογοητεύεστε εάν κανείς δεν απαντά στα βιογραφικά που στέλνετε.
Ακόμα και πριν την κρίση η αναλογία ήταν 100 αιτήσεις για 1 συνέντευξη.
Εξακολουθείτε να δοκιμάζετε, ακόμα κι αν διαθέτετε απασχόληση, ανανεώνοντας διαρκώς τις γνώσεις σας.
–Δύσκολα ένας εργοδότης μπορεί να αντισταθεί στο πάθος σας, την παιδεία και την αυτο-οργάνωση.
Μην μέμφεστε τους προηγούμενους προϊσταμένους σας, αλλά μάθετε τα πάντα για τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς, στους οποίους θα κάνετε αίτηση.
Του Ευστράτιου Παπάνη – Επίκουρου Καθηγητή Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου
