Ο ερχομός ενός παιδιού στη ζωή, είναι κάτι ευχάριστο και μοναδικό.
Κανείς δε θα πίστευε, ότι ταυτόχρονα είναι και τόσο τραυματικό για το ίδιο, αλλά και για τη μητέρα του.
Παράγοντες επίδρασης στην εγκυμοσύνη
Ξεκινώντας από την περίοδο της κύησης, ο τρόπος με τον οποίο η μητέρα επικοινωνεί με το έμβρυο, η συναισθηματική της κατάσταση και η υγεία της, επηρεάζουν συναισθηματικά και αναπτυξιακά το μωρό.
Ήδη, από τον πλακούντα, καταγράφονται στον εγκέφαλο του νεογνού, οι πρώτες ασυνείδητες εμπειρίες.
Έτσι, αν η εγκυμοσύνη παρουσιάσει επιπλοκές, αν η μητέρα δεν φροντίζει τον εαυτό της ,ή δεν είναι υγιής, αν έχει αρνητικά συναισθήματα για την εγκυμοσύνη της, είναι πιθανό να δημιουργηθούν τραυματικές ασυνείδητες εικόνες στο μυαλό του μωρού.
Αλλά ακόμη και η ίδια η γέννα, είναι τραυματική για το μωρό.
Ξαφνικά, φεύγει από την προστασία του πλακούντα, όπου ένιωθε ασφαλές, και καλείται να ζήσει κάτι τελείως άγνωστο και επίπονο.
Θα πονέσει για να βγει από το σώμα της μητέρας του κι αν γεννηθεί με καισαρική, το γεγονός ότι δεν πάλεψε το ίδιο για τη ζωή του, θα καταγραφεί στο συναισθηματικό του χάρτη.
Η εικόνα του νεογέννητου μωρού, μαρτυρά το πόσο τραυματική ήταν η εμπειρία για το ίδιο.
Ματωμένο, κουρασμένο, ευάλωτο, βιώνει ξαφνικά τον πρώτο αποχωρισμό στη ζωή του.
Η σχέση της μητέρας με το βρέφος
Η γέννηση είναι επίπονη και τρομακτική για το παιδί και αντιλαμβάνεται αυτό τον φόβο και την αβεβαιότητα, ήδη από το πρώτο δευτερόλεπτο που αποχωρίζεται το σώμα της μητέρας, ξεσπώντας σε κλάματα.
“Από εκείνη, την πρώτη στιγμή γνωριμίας, ξεκινά μία άλλη μάχη.
Η σχέση μεταξύ μητέρας και παιδιού.
Άπειρες θεωρίες έχουν γραφτεί και άπειρα πειράματα έχουν λάβει χώρα, για να μελετήσουν το πώς τελικά η σχέση μητέρας και παιδιού, επηρεάζει τον συναισθηματικό κόσμο του τελευταίου“, αναφέρει η Αυγούστα Παυλάτου, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, με εκπαίδευση στη Συνθετική Συμβουλευτική και Ψυχοθεραπεία
Ένας από τους πρώτους και πιο άμεσους παράγοντες της σχέσης μητέρας και βρέφους, είναι η σωματική και συναισθηματική υγεία της μητέρας.
Αν η τελευταία βιώνει κατάθλιψη, ή άλλα αρνητικά συναισθήματα, αν είναι άρρωστη, αν κάνει χρήση ουσιών ή ποτού, αν κακοποιείται ή αν είναι ανήμπορη, η συναισθηματική και βιολογική επίδραση πάνω στο μωρό, είναι μεγάλη.
Η αρκετά καλή μητέρα
Ο Winnicott, στη θεωρία του, αναφέρει ότι δεν υπάρχει η τέλεια μητέρα. Χρειάζεται όμως μία αρκετά καλή μητέρα (good enough mother), για να δημιουργηθεί μία υγιής σχέση με το παιδί.
Η σχέση αυτή, ξεκινά ήδη από το πρώτο άγγιγμα.
Η σωματική επαφή είναι το πρώτο και σημαντικότερο μέσο για τη δημιουργία ασφαλούς δεσμού.
Ο τρόπος με τον οποίο η μητέρα κρατά το μωρό της, ο τρόπος με τον οποίο το ταΐζει, η εγγύτητα και η ηρεμία που έχει, καθησυχάζουν το βρέφος, το οποίο αρχίζει να νιώθει ασφάλεια.
Η αρκετά καλή μητέρα, θα πρέπει να είναι συναισθηματική, να τρέφει και να φροντίζει το μωρό της και να δημιουργήσει ένα ασφαλές περιβάλλον για το ίδιο.
Θα πρέπει να ταυτίζεται με το μωρό της, να επικοινωνεί μαζί του και να καλύπτει τις ανάγκες του.
Οι πρωταρχικοί δεσμοί κατά τον Bowlby
Ο Bowlby μίλησε για την σημασία των πρωταρχικών δεσμών, ως έναν σταθμό που έχει άμεση επίδραση στον τρόπο που το παιδί θα αναπτυχθεί.
Σύμφωνα με τον Bowlby, ο δεσμός που μπορεί να αναπτυχθεί ανάμεσα στη μητέρα και το βρέφος, μπορεί να είναι ασφαλής, αποφευκτικός, αμφιθυμικός ή αποδιοργανωμένος.
-Σε έναν ασφαλή δεσμό, υπάρχει καλή επικοινωνία μεταξύ του παιδιού και της μητέρας του, όπου το παιδί νιώθει ελεύθερο να εκφράσει τα αρνητικά του συναισθήματα.
-Στον αποφευτκικό δεσμό, παρατηρείται μία αποστειρωμένη συναισθηματικά σχέση, όπου η μητέρα και το παιδί δε συνδέονται παρά μόνο πρακτικά.
Μπορεί να υπάρξει θετικό κλίμα και συνύπαρξη, αλλά δεν υπάρχει συναισθηματικό δέσιμο και εγγύτητα.
-Στη συνέχεια, σε έναν αμφιθυμικό δεσμό, το παιδί είναι μάλλον αποδιοργανωμένο ως προς τα συναισθήματά του και τη στάση του απέναντι στη μητέρα.
Την ίδια στιγμή που νιώθει ασφάλεια και θέλει να την προσεγγίσει, μπορεί να αρχίσει να την αποφεύγει έχοντας εκρήξεις θυμού.
-Τέλος, ένας αποδιοργανωμένος δεσμός, εμφανίζεται στις περιπτώσεις που η μητέρα δεν έχει ξεκάθαρα συναισθήματα για το παιδί.
Πρόκειται για σχέσεις που έχουν ιστορικό κακοποίησης, ή συναισθηματικής στέρησης.
Τραυματικά βιώματα
Επιστρέφοντας στην αρχή, θα μπορούσε κάποιος να αποθαρρυνθεί, να θυμώσει ή να απογοητευτεί στη σκέψη ότι η ζωή μας ξεκινά με ένα τραύμα.
Πράγματι ακούγεται πολύ δύσκολο, ένας άνθρωπος που αναπόφευκτα θα βιώσει πολλά τραύματα στην πορεία της ζωής του, να ξεκινά τη ζωή του ήδη με ένα τραύμα.
“Ας αντιμετωπίσουμε όμως αυτή τη διαπίστωση εστιάζοντας στο δίδαγμά της.
Ίσως η έξοδος ενός νεογέννητου από τον πλακούντα, να είναι και η μεγαλύτερη μάχη που δίνει ένας άνθρωπος στη ζωή, στην οποία επιβιώνει, δημιουργώντας σχέσεις με τον ίδιο του τον εαυτό και τους σημαντικούς άλλους“, αναφέρει η κ. Παυλάτου, καταλήγοντας:
“Ο κάθε άνθρωπος κουβαλά τη δική του, προσωπική ιστορία γέννησης, το δικό του τραύμα, το οποίο απαλύνεται ή διογκώνεται, ανάλογα με τις σχέσεις που το άτομο διαμορφώνει με τους άλλους αλλά και με τον ίδιο του τον εαυτό, όπως άλλωστε και σε όλα τα επόμενα τραύματα που θα βιώσει στην πορεία της ζωής του“.