Έχω διαβάσει πολλά άρθρα και βιβλία που εξυμνούν την προσωπική οριοθέτηση.
Πολλά tips για το πώς να μάθει κάποιος να βάζει όρια στους άλλους.
Πολλά σχόλια και συμπεράσματα που καταλήγουν ότι η προσωπική οριοθέτηση οδηγεί στην αυτοεκτίμηση.
Πράγματι, είναι μεγάλη αλήθεια αυτό.
Οριοθέτηση
Προκειμένου να μπορέσουμε να βάλουμε όρια στον εαυτό μας και τους άλλους, σημαίνει ότι πρώτα θα ακούσουμε τον εαυτό μας, τις ανάγκες μας, τα θέλω μας, τις αντοχές μας. Είναι μεγάλο και δύσκολο το ταξίδι των προσωπικών ορίων.
Πολλοί είναι αυτοί που δυσκολεύονται να βάλουν όρια, που φοβούνται την κριτική των άλλων, που έρχονται αντιμέτωποι με χειριστικές συμπεριφορές.
Η πραγματικότητα είναι ότι εμείς έχουμε την ευθύνη για τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τη ζωή μας και για το πώς επιτρέπουμε στους άλλους να μας φέρονται.
“Χρειάζεται να μπορέσουμε να λεκτικοποιήσουμε τις ανάγκες μας και να θέσουμε συγκεκριμένα και σαφή όρια.
Κανείς δε θα μπει στο μυαλό μας, ώστε να καταλάβει τι ακριβώς χρειαζόμαστε, και γι’ αυτό είναι σημαντική η λεκτικοποίηση“, αναφέρει η Αυγούστα Παυλάτου – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, με εκπαίδευση στη Συνθετική Συμβουλευτική και Ψυχοθεραπεία –Εξειδίκευση στην Ειδική Αγωγή και τη Μουσικοθεραπεία. Επιμόρφωση στη Συμβουλευτική γονέων
Ίσως, το πιο δύσκολο αλλά ταυτόχρονα και πιο απελευθερωτικό κομμάτι της οριοθέτησης είναι αυτό το «Όχι» που καταφέρνουμε κάποια στιγμή με δύναμη ψυχής και φωνής να προφέρουμε.
Αυτό το «όχι» που πιθανόν να φέρει μαζί του κόντρες, αντιδράσεις, δυσπιστίες, αλλά και μια μεγάλη ανακούφιση που για πρώτη φορά μας φροντίζουμε.
Λίγο πιο πάνω, αναφέρθηκε ότι η προσωπική οριοθέτηση είναι κομμάτι της αυτοεκτίμησης.
Μέρος της αυτοεκτίμησης όμως, είναι και ο σεβασμός στην οριοθέτηση των άλλων!
Ο σεβασμός στο όχι των άλλων.
Ο σεβασμός στο χρόνο και τον χώρο των άλλων.
Ο σεβασμός στις απόψεις και τις σκέψεις των άλλων.
Ο σεβασμός στις σεξουαλικές προτιμήσεις, στην καταγωγή, στο επάγγελμα, στο σώμα και την ψυχή των άλλων.
Ο σεβασμός γενικά στους άλλους.
Διαπροσωπική νοημοσύνη
Ο Γκάρντνερ, είχε ορίσει την διαπροσωπική νοημοσύνη, ως την ικανότητα να καταλαβαίνουμε τους άλλους ανθρώπους.
Μέρος αυτής της διαπροσωπικής νοημοσύνης, είναι και η ενσυναίσθηση, η ικανότητα του να μπορούμε να μπούμε στη θέση του άλλου και σε ένα πιο κοινωνικό πλαίσιο, να αποφεύγουμε να κάνουμε κακό στον άλλο, ή να λυπούμαστε για τα «τραύματα» που προκαλέσαμε στους άλλους.
“Έχοντας μία υποτυπώδη διαπροσωπική νοημοσύνη και μία ενσυναισθητική ικανότητα, καλύπτουμε κάποια βασικά χαρακτηριστικά της κοινωνικής νοημοσύνης και έτσι, σύμφωνα με τον Γκάρντνερ, μπορούμε να προβούμε στην κοινωνική ανάλυση.
Η κοινωνική ανάλυση, είναι η ικανότητα να διαισθανόμαστε το πώς αισθάνονται οι άλλοι, τα κίνητρα και τις αγωνίες τους“, σημειώνει η Αυγούστα Παυλάτου, προσθέτοντας:
“Υπάρχουν όμως και άνθρωποι οι οποίοι δυσκολεύονται να σεβαστούν το «όχι» των άλλων.
Δεν αναγνωρίζουν προσωπικά όρια, δεν ενσυναισθάνονται.
Αυτοί οι άνθρωποι, στο κομμάτι αυτό των διαπροσωπικών τους επαφών, φαίνονται κοινωνικά ανεπαρκείς“.
Καταπάτηση των ορίων
Διάβασα πρόσφατα τη δήλωση ανθρώπου των τεχνών, ο οποίος δικαιολογούσε το επίμονο φλερτ προς μαθήτριά του, λέγοντας ότι είναι άντρας «παλιάς κοπής» και στο «όχι» των γυναικών, επιμένει.
Άντρας παλαιάς κοπής ή άντρας κοινωνικά ανεπαρκής;
Ποιος είναι άραγε ο άνθρωπος της «παλαιάς κοπής»;
Είναι αυτός που θα αγνοήσει τα όρια των άλλων;
Που θα χτυπήσει και το χέρι στο τραπέζι για να επιβληθεί;
Που θα ενδιαφερθεί μόνο για την προσωπική του ικανοποίηση;
Και γιατί να αποτελεί τιμητικό τίτλο για κάποιον να ανήκει σε ένα τέτοιο μοτίβο ανθρώπινης συμπεριφοράς;
Φυσικά και υπάρχει ο άντρας και η γυναίκα της εποχής του ρομαντισμού, των λουλουδιών, της κατοχής κ.ο.κ.
Η κοινωνική νοημοσύνη όμως, όπως όλες οι γνωστικές, κοινωνικές, ψυχολογικές επιστήμες και δεξιότητες, αναπτύσσονται και ωριμάζουν με τα χρόνια.
Δεν υπάρχει άντρας παλαιάς κοπής, αν αυτό αναφέρεται στο μη σεβασμό των άλλων, αλλά άντρας ή γυναίκα, κοινωνικά ανεπαρκής.
Άνθρωπος που πρώτα από όλους και από όλα, δεν εκτιμά και δε σέβεται τον ίδιο του τον εαυτό.
Άνθρωπος που υπολείπεται ενσυναίσθησης.
Αυτή η «παλαιά κοπή» που δικαιολογεί κάθε αντικοινωνική, πια, συμπεριφορά, που θάβει το σεβασμό προς τον συνάνθρωπο και αποτελεί ζώνη άνεσης για τα θύματα – γιατί πολλές φορές ακούγεται από καταπιεσμένους ανθρώπους, η φράση «έλα μωρέ, έτσι κάνουν οι άντρες»-, ίσως θα έπρεπε πια να κοπεί.
Αν μη τι άλλο, δε θα έπρεπε να εστιάσει κάποιος μόνο στο ένα φύλο.
Δεν υπάρχουν μόνο άντρες κοινωνικά ανεπαρκείς, αλλά άνθρωποι οποιουδήποτε φύλου.
Διαπροσωπικές σχέσεις
Η ψυχολογία των διαπροσωπικών σχέσεων έχει μελετήσει τόσο πολύ τη σημασία των μη λεκτικών και λεκτικών μηνυμάτων από τον συνάνθρωπό μας, που είναι κρίμα, χρόνια μετά, να μην αντιλαμβανόμαστε τη σημασία του «όχι».
Ο σεβασμός των ορίων, ο σεβασμός του εαυτού και ο σεβασμός προς τον συνάνθρωπο, είναι δεξιότητες και αξίες, που κάθε άνθρωπος χρειάζεται να μαθαίνει από την παιδική του ηλικία και να συνεχίζει να διαμορφώνει σε όλη τη διάρκεια της ζωής του.
«Σεβασμός: Η παραδοχή ή η αναγνώριση της αξίας ενός ατόμου για την κοσμοθεωρία και τις πεποιθήσεις του ίδιου ή της ομάδας στην οποία ανήκει». (Λεξικό Ψυχολογίας του Cambridge).