Οτιδήποτε κάνετε συνειδητά ή ασυνείδητα καθοδηγείται από κάποια ανθρώπινη ανάγκη.
Αυτές οι ανάγκες, μας παρακινούν και μας εμπνέουν να δράσουμε με θετικούς τρόπους.
Ωστόσο, όταν ορισμένες από αυτές τις ανάγκες παραμένουν ανικανοποίητες, ο νους θα βρει κάποιους τρόπους για να τις ικανοποιήσει και δεν συνεπάγεται ότι είναι πάντα για το καλό μας.
Οι τρόποι του νου, μπορεί κάποιες φορές να μας οδηγήσουν σε διάφορα προβλήματα, ακόμη και εθισμούς.
Ο Tony Robbins, γνωστός για τα σεμινάριά του και τα βιβλία αυτοβοήθειας (Απεριόριστη δύναμη & Ξυπνήστε το γίγαντα μέσα σας), εντόπισε έξι βασικές ανθρώπινες ανάγκες και πώς να τις αναγνωρίσουμε μέσα από τις συμπεριφορές μας.
Εάν έχετε μια συμπεριφορά που αδυνατείτε να σταματήσετε ή να αλλάξετε, τότε είναι πιθανό να κρύβεται πίσω από μια από αυτές τις έξη ανθρώπινες ανάγκες.
Ακολουθούν οι 6 κορυφαίες ανθρώπινες ανάγκες.
Οι πρώτες τέσσερις είναι απαραίτητες για τη ζωή.
Θα αναλαμβάνετε πάντα δράση με διάφορους τρόπους που να ικανοποιούν αυτές τις ανάγκες.
Ανάγκη για σιγουριά
Όλοι έχουμε την ανάγκη να αισθανόμαστε σιγουριά, ασφάλεια, σταθερότητα, άνεση.
Μας αρέσει η συνέπεια, να ελέγχουμε ως ένα βαθμό ή να προβλέπουμε τα πράγματα.
Μας αρέσει να ξέρουμε τι θα ακολουθήσει την επόμενη στιγμή, ώστε να μπορούμε να προετοιμαστούμε αναλόγως.
Αναζητούμε την σιγουριά για να αποφεύγουμε τον πόνο και τα προβλήματα, ιδιαίτερα όταν δεν γνωρίζουμε τι πρόκειται να ακολουθήσει. Η ανάγκη μας για σιγουριά, επηρεάζει επίσης την αντοχή μας στον κίνδυνο.
Όσο μεγαλύτερη είναι αυτή η ανάγκη μας, τόσο λιγότερα είναι και τα ρίσκα που είμαστε διατεθειμένοι να αναλάβουμε. Ρισκάρουμε λιγότερο για την καριέρα μας, τις επενδύσεις μας ή τις σχέσεις μας.
Προκειμένου να ικανοποιήσουμε την ανάγκη μας για σιγουριά, μπορεί να δίνουμε προτεραιότητα στην οικονομική μας ασφάλεια αντί άλλων πραγμάτων στη ζωή μας.
Μπορεί να επιλέγουμε να παρακολουθούμε την ίδια ταινία κατ΄ επανάληψη επειδή γνωρίζουμε την πλοκή, μπορεί να επιλέγουμε επί σειρά ετών τον ίδιο προορισμό διακοπών και να μένουμε στο ίδιο ξενοδοχείο ή το διαμέρισμα.
Άλλοι τρόποι κάλυψης της ανάγκης για σιγουριά, περιλαμβάνουν την απασχόληση στην ίδια εταιρεία για πολλά χρόνια ή την παραμονή με τον ίδιο σύντροφο όλη μας τη ζωή ακόμη και όταν η σχέση μας έχει τελματώσει.
Η ανάγκη για σιγουριά μπορεί επίσης να ικανοποιηθεί και με αρνητικούς τρόπους.
Αυτοί περιλαμβάνουν την υπερβολική κατανάλωση φαγητού, το ποτό, το κάπνισμα, τη λήψη ναρκωτικών ουσιών, ή την προσπάθεια ελέγχου των συνανθρώπων μας.
Ανάγκη για αβεβαιότητα
Αφορά την ανάγκη μας για εκπλήξεις, ποικιλία, προκλήσεις, ενθουσιασμό, περιπέτειες, αλλαγή, ακόμη και το χάος.
Είναι η αντίθετη της πρώτης μας ανάγκης.
Αγαπάμε τις εκπλήξεις, αλλά μόνο όταν είναι θετικές γιατί μας κάνουν να νιώθουμε όμορφα.
Ωστόσο, τι γίνεται αν η έκπληξη μας δημιουργήσει κάποιο πρόβλημα ή είναι αιφνιδιαστική;
Τι γίνεται αν μας προκαλέσει αναστάτωση, είναι κάτι που δεν περιμέναμε ή δεν θέλουμε στη ζωή μας; Αυτό αλλάζει λίγο τα πράγματα, σωστά;
Οι απροσδόκητες προκλήσεις μπορεί επίσης να είναι χρήσιμες και σημαντικές. Μας ενεργοποιούν, ενδυναμώνουν τον χαρακτήρα μας και αναπτύσσουν την ψυχική μας αντοχή.
Οι θετικοί ή ουδέτεροι τρόποι για την κάλυψη της ανάγκης για αβεβαιότητα περιλαμβάνουν την παρακολούθηση ή την συμμετοχή ανταγωνιστικών αθλημάτων. Γιατί; γιατί δεν γνωρίζουμε το τελικό αποτέλεσμα.
Η ανάγκη για αβεβαιότητα θα μπορούσε επίσης να ικανοποιηθεί λαμβάνοντας υπολογίσιμους κινδύνους για τους στόχους μας στη ζωή ή συμμετέχοντας σε δραστηριότητες που αυξάνουν την αδρεναλίνη μας.
Ίσως θα μπορούσαμε να ικανοποιήσουμε αυτήν την ανάγκη με συναρπαστικά ταξίδια επαγγελματικά ή διακοπών.
Μπορούμε να απολαύσουμε την επίσκεψη σε διάφορες περιοχές του κόσμου, τη διαμονή μας σε διαφορετικά μέρη και τη συνεργασία ή γνωριμία μας με πολλούς και διαφορετικούς ανθρώπους.
Η ανάγκη για σιγουριά και αβεβαιότητα σχετίζονται.
Συνήθως η μια κατάσταση διαδέχεται την άλλη.
Μπορεί να νιώθουμε σιγουριά για μια περίοδο στη ζωή μας, να βαρεθούμε και να επιθυμήσουμε κάποια ποικιλία.
Από την άλλη, εάν έχουμε πολύ μεγάλη ποικιλία ή αλλαγές στη ζωή μας, αυτό μας δημιουργεί επιπλέον άγχος και ανησυχία.
Τότε αναζητούμε και πάλι την ασφάλεια και τη σιγουριά.
Βρείτε την ισορροπία μεταξύ σιγουριάς και αβεβαιότητας με τον τρόπο που λειτουργεί καλύτερα για εσάς.
Ανάγκη για σημαντικότητα
Αναφέρεται στην ανάγκη να μας δίνουν σημασία, να μας εκτιμούν οι άλλοι άνθρωποι για αυτό που είμαστε και για το κοινωνικό μας αποτύπωμα.
Όλοι θέλουμε να νιώθουμε αγαπητοί, αναγκαίοι και σημαντικοί.
Οι θετικοί και ουδέτεροι τρόποι για την επίτευξη αυτής της ανάγκης περιλαμβάνουν ακαδημαϊκά επιτεύγματα όπως μεταπτυχιακά και διδακτορικά.
Μπορεί να περιλαμβάνουν την προαγωγή για μια καλύτερη θέση στην εταιρεία που εργαζόμαστε ή γενικά να γίνουμε επιτυχημένοι σε αυτό με το οποίο ασχολούμαστε.
Μερικοί άνθρωποι ικανοποιούν μέσω του εθελοντισμού την ανάγκη τους για σημαντικότητα, βοηθώντας συνανθρώπους τους, ενώ άλλοι την ικανοποιούν κερδίζοντας περισσότερα χρήματα ή μέσω της πνευματικής ζωής τους.
Αρνητικοί τρόποι ικανοποίησης της σημαντικότητας
Οι αρνητικοί τρόποι ικανοποίησης της σημαντικότητας μας φέρνουν αντιμέτωπους με περισσότερα προβλήματα από οποιαδήποτε άλλη ανάγκη.
“Εάν αντιμετωπίζουμε πολλά προβλήματα στη ζωή μας και μιλάμε συνεχώς για αυτά, αυτό, θα μπορούσε να είναι ένας ασυνείδητος τρόπος για να ικανοποιήσουμε την ανάγκη μας να μας δίνουν σημασία.
Μπορεί να αισθανόμαστε σημαντικοί υποβιβάζοντας άλλους ανθρώπους, κερδίζοντας τα προς το ζην με ανέντιμο τρόπο ή πληγώνοντας τους άλλους”, αναφέρει η Μαρία Πέππα, ψυχοθεραπευτής Βιοθυμική Ψυχοθεραπεία – Κλινική Υπνοθεραπεία – Advanced Practitioner Diploma in Clinical Hypnotherapy..
Από όλες τις ανθρώπινες ανάγκες, η ανάγκη για σημαντικότητα, είναι ένας θεμελιώδης λόγος πίσω από πολλές αρνητικές και επιβλαβείς συμπεριφορές, διότι είναι μια ισχυρή ανάγκη για τους περισσότερους ανθρώπους.
Ανάγκη για αγάπη
Η ανάγκη για αγάπη αφορά την ανάγκη να μας αγαπούν, την ανάγκη για επικοινωνία και την εγγύτητα.
Η ικανοποίηση αυτής της ανάγκης μπορεί να περιλαμβάνει κάποια μειονεκτήματα όπως την υπερνίκηση του φόβου της απόρριψης ή την εκμάθηση τρόπων αντιμετώπισης της κριτικής που δεχόμαστε από τους άλλους.
Κάποιες φορές, ελλοχεύει κινδύνους ακόμη και όταν την έχουμε ικανοποιήσει. Αυτό συμβαίνει γιατί επαναπαυόμαστε, γεγονός που καθιστά τη ζωή πολύ προβλέψιμη, σίγουρη και βαρετή, με αποτέλεσμα να αναζητάμε την αβεβαιότητα και τις καινούργιες συγκινήσεις.
Οι θετικοί τρόποι για την ικανοποίηση αυτής της ανάγκης, περιλαμβάνουν τη γνωριμία με άλλους ανθρώπους, την οικειότητα, την εύρεση του τέλειου συντρόφου ή τον γάμο.
Ωστόσο, μπορεί επίσης να ικανοποιηθεί συμμετέχοντας σε κλαμπ, ομάδες, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πάρτι, συντροφιά με φίλους ή καινούργιες γνωριμίες.
Η επαφή με τη φύση, ακόμη και χωρίς παρέα, είναι επίσης ένας πολύ ικανοποιητικός τρόπος.
Αν όλα τα παραπάνω αποτύχουν, ένα κατοικίδιο ίσως ενδέχεται να βοηθήσει.
Πολλοί άνθρωποι που δεν έχουν βρει ακόμα τους ιδανικούς συντρόφους, έχουν αντ’ αυτού ένα σκυλί, γάτα ή άλλο κατοικίδιο, που τους βοηθά να την ικανοποιήσουν.
Αρνητικοί τρόποι ικανοποίησης της ανάγκης για αγάπη
Οι αρνητικοί τρόποι ικανοποίησης αυτής της ανάγκης περιλαμβάνουν την παραμονή σε μια σχέση εξαρτώμενη, τη συμμετοχή σε μια συμμορία, ή μια θρησκευτική αίρεση.
Η ανάγκη για σημαντικότητα και η ανάγκη για αγάπη σχετίζονται.
Όταν η ανάγκη μας να αισθανόμαστε σημαντικοί έχει πολύ μεγάλη σημασία για εμάς, ίσως παρατηρήσουμε ότι η αγάπη απουσιάζει από τη ζωή μας.
“Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο ορισμένες διασημότητες παθαίνουν κατάθλιψη, βιώνουν άγχος και μοναξιά. Υπερτόνισαν την ανάγκη της σημαντικότητας και αισθάνονται μοναξιά διότι λείπουν από την ζωή τους η αγάπη και η εγγύτητα”, τονίζει η κ. Πέππα, προσθέτοντας:
“Η υπερβολική αγάπη και η εγγύτητα, ειδικά σε μια οικεία σχέση, μπορεί να μειώσει την αίσθηση της ατομικότητάς μας.
Παύουμε να αισθανόμαστε πλέον σημαντικοί ως άτομα.
Τότε αρχίζουμε να εκτιμούμε τη σημαντικότητα περισσότερο από την αγάπη και την εγγύτητα.
Επομένως, είναι σημαντικό να επιτυγχάνουμε την ισορροπία, ώστε να αισθανόμαστε τόσο σημαντικοί όσο και αξιαγάπητοι”.
Πνευματικές ανάγκες
Οι πρώτες τέσσερις ανθρώπινες ανάγκες είναι απαραίτητες για τη ζωή.
Πάντα θα κάνουμε πράγματα για να καλύψουμε την ανάγκη μας για σιγουριά, αβεβαιότητα, σημαντικότητα και αγάπη.
Όπως διαπιστώσατε, μπορείτε να τις ικανοποιήσετε είτε με θετικό, είτε με αρνητικό τρόπο.
Οι δύο τελευταίες ανθρώπινες ανάγκες είναι εξίσου πολύ σημαντικές, αν και δεν αποτελούν το ζητούμενο για τους περισσότερους ανθρώπους.
Ωστόσο, αν ανήκετε σε αυτή την κατηγορία, μπορείτε να έχετε μια σχετικά καλή ζωή ακόμη και όταν δεν σας ενδιαφέρει να τις ικανοποιήσετε.
Θα τις αποκαλέσουμε «ανάγκες πνευματικές» και συμβάλλουν καθοριστικά στην επίτευξη της ευτυχίας και της αυτο-εκπλήρωσης.
Δεν τις πετυχαίνουν όλοι, αλλά εκείνοι που τις πετυχαίνουν, αισθάνονται πραγματικά ικανοποιημένοι, χαρούμενοι, πλήρεις και ευτυχισμένοι.
Ανάγκη για ανάπτυξη
Αφορά την ανάγκη για ανάπτυξη όλων των τομέων της ζωής, συμπεριλαμβανομένης της υγείας του σώματος, των σχέσεων, της καριέρας, των οικονομικών και κυρίως την ανάπτυξη της διάνοιας, της εσωτερικής γνώσης και σοφίας, καθώς και την αφύπνιση της πνευματικότητας.
Ανάγκη για συνεισφορά
Αφορά την ανάγκη της υπέρβασης του εγωϊκού εαυτού, της φροντίδας και της ανιδιοτελούς προσφοράς υπηρεσίας προς τους άλλους ανθρώπους.
Η ιδέα γύρω από αυτήν την ανάγκη «δεν αφορά εμένα, αλλά το εμάς».
Αυτή η ανθρώπινη ανάγκη δεν αναφέρεται στο τι λαμβάνουμε από τους άλλους, αλλά στο τι προσφέρουμε δίχως να αναζητάμε ανταποδοτικά οφέλη. Η συμβολή μας, δεν κάνει μόνο τους άλλους ευτυχισμένους μακροπρόθεσμα αλλά και εμάς.
“Σας ενθαρρύνω να φροντίσετε έτσι ώστε να ικανοποιήσετε την απεριόριστη δυναμική αυτών των αναγκών με τρόπους θετικούς ή ουδέτερους, διότι μόνο αυτοί εξυπηρετούν το ανώτερο καλό σας και κατ΄ επέκταση των ανθρώπων γύρω σας.
Όταν το βέλος της άγνοιας του εαυτού παραμερίζεται, το ταξίδι της ζωής, αρχίζει να γίνεται πιο συναρπαστικό”. καταλήγει η κ. Πέππα.